Freyja - 01.01.1905, Blaðsíða 5

FREVJa
VII. 6. 7.
151-
festa og tilbreytingarley'i eru þau or3, sem einna bezt útskýrahug-
sjónir austurlandaþjóöanna. I þeirra augum er allt gamalt tryggt
og eftirsóknarvert, en allt nýtt ótryggilegt. qg andstyggilegt.
Andleg framsóknarþrá eins og hún er þekkt og skilin meöal
Ameríkana er meö öllu óþekkt tilfinning hjá austurlandaþjóöun-
um. Ottinn hefir kyrkt alla framsóknar og þekkingarlöngun, og
fáfrœöin hefir ekki einungis gjört þær tilfinningarlausar og kæru-
lausar fyrir frelsinu, heldur og óverðugar fyrir það. Hinir ryk-
grónu hjáguöir þagga niöur rödd rannsóknarinnar, og jafnvel varir
œskulýðsins verða aö mylkja in köldu þurru brjósf löngu horfinna
alda.
Frelsiö á þar heldur ekki heima. Frelsið er af saxneskum
rótum runniö. Jafnvel Frakkar kunnu ekki að hylla það, þrátt
fyrir hina miklu stjórnarbyltingu þeirra, eins vel og nágrannar
þeirra hinumegin við sundið. Það var á Englandi að Voltaire
fann griðastað þegar hann slapp við Bastilíuna í París. George
Fox hefði hvergi annarstaðar en á Englandi fundið gróðrarstöð
fyrir hina nýju kenningu sína Tke light within (Ljósið innifyrir).
Mayflower hefði aldrei orðið sögustjarna nema fyrir fólkið sem á
því iórfrd Englandi. Frelsið —bæði andlegt og líkamlegt --trú-
frœðislegt og stjórnfrœðislegt er áreiðanlega saxneskt að eðli og
uppruna.
Ef vér snúum oss að hinu andlega atgjörfi austurlandaþjóð-
anna þar sem þær hafa virkilega skarað fram úr, finnur maður brátt
að þœr hafa ímyndunarafl og skáldskaparlist, þar sem vér höfum
rökfræði og hugsunarfræði. Austuylöndin eru vagga allra umfangs-
mestu trúarbragða heimsins. Lögfræði og stjórnfrœði hefir aftur
á móti átt rót sína að rekja til germönsku og latnesku þjóðanna.
Skáldskaparfegurð, málsnilld og mælska eru eigileikar sem austur-
landaþjóðirnar eiga fram yfir oss, sem búum á vesturhluta hnatt-
arins. Þœr þarfnast rökfrœði og rannsóknargáfu vorrar, en vér
þurfum að auðga ímyndunarafl vort.
En ímyndunaraflið er barn næðisins, en í Amerfku er það ekki
til. Hraði eimvélarinnar gjörir oss kalda og virkilega, og hinn
þrotlausi skarkali og fleygingsumferð á götum vorum deyfir hjartað.
Vér erum einatt á hraðri ferð og höfum engan tfma til að hugsa.