Helgarpósturinn - 19.12.1985, Blaðsíða 33

LISTAPÓS1
Pjóðleikhúsið frumsýnir Villihunang eftir Tsjekhov og Frayn í annan
í jólum:
„Framhjáhald
borgar sig ekki!!“
segir Árni Bergmann þýðandi um boðskap verksins
„Ef einfalda œtti bodskap þessa
leikrits nidur í eina lágfleyga setn-
ingu, myndi hún hljóda suo: ,,Fram-
hjáhald borgar sig ekki!" Þessi orð
mœlir Árni Bergmann ritstjóri sem
þýtt hefur jólaleikrit Þjóðleikhúss-
ins, „Villihunang" eftir rússneska
leikritaskáldið Anton Tsjekhov í
nýrri leikgerð Bretans Michael
Frayn.
Um verkið segir Árni ennfremur:
„Það er ekki alveg ljóst hvenær
Tsjekhov skrifaði þetta æskuverk
sitt, en sennilega hefur hann fest
verkið á blað uppúr 1880. Þá má
finna spor eftir þetta leikrit í mörg-
um síðari verkum hans, þó að tónn-
inn sé ekki þá jafn gáskafullur eins
og í þessu verki. Hinn ungi Tsjekhov
sem skrifaði Villihunang, eða
„Platonov" eins og verkið heitir frá
fyrstu hendi, lagði áherslu á ærsla-
sögur eða útfærðar skrýtlur. Síðar
meir verður leikskáldið Tsjekhov til
— sem ritar angurværum og lýrísk-
um tóni, enda komin ný lífsviðhorf
með vaxandi sjúkdómi sem hann
fékk ungur; Tsjekhov lést aðeins 44
ára úr berklaveiki.
Þetta leikrit „Platonov", fann syst-
ir Tsjekhovs 16 árum eftir dauða
hans. Handritið var geymt í banka-
hólfi í Moskvu. Á margan hátt var
handritið ófullgert, það var of langt
og hefði tekið einar 6 klukkustundir
í sýningu. Ymsir rússneskir leik-
stjórar hafa sett þessa sýningu upp í
gegnum tíðina i mörgum leikgerð-
um. Þessi leikgerð sem Þjóðleikhús-
ið sýnir er ný af nálinni, gerð af
Michael Frayn. Hann skírir verkið
upp og kallar það „Viilihunang" og
hefur þessi leikgerð hlotið verðlaun
og hrós í Bretlandi. Frayn hefur
skorið mikið niður, þjappað saman,
skýrt línur verksins og fækkað per-
sónum, enda þaulkunnugur
Tsjekhov sem helsti þýðandi hans í
Bretlandi."
— En um hvað fjallar þetta alda-
gamla verk?
„Þetta er saga sem margir höf-
undar hafa notað með misgóðum
árangri. Platanov er gjálífishetjan
harmræna með fjórar konur í tak-
inu, sem náttúrlega gengur ekki.
Það er heilmikið að gerast; leikur-
inn fer fram á glæsilegu sveitasetri
eins og alltaf hjá Tjsekhov. Sumar-
gestirnir drekka frá sér veturinn og
dálítið af vitinu, hitinn er mikill og
ástsýkin fer um hjörtu kvennanna
sem allar vilja eiga Platonov. Verkið
er dálítið í farsadúr en er samt ekki
farsi. Dapurleiki hins rússneska
mannlífs er einnig til staðar. Þetta
eru magnaðar andstæður."
— Hver er Flatonov?
I hita sumarsins fer ástarbrandur um gesti óðalsetursins sem hefur ýmsar afleiðingar
( för með sér. Hér sjást Helga E. Jónsdóttir og Róbert Arnfinnsson taka nokkur
hliðarspor.
Árni Bergmann ritstjóri og þýðandi: „I Villihunangi fer saman farsi og dapurleiki hins
rússneska mannlífs."
„Hann er hinn rússneski Hamlet.
Ungur, gáfaður, lífsreyndur, hund-
leiður á lífinu löngu fyrir aldur fram.
