Úrval - 01.12.1969, Page 108

106
ÚRVAL
irbrigði, enda þótt meiðsli, sem nú
væru álitin minni háttar, hefðu þá
í för með sér aflimun. Þá gróf í öll-
um sárum. Það var algengt, að
skurðlæknar framkvæmdu skurð-
aðgerðir, klæddir yfirfrökkum í
„Prins Albert-stíl“, því að þá var
slíkt álitið vera eina flíkin, sem
hæfði embættismönnum. Hinir
hreinlegri og snyrtilegri meðal
lækna brettu að vísu svolítið upp á
ermarnar.
Við fyrsta uppskurðinn, sem ég
var vitni að, þræddi skurðlæknirinn,
nálarnar með silkiþræði og stakk
þeim svo í boðanginn á frakkanum
sínum, svo að það væri auðvelt að
grípa til þeirra. Hann hélt hnífnum
á milli tannanna, þegar hann var
ekki í notkun.
Svæfingar og deyfingar voru þá
þekktar, því að eterinn var tekinn
í notkun árið 1846 og klóroformið
árið 1872. En slíkt var samt sjaldan
notað í sveitahéruðum og hvað
snerti minni háttar sár. Læknirinn
saumaði bara saman sárin. Sumir
sj úklingarnir drukku whisky á með-
an, sumir blótuðu, sumir báðust fyr-
ir og sumir gerðu allt þetta/
Er ég lít til baka til þessara ára,
minnist ég aðeins tveggja sjúkdóma,
sem læknarnir læknuðu í raun og
veru. Það voru mýrakaldan og kláð-
inn. Læknar kunnu að draga úr
kvölum og þjáningum, að gera við
beinbrot, að sauma rispur og sár
og öpna kýli á smástrákum.
Kannske hafa gömlu læknarnir
gert hvað mest gagn, hvað fæðing-
arhjálp snertir. Eg hef aldrei vitað
til þess, að læknir neitaði að koma
til konu í barnsnauð, jafnvel þótt
slíkt hefði í för með sér óendanleg
líkamleg óþægindi og vanlíðan fyrir
hann og jafnvel lífshættu.
ÉG VEL MÉR LÍFSSTARF
Ég var bóndasonur, og það er
alls ekki hægt að útskýra, hvernig
sú hugmynd komst inn í kollinn á
mér, að ég skyldi leggja stund á
læknisnám. Það er líka erfitt að
gera sér grein fyrir aðstöðu þeSs
sveitadrengs á níunda á'ratug síð-
ustu aldar, sem var altekinn þeim
metnaði að gerast læknir. Því- var
almennt trúað meðal leikra í heimá'-
byggð okkar í Kansasfylki, að allir
lögfræðingar og tveir þriðju allra
lækna færu beina leið til helvítis.
Sá þriðjungurinn, sem varð hólpinn,
voru skottulæknar (hómapatar)
með skegg. Hinir voru allir for-
fallnir í brennivín, reyktu pípur og
sóttu ekki kirkju. Ég vissi, að á míg
mundi dynja heil holskefla af mót-
mælum, ef ég nefndi þá löngun
mína að verða læknir. Sóknarprest-
urinn kastaði eintaki okkar af „Fjöl-
skyldulækni" eftir dr. Foote beina
leið í eldinn, en þá bók las ég af
mikilli áfergju, þegar ég var að-
eins 10 ára gamall.
Skottulæknar þeirra tíma áttu
lyfjabúðir og skoðuð.u sjúklinga, þar
sem þeir sátu við búðarborðið
meðan aðrir sjúklingar og ýmsir
iðjuleysingjar góndu á og lögðu við
hlustirnar. Skoðunin var að vísu
ekki nákvæm, heldur skoðuðu þeir
aðeins tungu sjúklingsins. En hinir
vandvirkari töldu líka æðaslögin,
þ.e.a.s. ef þeir áttu úr. Svo voru
sjúklingunum afhent lyf úr birgð-
unum á hillunum. Flestir læknanna