Afmælismót Skáksambands Íslands - 01.02.1985, Side 40

Slagurinn hafinn!
son, Bárð Jóhannesson, starfsmenn
Laugardalshallarinnar o.s.frv.
Þannig mætti lengi telja, og lík-
lega mætti enn bjarga frá gleymsku
minnisverðum atburðum. Kannske
gæti Skáksambandið Iátið taka
saman greinasafn eitthvað í þessum
dúr.
Einvígi aldarinnar
Margt varð til þess að þetta skák-
einvígi vakti gífurlega athygli víða
um heim og geymist enn í hugum
manna. Auðvitað eru þess engin tök
í stuttri grein að drepa á nema fáein
atriði sem gera þetta einvígi meira
um rætt en önnur. Jbg ætla að freista
þess að nefna nokkur.
• Þetta er í eina skiptið í nærfellt 40
ár, sem skákmaður utan Sovétríkj-
anna teflir einvígi um heimsmeist-
aratitilinn.
• Sigurvegarinn, Bobby Fischer, hef-
ur eftir einvígið í rúm 12 ár ekki
teflt eina einustu skák opinber-
lega.
• Andstæðurnar juku mjög á
spenninginn. Keppendur voru frá
stórveldunum, Sovétríkjunum og
Bandaríkjunum, sem eru and-
stæðingar á flestum sviðum og
bera höfuð og herðar yfir önnur
ríki veraldar að afli og valdi.
Auk þess voru keppendur sjálfir
eins miklar andstæður og unnt var
að hugsa sér. Heimsmeistarinn,
Boris Spassky, kom frá landi, þar
sem skákin er þjóðaríþrótt, allt er
gert til þess að efla hana og auka
hæfni þeirra, sem hana iðka. Hann
hafði notið tilsagnar færustu meist-
ara allt frá barnæsku, verið þjálfað-
ur skipulega og haft aðgang að bestu
bókum og öflugum skákmótum,
þannig að unnt væri að stytta leið
hans til æðstu metorða við borð
skákgyðjunnar. Sem heimsmeistari
var hann þjóðhetja, vel menntaður
heimsmaður.
Áskorandinn, Bobby Fischer, kom
frá landi, þar sem áhugi á skák var
næsta lítill. Af eigin áhuga hafði
hann brotist áfram. Skákin hafði
heltekið líf hans. Skákgyðjunni
hafði hann fært slíkar fórnir, að vart
verða aðrar stærri eða dýrmætari
færðar.
Sú saga er sögð, að faðir hans hafi
yfirgefið móður hans er Fischer var
ungur, aðeins 6 ára gamall. Móðir
hans varð því að vinna úti, en gaf
drengnum, sem var einn heima, tafl,
svo hann gæti haft ofan af fyrir sér.
Snáðinn sat síðan við að færa tré-
menn af hvítum reitum á svarta og
þrettán ára gamall varð hann skák-
meistari Bandarikjanna fyrir ofan
Reshevsky og aðra snillinga. Tiltil-
inn vann hann síðan mörg ár í röð.
Þekking Fischers á almennum
málum var ekki talin mikil og einu
sinni man ég eftir að hann sagði við
mig á hótelherbergi úti á Loftleiðum:
„Guðmundur, ég kann ekkert annað
en að tefla, en ég geri það líka vel.“
• Yfirburðasigrar Fischers í áskor-
endaeinvígjunum voru slíkir, að
áhugi manna margfaldaðist.
Hann sigraði þá Taimanov og Lar-
sen báða 6:0 og skákmeistarann
ósigrandi, götusóparann, sem
varð heimsmeistari í skák, Tigran
Petrosjan, sigraði hann 6Vi:2Vi.
• Einvígishaldið var boðið út meðal
aðildarlanda FIDE. 15 tilboð bár-
ust, þar af var ísland með þriðja
hæsta tilboð.
• Framkvæmd einvígisins var öll í
óvissu lengi vel. FIDE skinti ein-
víginu milli tveggja landa, Júgó-
slavíu og Islands, og flóknar
samningaviðræður urðu að fara
fram milli landanna. Ákveðið var
að fyrri hluti einvígisins færi fram
í Júgóslavíu (Belgrad) en seinni
hlutinn í Reykjavík. Eftir langt
þóf drógu Júgóslavar sig út úr
mótshaldinu og gáfu út „hvíta
bók“ um sinn þátt í málinu. ís-
landi var falin framkvæmdin.
Allt var þó í óvissu þar eð
áskorandinn vildi helst tefla í Júg-
óslavíu og lengi óljóst hvort hann
mundi mæta til leiks.
• Verðlaunaupphæðir voru hærri í
þessu einvígi en tíðkast höfðu áð-
ur og má segja að þarna hafi verið
brotið blað í verðlauna veitingum
í skákkeppnum.
Heildarverðlaunin sem Skák-
sambanö íslands greiddi voru
125.000$, en síðar tvöfaldaði
breski fjármálamaðurinn James
D. Slater upphæðina öllum á
óvart.
Aðbúnaður keppenda og að-
staða á mótsstað var og með öðr-
um hætti og betri en áður hafði
þekkst.
• Aðdragandi einvígisins var langur
og strangur í fjölmiðlum víða um
heim. Einvígið hlaut því gífurlega
auglýsingu og yfirlýsingar kepp-
enda og skáksambanda juku hér
á.
• Einvígið var sett að öðrum kepp-
andanum fjarstöddum og meira
að segja við setninguna sjálfa
óljóst hvort einvígið mundi raunar
fara fram.
• Miklum tíma var varið í flókna
samninga um sjónvörpun frá ein-
víginu, útvörpun skákanna leik
fyrir leik til fjölmargra landa, út-
gáfu á bókum, minjapeningum,
frímerkjum og alls kyns minja-
gripum.
• Áskorandinn var ekki mættur til
leiks þegar tefla skyldi fyrstu
skákina. Gripið var þá til þess ráðs
að fresta einvíginu í von um að
40