Goðasteinn - 01.09.1971, Blaðsíða 27

Þórður Tómasson:
Skyggnzt um bekki í byggðasafni XX
Um trog og troganot
Ekki er ofsögum sagt af þeim aldahvörfum, sem gengið hafa
yfir íslenzkt þjóðlíf á þessari öld. Hlutir, sem haldizt höfðu óbreytt-
ir að gerð að ætla má allt frá landnámsöld á hverju búi hurfu nú
allt í einu úr notkun, og í dag er svo til allt nýtt á sveitabænum.
Mér datt þetta í hug einn daginn, þegar ég var að skoða að í
trogasafni byggðasafnsins í Skógum, þar sem flest var með fornum
brag, og næsta dag hitti ég aldraða konu, sem í æsku hafði rennt
trogum að aldagömlum hætti.
Ég var sá lánsmaður að hcfja söfnun gamalla búshluta, er ný-
búið var að leggja marga þeirra til hliðar. Mér er það mjög
minnisstætt, er ég kom fyrst til Þorgeirs og Þóru á Arnarhóli í
Landeyjum og hitti á forláta góð trog og trégirtar byttur uppi á
stofulofti, bcztu sýningareintök, sem nokkurt safn gat óskað sér.
Sú byrjun var góð, og endinn ætlar ekki að verða lakari; það
sannaði mér Gróa Sveinsdóttir húsfreyja í Selkoti í vor, er hún
aíhenti mér trog ömmu sinnar, Gróu Arnoddsdóttur í Selkoti,
rnæta vel merkt henni á botni.
Trog áttu sér mörg hlutverk á bóndabýli liðinnar tíðar. Mjólk-
urtrogin bar þar hæst, en önnur báru einnig nafn eftir starfi:
sláturtrog, blóðtrog, méltrog, laugatrog, ámulningstrog, mykjutrog,
taðtrog, öskutrog, og mætti víst fleiri telja. Minnstu trogin voru
hundstrogið og kattartrogið, sem reyndar nefndust engu síður
hundsdallur og kattardallur. Frá hinum síðastnefndu hef ég; undir
Goðasteinn
25