Mímir - 01.04.1962, Side 15

til þess að ávaxta liann? Sannarlega sorglega lítið, þegar
frá er talin hin prentaða handritaskrá, sem er eitt af stór-
virkjum dr. Páls Eggerts Olasonar og frumsmíð, sein stendur
til bóla. Hversu mörg skyldu þau merkisrit vera frá síðari
öldum, sem gefin hafa verið út hér á landi á vísindalegan
hátt, að undangenginni nákvæmri rannsókn handrita og
sögulegrar afstöðu ritsins í lieild? Hversu mörgum íslenzkum
skáldum á síðari öldum, allt frá dögum séra Einars í Ey-
dölum og séra Hallgríms Péturssonar, skvldi hafa verið
sýndur sá sómi að gefa út kvæði þeirra í traustum, fræði-
legum útgáfum? Því geta þeir svarað, sem þessum málum
eru kunnugastir, og svarið er allt annað en glæsilegt fyrir
oss. Því miður verður að játa, að hlutur vor í þessum efnum
er enn svo lítill, að ekki er kinnroðalaust fyrir slíka bóka-
þjóð sem vér erum.
Allt þetta hefur íslenzkum fræðimönnum lengi kunnugt
Prófessor GuSni Jónsson:
Handritastofnun Islands
þAÐ er hart til þess að hugsa fyrir oss íslendinga, að hátt
á aðra öld hafa félög og stofnanir í Danmörku, svo sem
Árna Magnússonar nefndin, Norræna fornritafélagið og Fé-
lagið til útgáfu fornnorrænna bókmennta, verið svo að kalla
ein um hituna um visindalegar útgáfur íslenzkra handrita.
Það er að vísu nokkur hugbót, að íslenzkir fræðimenn hafa
jafnan átt mikinn lilut að þessu útgáfustarfi, en því má
ekki gleynia, að þeir hafa unnið það starf í þjónustu danskra
stofnana og fyrir danskt fé. Vér höfum keypt oss frið í sál-
ina með þeirri afsökun, að handritin af fornritum voruni
voru flutt úr landi, og því höfum vér verið dæmdir lir leik
að sinna útgáfu þeirra. En minna má á það, að minnstur
hluti íslenzkra handrita er geymdur erlendis, þótt þar á
meðal sé sá hluti þeirra, sem frægastur er og ágætastur. 1
handritasöfnum landsbókasafns eru varðveitt um 11000
handrit frá síðari öldum, einkum frá 17.—20. aldar, sem
fjalla um hin ólíkustu efni, bókmenntir, sögu, málfræði,
lögfræði, læknisfræði, guðfræði og hvers konar íslenzk þjóð-
fræði. Þessi dýrmæti menningararfur hefur verið oss nær-
tækur og tiltækur, hvenær sem var. En hvað höfum vér gert
verið, og niargir hafa fundið
sárt til þess, hversu mjög þessi
þáttur menningarstarfsemi vorr-
ar hefur verið vanræktur. Það
hefur lengi verið áhugamál
kcnnaranna í íslenzkum fræð-
um við Háskóla Islands að
komið yrði á fót sérstakri
stofnun í sambandi við háskól-
ann, er annaðist þetta verkefni.
Fyrir meira en þremur ára-
tugum (1930) kaus heimspeki-
deildin nefnd til þess að vinna
að því að koma á fót sérstakri
þjóðfræðastofnun, en það bar
engan árangur. Síðan liefur
það mál oft borið á gónta, ým-
ist verið gert ráð fyrir sjálf-
stæðri íslenzkri stofnun eða
nokkurs konar deild í sams
7