Úrval - 01.10.1967, Blaðsíða 129

RÁÐNING GÁTUNNAR UM ...
127
bylgjurnar hafa lent í óvenju vel
jóníseruðu lagi í jónosferunni, sem
endurvarpar útvarpsbylgjum sem
hafa 40 til 100 megarið. Það er þetta
lag sem táknað er með Es-
Að ráði Leopolds Ozols breytti
ég sjónvarpsviðtæki foreldra minna,
þeim til mestu hrellingar. Til þess
að auka á næmi viðtækisins stækk-
aði ég skífuna skipti um lampa og
bætti við resistorum og kapacitor-
um. Ég setti upp sérstakt loftnet í
garðinum, með fleygbjúgum end-
urvarpara, og fór einnig í því að
ráðum Ozols.
Eftir að hafa lagfært þetta nokkr-
um sinnum, gat ég náð sending-
um frá Tartu, Kuldiga, Shaulyai,
Kaunas og fleiri borgum. Loftnet-
ið hafði gott skiptisvið, og engin
aukahljóð trufluðu.
Nú var kominn tími til að byrja
á tilrauninni. Daginn sem ég byrj-
aði var ekki farið að dimma þegar
ég kom auga á dökkar rendur á
sjónvarpsskerminum. Ég varð him-
inlifandi glaður. Þetta var einmitt
það sem ég átti von á. Á eftir áttu
að koma test cards frá einhverri
sjónvarpsstöð. Ég beið í fáeinar mín-
útur og það kom sem ég átti von á.
Þetta var firðsending frá London.
Þetta var í fyrsta skipti sem ég náði
í sendingar frá fjarlægum löndum
með endurkasti frá jónosferunni.
Daginn eftir fór ég yfir í rann-
sóknarstöð stj örnueðlisf ræðistofn-
unarinnar og sagði frá því að vænta
mætti að lýsandi næturský sæust
eftir tvo daga. Ekki bjóst ég við að
nokkur þeirra mundu trúa mér.
Enginn hafði nokkru sinni getað sagt
fyrir um þessa loftsýn — hvorki
vísindamenn né neinn maður annar.
Skýin birtust á sömu stundu og
ég hafði sagt fyrir um komu þeirra.
Ég hafði ekki efazt um það. Og' x
tvö skipti önnur gat ég sagt fyrir
um komu lýsandi næturskýja, eftir
að ég hafði náð sambandi við fjar-
lægar sjónvarpsstöðvar. Þá fór for-
stöðumönnum stofnunarinnar að
skiljast, að enginn efi gæti á því
leikið, að ég hefði fundið ráð til
að spá um komu þeirra, og þeir
báðu mig að útskýra þetta. Nú varð
ekki íramar um það villzt að lýs-
andi næturský voru í nánu sambandi
við það lag í jónosferunni, sem kall-
ast Es.
Ef til vill er einhver sameiginleg
orsök ófundin, skærir birtubloss-
ar frá sólu, til dæmis. En það mun
taka nokkurn tíma að ráða þá gátu.
En hvort sem það tekst fyrr eða
síðar, er það öruggt að vitneskjan
um sambandið milli Ey, lýsandi
nætixrskýja og sólarinnar, ýmislegs
af því sem þar gengur á, mun stuðla
að aukinni þekkingu á hinum efri
lögum lofthjúps jarðarinnar, og því
sem þar er fyrir utan, geimnum.
Margra ára viðleitni og þolgóðs
starfs mun verða þörf og auk þess
þarf að hafa hinn vandaðasta út-
búnað.
Ég hef þegar fengið allgóða rarrn-
sóknarstofu, og er ég nú að koma
þar fyrir sjálfvirkum áhöldum sem
munu geta mælt með ýtrustu ná-
kvæmni athuganir á lýsandi næt-
xxrskýjum og Es. Ég er að útbúa
athuganastöð heima hjá mér þar
sem ég á að geta gert ljósmælinga-
og útvarpseðlisfræðilegar athuganir
á lýsandi næturskýjum.