Afmælismót Skáksambands Íslands - 01.02.1985, Blaðsíða 35

skákmönnum að ekki kom til greina að láta hann tefla
öðruvísi en við marga í senn.
Fyrsta fjölteflið fór fram í KR-húsinu (Bárunni)
þriðjudaginn 4. ágúst. Þar var teflt gegn honum eins öfl-
ugri sveit og mögulegt var, 40 manns alls. Tvær skákanna
tefldi Aljekín blindandi, við Brynjólf Stefánsson og
Eggert Gilfer — og vann báðar. Úrslit urðu þau að
Aljekín vann 32 skákir, gerði 4 jafntefli og tapaði 4 skák-
um. Þeir sem unnu Aljekín voru: Árni B. Knudsen, Einar
Þorvaldsson, Frímann Ólafsson og Kristínus Arndal.
Jafntefli gerðu Erlendur Guðmundsson, Garðar Þor-
steinsson, Guðmundur Bergsson og Hannes Hafstein.
Erlendur Guðmundsson sem þarna er nefndur er Er-
lendur í Unuhúsi, en hann hafði lengst af betur í viður-
eigninni við Aljekín, og héldu flestir að hann mundi
vinna, en Aljekín tókst að snúa sig út úr erfiðleikunum
að lokum.
Greinilegt er að Aljekín hefur þurft að hugsa sig vel
um, þvi að taflið stóð frá því kl. 8 á þriðjudagskvöld til
kl. langt gengin í 6 á miðvikudagsmorgun. Ein kona tók
þátt í fjölteflinu, Guðrún Jónsdóttir kennari við Landa-
kotsskólann. Guðrún tefldi í Taflfélaginu um langt skeið,
eina konan sem þar kom á fundi á þeim árum, og var í
góðu meðallagi að eg held. Hún var ein þeirra er lengst
stóð í Aljekín í fjölteflinu. En sú skákin sem síðast lauk
var blindskákin við Brynjólf Stefánsson. Sú skák þótti
jafnteflisleg, en þegar enginn var eftir nema Brynjólfur,
og Aljekín gat sest niður og einbeitt sér að skákinni, hall-
aði á Brynjólf og hann tapaði skákinni.
Ein skemmtilegasta skákin í fjölteflinu þótti vinnings-
skák Einars Þorvaldssonar. En í þessu mikla fjöltefli
tefldi Aljekín skák við þá Ásmund Ásgeirsson er hann
birti síðar í úrvali skáka sinna. Sú skák er afar vel tefld
og er með ólíkindum að hún skuli vera ein af 40 skákum
í fjöltefli.
Sunnudaginn 9. ágúst tefldi Aljekín svo klukku-fjöl-
tefli við tíu bestu skákmenn íslendinga. Brynjólfur
Stefánsson sem þá var formaður Taflfélags Reykjavíkur
valdi liðið. Þess er getið í Morgunblaðinu, að til séu ein-
hverjir jafngóðir eða jafnvel betri sumum þeirra er þarna
tefldu, en ekki hafi allir verið jafnfúsir til að tefla. Þegar
litið er á liðið saknar maður frekast Jóns Guðmunds-
sonar, og svo Þráins Sigurðssonar, Sveins Þorvaldssonar
og Ara Guðmundssonar, sem allir voru utanbæjarmenn
og sennilega ekki staddir í Reykjavík um þetta leyti. En
keppendur voru:
Ásmundur Ásgeirsson, Einar Þorvaldsson, Eggert
Gilfer, Brynjólfur Stefánsson, Sigurður Jónsson,
Hannes Hafstein, Steingrímur Guðmundsson, Árni
Knudsen, Garðar Þorsteinsson og Guðmundur Bergs-
son.
Hver teflandi átti að leika 40 leikjum á 2 stundum og
síðan 20 leiki á klukkustund. Aljekín hefur sama um-
hugsunartíma að nafninu til en þó í raun miklu minni,
því að hann getur ekki verið nema á einum stað í senn og
því líklegt að margar klukkur gangi á hann samtímis.