Hann hefur oft verið kallaður „hinn
óþarfi maður“. Allt frá dögum
Púskins (Jónas Hallgrímsson Rússa)
var þessi óþarfi maður prófaður í
ástarmálum. Platonov talar um hve
illa hann fari með konur og hve
gaman þær hafi af því. Eflaust má
geta sér til að Tsjekhov hafi komist
í Masoc (sem masókisminn er
kenndur við) þegar hann var
læknastúdent. En margar persón-
urnar í „Villihunangi“ eru náskyldar
persónum í síðari verkum hans, eins
og í Kirsuberjagarðinum. Aðallinn
er að missa völdin, en böllin og flug-
eldasýningarnar halda samt áfram.
í þessum heimi Tsjekhovs hafa rússn-
eskir krítíkerar allt frá því fyrir
aldamót séð spegilmynd þjóðlífsins
í heild.“
— Hvernig hefur Frayn tekist
upp?
„Hann gerir þessa leikgerð mjög
vel. Fellur ekki í freistinguna að
stæla síðari verk Tsjekhovs sem
voru merkt berklaveiki höíundarins
og hans eigin lífshausti. Annars er
það dálítið merkilegt að verk
Tsjekhovs hafa fengið algjöra sér-
stöðu meðal rússneskra höfunda
varðandi útbreiðslu.“
— Og hvers vegna það?
„Eg held að í verkum Tsjekhovs sé
að finna firringu, einsemd og kvíða
sem 20. öldin skilur vel. Tilfinning
þess að það besta sé liðið og þá til-
finningu skildi Tsjekhov manna
fyrstur."
Villihunang verður frumsýnt þ.
26. desember en miðasala hefst 15.
des. Leikstjóri er Þórhildur Þorleifs-
dóttir en leikmynd og búninga gerir
Alexander Vassiliev og lýsingu ann-
ast Páll Ragnarsson. 1 hlutverkum
eru Arnar Jónsson, Helga F.. Jóns-
dóttir, Sigurður Skúlason, Guðbjörg
Thoroddsen, Lilja Guðrún Þorvalds-
dóttir, Pétur Einarsson, Róbert Arn-
finnsson, Rúrik Haralds^on, Bessi
Bjarnason, Steinunn Jóhannesdótt-
ir, Hákon Waage og Þorsteinn Ö.
Stephensen.
-l.M.
POPP
Við, Gunni.. og Laddi
Borgarbragur Gunnars Þórðarsonar
Útgefandi: Fálkinn.
Borgarbragur er ein vandaðasta hljóm-
platan sem hefur komið út hér á landi. Lög
Gunnars Þórðarsonar, afa íslenska poppsins,
eru að þessu sinni góð og grípandi, útsetn-
ingar eru faglegar og hljóðfæraleikurinn
óaðfinnanlegur, — að sjálfsögðu. Hér er
reyndar ekki að finna þá strauma og stefnur
sem táningar aðhyllast aðallega um þessar
mundir. Gunnar býður okkur upp á fullorð-
inspopp og það fyrsta flokks.
Það þykja tæpast tíðindi nú til dags að
Gunnar geti samið almennileg lög og kunni
vel fyrir sér í hljóðverum. Að þessu sinni
virðist allt hafa gengið upp. Þegar við bætast
virkilega góðir textar Ólafs Hauks Símonar-
sonar er eiginlega ekki hægt að finna að
neinu. Meira að segja texti Davíðs Oddsson-
ar er vel yfir meðallaginu að gæðum.
Þó svo að Gunnar Þórðarson hafi fyrir
löngu fest sig í sessi sem lagahöfundur, hljóð-
færaleikari og jafnvel söngvari fer ekki hjá
því að hann verði fyrir nokkrum áhrifum frá
öðrum, hvort sem það er meðvitað eða
ómeðvitað. Ég gat ekki að því gert að mér
datt hljómsveitin Spandau Ballet nokkrum
sinnum í hug meðan ég hlustaði á Borgar-
brag. Þá hefur upphaf eins lagsins greinilega
verið fengið að láni hjá Trevor Horn. Þetta er
þó engan veginn hægt að flokka til lýta á
plötunni.
