Úrval - 01.09.1974, Blaðsíða 15

MATARHÆFI . . .
13
hryllilega augnablik vegna undar-
legs fyrirbrigðis, sem kom fyrir,
þegar ég fór að reyna að grenna
mig átta árum seinna.
Miðdegisverður. Lítið veitinga-
hús. Eins og töfrum tekinn, dregst
ég að borði með heitu „buffi“ með
frönskum kartöflum. Við slíka sjón
byrja ég eins og ósjálfrátt að japla
tönnum. Andlit föður míns, eins og
ég leit það síðast, öskugrátt, líður
mér fyrir sjónir. Ég kemst í upp-
nám. Ég reyni að losa mig við
þessa sýn, með því að snúa frá
þessum heita mat. Ég fæ mér sal-
at. Myndin skýrist aftur. Ég hrópa
á sjálfan mig: „Hættu nú!“
Ég reyni að hugsa um eitthvað
skemmtilegt, ferð til Evrópu á
næstunni — eitthvað sem gæti los-
að hug minn við þessa hryggðar-
mynd á líkbörum.
En takið eftir: Ég lauk við salat-
ið, en lét „buffið" og kartöflurnar
eiga sig.
Og þannig fór dag eftir dag.
Ósjálfrátt hafði ég breytt átvenjum
mínum með stjórnun atferlishátta.
En um þessa aðferð heyrði ég þó
ekki fyrr en mörgum árum síðar.
Það var víst ekki fyrr en um 1960,
sem sálfræðingar sýndu fram á, að
mannveran getur notað hugsanir
til að launa og refsa sjálfum sér og
þannig breytt vondum venjum og
lagt þær undir stjórn sinnar eigin
vitundar. Og enn styttra er þó síð-
an sálfræðingar heimfærðu þessa
tækni til átvenja.
Notkun hugsana til launa og refs
ingar er ákaflega þægileg, sé rétt
á haldið, af því að hugsanir eru
alltaf við hendina. Samt verður
hver einstaklingur að finna, hvað
einmitt honum hæfir, lífi hans og
þægindum. Og hann verður að nota
þessa tækni skipulega — rétt eins
og hann væri að stjórna bifreið í
akstri. Ég skal nú útskýra, hvernig
þetta gekk hjá mér. Það hvíldi á
þeirri staðreynd, að matartekja
mín var ósjálfráð, átvenjur mínar
stjórnuðust’ af merkjum hvata.
Að sjá mat — hvatti til áts á
stundinni. Matarlöngun er stundum
vakin af því að líta á úrið sitt —
horfa á sjónvarp — eða verða fyrir
örvun. Þennan dag 1956 var eftir-
farandi augljóst.
1. Ég stóð frammi fyrir hvata
(tákni), steikta „buffinu“.
2. Hvatinn krafðist ósjálfráðra
viðbragða. ég lagði af stað til að
ná í „buffið".
3. Á því augabragði upphófst
refsingin — ímynd föður míns lát-
ins birtist í vitund minni.
4. í stað „buffsins“ tek ég salat-
ið — æskileg viðbrögð.
5. Þar eð ímynd föður míns var
óþægileg, bægði ég henni frá með
hljóðu ópi „hættu nú“, í huga mér.
Það varð ég að gera, annars mundi
ímyndin hafa yfirgnæft ósk mína
og stöðvað hin æskilegu viðbrögð.
6. Að síðustu, skemmtileg hugs-
un, líkt og laun. Ég notaði ferða-
lag til Evrópu, náði þeirri hug-
mynd strax á eftir — ekki á undan
hinum æskilegu viðbrigðum. Því
fyrr sem laun eru veitt, því betur
verka þau. -
7. Ég flýti mér frá borðinu, svo
að nærvera buffsins eyðileggi nú
ekki allt, með þvi að yfirbuga mig'.
Slíkt kerfi má alveg fella að