Leikar fóru svo að Aljekin tapaði fyrir Hannesi Haf-
stein, gerði jafntefli við Einar Þorvaldsson, en vann alla
hina. Hann hlaut þannig 8 Zi vinning úr tíu skákum og
var það sami árangur og hann hafði náð í sams konar
keppni við tíu bestu skákmenn dana nokkru áður.
Aljekín kom einnig á fund í Taflfélagi Reykjavíkur og
tefldi þá hraðskákir við Eggert Gilfer. Eggert þótti þá
einna bestur okkar manna í hraðskák, en Aljekín gaf
honum riddara í forgjöf og var þá nokkurt jafnræði með
þeim. íslenskir skákmenn kunnu vel að meta komu
Aljekíns og voru afar hrifnir af honum, ekki síst af mála-
kunnáttu hans og minni. Um það síðastnefnda skrifar
Pétur Zóphóníasson í Morgunblaðið: „Mörgum þykir
minni dr. Aljekíns mjög mikið, en það er síst um of af
því látið. Á laugardaginn er við vorum á leiðinni til Gull-
foss, barst talið að skákum hans hér, og þá las hann upp
úr sér alla blindskákina milli hans og Eggerts Gilfers. í
annað sinn bar skák Ásmundar á góma, og þá var ekki
nóg með að hann gæti þulið upp skákina blaðalaust og
án skákborðs og manna, svona svipað og einhver þaul-
vanur þingmaður væri að halda kjósendaræðu, heldur
útskýrði hann leikina og hvers vegna hann og Ásmundur
urðu að leika eins og þeir gerðu“.
Aljekín var að sjálfsögðu haldið veglegt samsæti á
Hótel Borg áður en hann kvaddi, og ríkisstjórnin sæmdi
hann riddarakrossi Fálkaorðunnar.
Þegar Aljekín var að leggja af stað voru settar í gang
tvær samráðskákir, þar sem sex íslendingar tefldu við
hann. Fyrstu leikirnir voru leiknir í Reykjavík en skákun-
um var svo haldið áfram með loftskeytum. Aðra skákina
tefldu þeir Brynjólfur, Eggert og Hannes Hafstein, hina
Ásmundur, Einar og Sigurður Jónsson. Aljekín vann
báðar skákirnar. Hann gerði skýringar við aðra skákina
og birtist hún víða.
Heimsókn Aljekíns var mikill merkisviðburður í ís-
lensku skáklífi og vakti gífurlega athygli. Sem dæmi um
það hve almennur áhuginn var má nefna það að Alþingi
frestaði fundi til þess að þingmenn gætu verið viðstaddir
fjölteflið og er slíkt sjálfsagt einsdæmi í þingsögunni.
Eftir þetta liðu fimm ár áður en nýr gestur kæmi í
heimsókn.
Ekki var þó sökum skorts á áhuga. Mönnum var það
ljósara en nokkru sinni fyrr eftir heimsókn Aljekíns, hve
mikilvægt það er fyrir almennan áhuga og eflingu skák-
listar að fá afreksmenn til að koma, sýna og kenna. En
fjárráðin voru knöpp og sambönd við erlenda skáksnill-
inga stopul.
Þegar íslendingar sendu sveit á ólympíumótið í
Munchen 1936 þótti tilvalið að nota tækifærið til að
klófesta einhvern heppilegan mann. Fyrir valinu varð
Ludvig Engels.
1936: Ludwig Engels (1905—1967)
Þessi þýski taflmeistari hafði þá nýlega kvatt sér
hljóðs í skákheiminum. Hann tefldi hressilegan sóknar-
stíl, var djarfur og hafði næmt auga fyrir leikfléttum.
Ýmsar af skákum hans voru vinsælir gestir í skáktímarit-
um og skákþáttum blaða.
Sem dæmi um árangur hans á skákmótum áður en
hann kom til íslands má nefna:
Swinemúnde 1933: 1.—2. Engels og Koch.
Nauheim 1935: 1. Bogoljubow 6, 2.—3. Eliskases og
Engels 5Vi. Síðan komu Opocensky, Ahues, Stoltz,
Richter, Andersen, Rödl og Grob.
Á ólympíumótinu í Munchen 1936 tefldi Engels á
35