Mímir - 01.02.1974, Blaðsíða 6

að mestu aðflutningum til íslands og gátu því
auðveldlega sett siglingabann á landið.
Ári síðar, 1218, tók Snorri Sturluson sér ferð
á hendur til Noregs, líklega þeirra erinda að
semja um deilumál Norðmanna og Islendinga,
einkum Oddaverja. Þá voru við völd í Noregi
Skúli jarl Bárðarson og Hákon konungur Há-
konarson. Tóku þeir mjög vel við Snorra, og
var Snorri við hirðina í góðu yfirlæti allan
þann vetur.
Ekki treystu Oddaverjar Snorra betur en svo
til að reka vígsmál Orms, að Björn Þorvalds-
son Gissurarsonar, tengdasonur hans, fór norður í
Miðfjörð lét þar draga norskan mann úr kirkju
og drap hann í hefndarskyni. Brugðust Norð-
menn illa við, einkum Skúli jarl, sem sjálfur
átti skip í Islandssiglingum, og hugðist hann
herja á Island.
Segir svo í Islendingasögu Sturlu Þórðarson-
ar um þennan atburð: „Snorri Sturluson var
tvo vetur með Skúla. Gerðu þeir Hákon
konungur og Skúli hann skutilsvein sinn. En
um vorið ætlaði Snorri til Islands. En þá voru
Noregsmenn miklir óvinir Islendinga og mestir
Oddaverja — af ránum þeim, er urðu á Eyrum.
Kom því svo, að ráðið var, að herja skyldi til
Islands um sumarið. Voru til ráðin skip og
menn hverir fara skyldu Snorri latti
mjög ferðarinnar og kallaði það ráð að gera
sér að vinum hina bestu menn á Islandi og
kallaðist skjótt mega svo koma sínum orðum,
að mönnum myndi sýnast að snúast til hlýðni
við Noregshöfðingja. Hann sagði og svo, að þá
voru aðrir eigi meiri menn á Islandi en bræður
hans, er Sæmund leið, en kallaði þá mundu
mjög eftir sínum orðum víkja, þá er hann
kæmi til.
En við slíkar fortölur slævaðist heldur skap
jarlsins, og lagði hann það ráð til, að Islend-
ingar skyldu byðja Hákon konung, að hann
bæði fyrir þeim, að eigi yrði herferðin.
Konungurinn var þá ungur, en Dagfinnur
lögmaður, er þá var ráðgjafi hans, var hinn mesti
vinur Islendinga. Og var það af gert, að kon-
ungur réð, að eigi varð herförin. En þeir Há-
kon konungur og Skúli jarl gerðu Snorra
lendan mann sinn. Var það mest ráð þeirra
jarls og Snorra. En Snorri skyldi leita við Is-
lendinga, að þeir snerist til hlýðni við Noregs-
höfðingja. Snorri skyldi senda utan Jón, son
sinn, og skyldi hann vera í gíslingu með jarli,
að það endist, sem mælt var " (Smrl., II,
bk 83—85).
Á þessari frásögn byggja menn þá skoðun
sína, að Snorri hafi ætlað að ganga erinda kon-
ungs hér á landi. Tilvitnanir þær, sem hér
koma á eftir sýna þetta að nokkru leyti.
Finnur biskup Jónsson skrifaði ævisögu
Snorra Sturlusonar á latínu, og kom sú saga
út 1777. Formála á dönsku skrifar útgefand-
inn Gerhardi Schöning, og byggir hann eink-
um á frásögn Finns biskups. Þar segir hann
frá sóma þeim, er Snorri hlaut af Hákoni kon-
ungi. „En gegn því tók hann að sér að koma
því fram fyrir konungsins hönd, sem hann hafði
í huga varðandi Island". Síðan er minnst á það,
þegar Snorri hindraði herförina til Islands, og
þar segir Schöning, að Snorri hafi lofað, „að
hann með hjálp bræðra sinna kæmi eyjunni, án
vopnaviðskipta, undir hlýðni við konung, einn-
ig að senda son sinn, Jón murt, sem gísl, veð
og fullvissu fyrir því, að við loforðið yrði
staðið, utan til Noregs til dvalar við hirð
jarlsins". Og Shöning heldur áfram: „eftir heim-
komuna til Islands árið 1220 stóð hann við
annan hluta loforðs síns, að senda nefndan
son sinn næsta ár utan til Noregs, en hvað
varðaði hinn hlutann, hinn veigameiri, var lítið
eða ekkert gert, hvort sem innbyrðis deilur
innanlands, sem hann tók þátt í jafnvel við
bræður sína og nánustu vandamenn, hindruðu
hann í því, eða hann, vegna eigin hagsmuna
reyndi að draga á tálar bæði sína eigin landa
og konunginn." (formáli að Heimskr., bls. VI)
Finnur Jónsson prófessor segir í bókmennta-
sögu sinni, að í landsmannsnafnbótinni, sem
konungur og jarl sæmdu Snorra, hafi það falist,
„að hann síðar skyldi stjórna því „landi", sem
gengi konungi á hönd". En Finnur telur Snorra
engan föðurlandssvikara fyrir þessar sakir:
6