Á Borgarbragi Gunnars koma fram fjórir.
söngvarar, þeir Egill Ólafsson, Pálmi Gunn-
arsson, Björgvin Halldórsson og Eiríkur
Hauksson. Allir skila sínum hlutverkum vel,
en Eiríkur Hauksson ber þó af. Hann syngur
lögin Gull og Gaggó Vest sem að mínu mati
eru tvö þriggja bestu laga plötunnar. Eiríkur
sómir sér vel í hópi hinna stóru og gefur
þeim ekkert eftir.
Árum saman, frá miðjum sjöunda áratugn-
um og fram að pönkbylgju, var Gunnar Þórð-
arson alls ráðandi í íslenska poppinu. Á síð-
ari árum hefur hann þó nokkuð dregið sig í
skuggann. Það þýðir þó aldeilis ekki að tími
Gunnars sé liðinn. Það afsanna þær söng-
skemmtanir sem hann hefur sett upp í
Broadway með hljómsveit sinni að undan-
förnu og ekki síður platan Borgarbragur. Ég
fullyrði hiklaust að hún er hápunkturinn á
ferli afa íslenska poppsins. Megi hann lifa
það að verða bæði langafi og langalangafi.
Einn voða vitlaus — Laddi
Útgefandi: Steinar.
Þessi þriðja sólóplata Ladda er tvímæla-
laust hans besta. Hinar tvær, Deió og Allt í
lagi með það, voru reyndar ekkert ýkja burð-
ugar svo að þær standast í raun ekki saman-
burð við þá nýju.
Einhverra hluta vegna hef ég það á tilfinn-
ingunni að Einn voða vitlaus sé allt eins mik-
ið verk Björgvins Halldórssonar og Ladda.
Allt nostrið og smáatriðin sem skipta svo
miklu máli á grínplötum eru í anda hans.
Laddi lætur sér nægja að vera textahöfundur
og flytjandi. Flutningurinn er í fínu lagi eins
og við er að búast. Textarnir hefðu hins veg-
ar mátt vera betri. Laddi þykir mér vera und-
arlega ókrítískur á þann kveðskap sem hann
lætur frá sér fara á hljómplötum. Þó virðist
hann hafa vandað sig meira nú en á fyrri
plötunum tveim sem áður voru nefndar.
Lengi getur vont versnað — Ríó.
Útgefandi: Ríó.
Eftir átta ára hlé frá störfum tóku þeir sig
tii ritstjórinn, verslunarmaðurinn, útvarps-
maðurinn, popparinn og útgerðarstjórinn og
snöruðu út hæggengri hljómplötu. Það var
ekki laust við að maður biði spenntur eftir
því að heyra árangurinn. Og sjá: Þeir voru
bara alveg eins og í gamla daga. Hvorki betri
né verri.
Eitt er þó öðru vísi á Lengi getur vont
versnað en áður. Þar eru öll lög erlend utan
eitt, Þetta er svona sumarlag, eftir Ólaf Þórð-
arson. Hér áður fyrr lumuðu Ágúst, Gunnar
og jafnvel Helgi á lögum til að hafa með. Jón-
as Friðrik sér hins vegar um textana og
stendur sig með stakri prýði.
Kveikjan að nýju Ríóplötunni var vitaskuld
skemmtanir strákanna í Broadway síðastlið-
inn vetur. Þær voru fádæma vinsælar, allt
uppselt langt fram í tímann og gott ef þeir
voru ekki enn að skemmta fyrir fullu húsi
þegar þeim þótti nóg komið. Vinsældir Ríós
eru því óumdeilanlegar þó að hléið hafi orð-
ið átta ár milli platna. Hver veit nema þeir fé-
lagarnir komi að nýju saman 1993 og syngi
inn á plötu. Vonandi verður það þó fyrr.
HELGARPÓSTURINN 33