Fróðskaparrit - 01.01.1982, Page 85

Grindatøl 1584—1640 og 1709—1978
93
undløb Hvalflokken«. Høvuðsorsakirnar hava ivaleyst verið,
at fáar grindir eru komnar hendan vegin (tíðarskeið B) og
møguligt trot á jarni. Eftir 1800 er tað neyvan komið fyri, at
menn ikki hava kunnað dripið grind vegna trot á grindareið-
skapi. Fyrsta grindareglugerðin frá 1832 kravdi m. a., at nakrir
bátar í hvørjari hvalvág skulu vera útgjørdir til grind.
Umframt økingina í bátatalinum í 19. og 20. øld hevur tað
havt nógv at siga, at veiðiførini fingu motor ísettan. Fyrst teir
sonevndu »motorarnir« (10—15 tons) umleið 1910—20 og
seinni maskinbátarnir seinast í 1920-árunum. Serliga tá grind
varð funnin langt úr landi, var tað góð hjálp við maskinbátum
til sjálvan raksturin, í drápinum vóru hesir bátar tó ikki við.
Tá grind verður sædd, er tað umráðandi at boða frá sum
skjótast, skal hon ikki sleppa. Aftur í 17. øld vita vit um, at
boðað varð frá grind við at glaða (grindaglaða). Svabo nevnir,
at teir høvdu upp á mastur, tá bátur sá grind. Fyrsta telefon-
sambandið millum bygdir kom í 1905—06, og í 1925 vóru
bert einstøk pláss, har eingin telefon var. Eyðsæð er, at hesin
samskiftisháttur hevur gjørt tað munandi lættari at senda
grindaboð millum bygdir. Somuleiðis á sjónum, tá fyrstu skip-
ini fingu radiotelefon beint eftir seinna heimsbardaga og eisini
tey smærru førini nakað seinni. Frammanundan hendi tað seg
fleiri ferðir, at bátur lá við grind, fekk ikki givið boð frá sær
og mátti at enda rýma frá grindini fyri veður ella myrkur.
Ávirkanir av náttúruávum
Hesir tættir býtast í tveir bólkar: teir, ið ávirka veiðinøgd-
ina óbeinleiðis og teir, ið ávirka sjálvan grindastovnin (ella
-stovnarnar), so sum samanseting og ferðing. Óbeinleiðis verð-
ur her at skilja sum nátúrligu umstøðurnar, ið ávirka møgu-
leikan hjá fólki at síggja ella reka grind (veiðimøguleikar). Við
tí er ikki sagt, at umstøðurnar, ið verða nevndar í seinna bólk-
inum hava beinleiðis ávirkan — til tess er ov lítil greiða fingin
á teimum spurningunum.
Ávirkan á veiðimøguleikarnar: Stytsta og longsta dag í ár-