Tímarit FHH - 01.09.1990, Síða 3

Leiðari
Ágætu lesendur.
Hvað kemur umhverfisvernd þverlaki við.
Endur fyrir löngu hugkvæmdist einhverri snarráðri sjúkrasystur að leggja
tvöfalt lak yfir rúmið þar sem mest mæðir á. Þetta snjallræði hefur sparað
hjúkrunarfólki erfiði og sjúklingum byltur og brölt í áraraðir.
I þá daga var verðandi hjúkrunarkonum gert að temja sér reglusemi, útsjóna-
semi og nýtni í hvívetna. Þá var ekki bruðlað með neitt.
Eins og hendi væri veifað kom heimsstyrjöldin síðari og í kjölfar hennar
breyttist íslenskt bændaþjóðfélag í neysluþjóðfélag nútímans. Þá fækkaði þeim
gömlu konum sem kunnu listina að nýta hlutina og geymdu samanbrotinn jóla-
pappír á rúmbotnum sínum. Breytinganna gætti einnig inni á sjúkrahúsum. Þar
þurfti ekki lengur að nota tímann á næturvöktum til að rúlla upp teygjubind-
um, honum þótti betur varið í það að bólstra rúm. Með tímanum þróaðist
þessi bólstrunartækni í það sem nú tíðkast. Dínuver, plast, lak, tveir plastfóðr-
aðir pappírsferningar, þverlak og að lokum aftur pappírsferningar ofan á allt
saman. Prinsessan á bauninni hefði vart orðið baunarinnar vör í gegnum allt
þetta. Það er þægilegt að skipta um plastfóðruðu pappírsferningana ef rúmið
blotnar eða óhreinkast og einkar auðvelt að losa sig við þá í ruslið, að sjálf-
sögðu innpakkaða í plast. Því miður er þetta dýrt í notkun, ekki peninganna
vegna því að vissulega sparar þetta þvotta og þar með fé, heldur vegna nátt-
úrunnar. Þegar svo öllu er á botninn hvolft er ekki úr vegi að spyrja: Til hvers
er þverlakið eiginlega?
Umbúnaður rúma er ekki það eina. Framboð á alls kyns einnota sjúkrahús-
varningi er næstum óþrjótandi. Þar er ekki einungis um að ræða nauðsynlega
einnota hluti eins og sprautur og nálar. Glös og hnífapör úr plasti, nýrnabakk-
ar, álbakkar, undirbreiðslur og skiptibakkar. Allt fer þetta beina leið í ruslið að
lokinni fýrstu notkun. Sumt er hægt að sótthreinsa og endurnýta en það er
sjaldan gert. Það borgar sig ekki peningalega.
Það fóru 300 tonn af pappír í nýju símaskrána. Hvað skyldu vera notuð mörg
tonn í eyðublöð, ljósrit og tölvupappír á sjúkrahúsum landsmanna? Þar er um
að ræða bleiktan, glænýjan pappír, unninn úr ijölmörgum trjám sem stöðugt
verða fágætari á jörðinni. Á sum eyðublöðin er aldrei skrifað meira en eitt nafn
og stundum er sömu upplýsingarnar að finna á mörgum stöðum. Stundum
gleymast heilu bunkarnir af slíkum blöðum ofan í skúffu og þegar þeir finnast
er það eins og með þverlökin að enginn man lengur til hvers þau voru í upphafi.
I þessu sambandi má ekki gleyma ýmsum efnum sem eru notuð í ríkari mæli
á sjúkrastofnunum en víðast annars staðar. Það hefur verið lenska hér að skola
úrgangslyfjum niður um vaska lyíjaherbergja. Frumudrepandi lyf, sýklalyf,
sóttvarnar- og hreinsiefni hverfa þannig niður í holræsakerfið og sigla með
öðru skólpi út í sjó. Annað af tvennu getur vel gerst með þessu áframhaldi.
Annars vegar getur verið að úrgangur frá spítölunum verði vandlaga rotvarinn
og þar með endingargóður í sjónum en hins vegar að það takist að rækta upp
sérlega sterka og þolna bakteríustofna sem mannkynið hefur enn ekki komist
í kynni við. Þá er hætt við að einnota varningur dugi skammt til hjálpar.
Eru ekki allir að verða leiðir á að hugsa um peningasparnað? Hvernig væri
að hugsa um náttúrusparnað í staðinn og nota ekki einnota varning nema þegar
nauðsyn krefur? Þannig koma þverlökin umhverfisvernd við.
Efnisyfirlit
Leiðari 1
Marga Thome Hjúkrun, heilbrigði, umhverfi 2
Kristín Björnsdóttir Kvennarannsóknir og hjúkrunarfræði 4
Elín J.G. Hafsteinsdóttir Gyða Baldursdóttir Kiínísk hjúkrun, fortíð-nútíð-framtíð, séð með augum hjúkrunar- fræðingsins 10
Jóna Siggeirsdóttir Þórunn Pálsdóttir Streita í starfi hjúkrunarfræðinga á geðdeild 13
Sigþrúður Ingimundardóttir Vits er þörf þeim sem víða ratar 18
Ásta Möller Um menntunarmál háskóla- menntaðra hjúkrunarfræðinga 20
Ragnheiður Haraldsdóttir Viðbótar- og endurmenntun hjúkrunarfræðinga 22
Sigríður Halldórsdóttir Sérskipulagt B.S. nám i hjúkrunar- fræði fyrir hjúkrunarfræðinga 23
Þorgerður Ragnarsdóttir Gæfa að fá að starfa við hjúkrun Viðtal við Maríu Pétursdóttur 24
Upplýsingar fyrir greinarhöfunda 27
Sigríður Halldórsdóttir Umhyggjuleysi í hjúkrun — frá sjónarhóli sjúklinga 28
Erna Haraldsdóttir Aðhlynning deyjandi fólks á sjúkradeild 32
Inga Þórsdóttir Næringarástand 35
Fræðsluefni á Borgarspítaianum 40
Tímarit Fhh 1. tbl. 7. árg. 1990 Útgefandi:
Félag háskólamenntaðra hjúkrunarfræð
inga Lágmúla 7 108 Reykjavík
Ritnefnd:
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Þorgerður Ragnarsdóttir
Gjaldkeri:
Aðalbjörg J. Finnbogadóttir
Dreifingarstjóri:
Theodóra Reynisdóttir
Varamenn:
Ingibjörg Leifsdóttir
Dagný Zoéga
Forsíða:
Einnota veisla
Ljósmyndir:
Þorgerður Ragnarsdóttir
Fjöldi eintaka: 1000
Setning og prentun:
Steindórsprent hf.
1
7. árg. 1. tbl. 1990