Afmælismót Skáksambands Íslands - 01.02.1985, Side 47

Þessir menn á sviðinu voru því ekki að leika sér, á bak
við hvern leik á taflborðinu var djúp hugsun — áralangt
erfiði, andvökunætur. Hér voru risar skákarinnar, full-
trúar ólíkra þjóðfélagskerfa austurs og vestur að úthella
hjartablóði sinu. Sigur færði hina æðstu upphefð, tap
dýpstu niðurlægingu, en af hverju hér? Hvað er svona
merkilegt við Reykjavík — ísland, þetta afskekkta,
vindibarða eyland á norðurslóðum?
Á þessu eylandi hafa vitsmunir og andlegt atgervi alltaf
verið í hávegum höfð og hvað var þá eðlilegra en það, að
íþrótt andans eins og skákin hefur verið nefnd, eða ævin-
týri hugans, freistaði hóps eyjarskeggja svo mjög, að þeir
börðust með kjafti og klóm fyrir því að fá að halda þetta
mesta skákeinvígi allra tíma með hæstu peningaverð-
launum sem þekkst höfðu.
Þessi sértrúaði, ruglaði hópur neytti allra bragða, betl-
aði og bað, hótaði og hræsnaði til að fá að eyða einu
sumri launalaust við stólaburð, sölumennsku, funda-
höld, dyravörslu, japl og jaml og fuður út og suður. Æra
og eignir voru lagðar að veði og ekki spurt um laun
heldur leikslok.
Skákskútan
Oft gaf á skáksambandsskútuna er siglt var hjá boðum
eða snúið upp í sviptivindi sumarsins og á stundum er
siglt var undan vindi lá við að bátinn fyllti.
Stýrimaður skútunnar var þó einkar laginn við að
beita seglum eftir vindi og oft dáðust áhorfendur að sigl-
ingu hans sem satt að segja var nokkuð glannaleg á
stundum. Þá gaf oft á bæði borð, en stýrimaður hafði
lag á því að fá áhöfnina til að ausa fleytuna jafnóðum og
sjálfur dró hann aldrei af sér í austrinum þeim.
í áhöfninni var valinn maður í hverju rúmi. Annar
stýrimaður var löglærður og hafði innhlaup hjá lög-
reglustjóra, ef á þurfti að halda. Hann tók nokkuð djúpt
í árinni á stundum er segl voru vindlaus og róa þurfti um
sinn og duglegur var hann á síðkvöldum við að selja afla
dagsins.
Einn var sá í áhöfninni er sjóveiki hrjáði nokkuð er
vind tók að ýfa og vildi hann þá helst halda til lands, en
í logni naut hann sín vel, tók grunnt í árinni er hann reri,
svo að sletturnar gengu um allt.
Tveir óbreyttir hásetar voru skráðir á skútuna. Þeir
gengu í flest verk sem háseta er siður og drógu margan
málfiskinn, en drýgstir hygg ég að þeir hafi verið við
austurinn.
í byrjun næstu vertíðar var vinna þeirra metin að verð-
leikum, er ný útgerðarstjórn rak þá í land áður en til
launauppgjörs kæmi og var þeim það maklegt fyrir ýmis
brek og barnaskap á seinustu vertíð.
í landi hafði skákskútan útgerðarstjóra. Hans hlut-
verk var allfjölbreytt, enda var hann á ferli á nóttu sem
degi og þó aðallega á nóttunni þegar aðrir tóku sér hvíld.
Útgerðarstjóri mátti ekki vamm sitt vita í nokkrum hlut,
og hver gat þá verið að fárast yfir því þótt tímaskyn hans
væri ekki ætíð rét stillt, þannig að stundum hafði skútan
Iagt frá landi, er hann kom brunandi á jeppa sínum,
ágætum farkosti, með vistir dagsins.
í upphafi vertíðar föluðust margir eftir skiprúmi,
Þrátt fyrír grímmilega keppni á skákborðinu voru þeir R. Fischer og
B. Spassky góðir vinir.
Áhöfnin á skákskútunni.
bæði vegna ævintýraþrár og vonar um skjótfenginn
gróða ef vel aflaðist.
Margir vildu og gera tilraunir með ný veiðarfæri. Þar
í hóp var t.d. lærdómsmaður einn, sem fyllti káetuna
teikningum af veiðarfærum og útreikningum sem finna
skyldu ný og áður ókönnuð fiskimið. Gallinn var sá, að
maðurinn var sjóveikur og hætti sér aldrei út á rúmsjó
og áhöfnin kunni ekki að lesa úr leiðarreikningum hans.
Flestir aðrir fóru aðeins eina sjóferð, en stukku síðan
í land.
Einn var þó sá, sem snemma bættist í áhöfnina og
aldrei hljóp í land, enda af sjósóknurum kominn langt
fram í ættir. Vandséð er, hvernig skákskútan hefði siglt
gegnum sumarið, ef áhöfninni hefði ekki bæst þessi
ágæti liðsauki.
Alltaf fann hann ný fiskimið, er þau gömlu voru upp-
urin og er útgerðin var að fara á hausinn, eins og útgerð-
um er títt, mátti reiða sig á þennan óskráða háseta og
með hans hjálp var vél sett í skútuna er líða tók á vertíð.
Eins og áður er getið var vorvertíð hafin á vélarlausu
fleyi, sem hraktist fyrir veðri og vindum, en í húmi haust-
kvöldsins freyddi um stefni hennar er hún sigldi undir
fullu vélarafli til hafnar í vertíðarlok.
Og er áhöfnin gekk frá borði í seinasta sinn var ekki
laust við söknuð í hugum manna.
Gleymdar voru vökunæturnar, hnútukastið, ágjöf og
vosbúð, en í minningunni lifa bjartar nætur, djörf sigling
og gleði að unnum sigri.
47