Helgarpósturinn - 05.06.1986, Blaðsíða 15

HVERNIG VERJA
FYRRUM ATHAFNA-
MENN TÍMANUM
ÞEGAR ÞEIR ERU
KOMNIR Á EFTIR-
LAUN?
ER TÍMINN KANNSKI
LENGI AÐ LÍÐA?
SKIPAR HEILSU-
RÆKT MIKILVÆGARI
SESS EN ÁÐUR?
LÁTA MENN VERÐA
AF ÖLLU ÞVÍ SEM
ÞEIR HÖFÐU
HUGSAÐ SÉR AÐ
KOMA í VERK?
AUKAST SAMSKIPTI
VIÐ FJÖLSKYLDU
OG VINI?
um, blöðum og öðrum gögnum.
Annars hef ég alltaf lesið nokkuð
mikið — sofna tii að mynda aldrei án
þess að líta fyrst í bók. Og lestrarefni
mitt er allfjölbreytt. Nú orðið les ég
ekki afþreyingarbækur, en gerði
það stundum fyrr, til að mynda
leynilögreglusögur og vísindaskáld-
sögur. Eg hef týnt öllu slíku. Nú orð-
ið les ég helst bækur og rit um trú-
mál, heimspeki, fjarskiptamál og
jafnvel hagfræði og sögurit alls kon-
ar. Ljóð hef ég alltaf lesið og lært
þau mörg um ævina, þetta blessað
vængjaða blómaskrúð hugsunar-
innar. Einstöku skáldverk les ég
nánast á hverju ári mér til ánægju
og uppbyggingar.“
— Ertu meira en ádur med barna-
börnunum — beðinn að passa þau?
„Þessari spurningu verð ég sann-
leikans vegna að svara neitandi. Ég
er hræddur um að ég sé ekki vel fall-
inn til barnagæslu, en þar er konan
mín mér langtum fremri eins og á
mörgum fleiri sviðum."
— Hefurðu heilrœði að gefa þeim
sem fara á eftirlaun?
,,Ég þykist hafa veitt því athygli að
sumir sem hverfa frá störfum sem
þeir hafa gegnt lengi lenda í miklum
vandræðum. Það er líkt og mönn-
um finnist slíkt einhver dauðadóm-
ur eða punkturinn sé þar með end-
anlega settur aftan við lífshlaup
þeirra. Slíkt viðhorf er mjög hættu-
legt. Miklu skynsamlegra er að hefja
sína nýju vegferð með athöfnum
sem hæfa aldri og þroska. Einstak-
lingarnir eldast náttúrlega, en þeir
mega ekki halda að sólin hætti að
koma upp eða ganga undir þó að
þeir hverfi af vettvangi. „Allt stund-
legt ber úr stað og skorðum", sagði
skáldið réttilega. Þá staðreynd ættu
menn að læra að skilja og haga sér
eftir því — sakna í mesta hófi þess
sem liðið er.“
— fðkarðu líkamsrœkt, t.d.
gönguferðir?
„Eitt af því sem snerti mig illa þeg-
ar ég hætti störfum var nokkuð sem
ég hafði varla veitt eftirtekt meðan
ég sat við skrifborðið í útvarpinu.
Ég var orðinn allt of mikill kyrrsetu-
maður á seinni árum og hafði með
því spillt líkamshreysti minni. Ég
reyni að bæta úr þessu þó í litlu sé
með aukinni hreyfingu og útilofti."
— Finnst þér tíminn lengi að líða?
„Ég er maður sem alltaf hefur ver-
ið að berjast við tímann. Af framan-
sögðu má sjá að ég hef enn of mikið
fyrir stafni til þess að mér finnist
hann lengi að líða, en ég yrði ótta-
sleginn af mér fyndist andlegur doði
eða mikil leti ætla að ná tökum á
mér.“
— Hefurðu breytt um klœðaburð?
„Lítið hefur nú farið fyrir því, en
ég geng þó venjulega snöggklædd-
ur heima hjá mér. Það gerði ég
aldrei á skrifstofunni, en ég skil vel
þá sem vilja klæðast frjálslega og
þægilega. Tískubylgjurnar ganga
nú yfir í stríðum straumum og eru
líklega upprunnar hjá tiltölulega
nýrri og fjölmennri stétt skraut-
gjarnra karla og kvenna, sem hafa
lífsuppeldi sitt af að sýna sig al-
menningi. Gagnvart slíku tem ég
Karl Lúðvfksson, fyrrverandi apótekari.
'Friðjón Sigurðsson, fyrrverandi skrifstofustjóri
Alþingis.
Andrés Björnsson, fyrrverandi útvarpsstjóri.
mér stakasta umburðarlyndi, ekki
síst vegna þess að ég kynni að hafa
sjálfur átt eitthvað slikt til á yngri ár-
um ef kringumstæður hefðu leyft og
tímarnir verið hagstæðir."
Friðjón Sigurðsson, fyrrv.
skrifstofustjóri Alþingis:
Aukin samskipti við
börn og barnabörn
— Hvernig hefur þú varið tíman-
um eftir að þú lést afstörfum hjá Al-
þingi?
„Sannleikurinn er nú sá, að ég hef
ekki verið sérlega heppinn, því ég
hef verið veikur á þessu tímabili. Ég
hef hins vegar ýms áhugamál sem
ég hefði gert meira af að sinna ef
þessi veikindi hefðu ekki komið til
sögunnar. Ég hef t.d. mikinn áhuga
á skák og einnig les ég töluvert."
— Teflirðu mikið?
„Skákin er mitt aðaláhugamál og
ég tefli þó nokkuð. Það hef ég alla
tíð gert.“
— Hvað með barnabörnin — hef-
urðu meira samband við þau en
áður?
„Ég hef mikið samband við
barnabörnin mín. Nú hefur maður
meiri tíma til þess. Sum þeirra búa
nálægt okkur og hin eru svo sem
ekki langt undan, þegar maður hef-
ur bíl.“
— Að veikindunum frátöldum, er
þá sú reynsla að vera kominn á eftir-
laun svipuð því sem þú bjóst við?
„Það er auðvitað erfitt fyrir
menn, sem hafa lagt hart að sér, að
hætta að vinna. Þetta eru mikil við-
brigði. Hins vegar er erfitt fyrir mig
að dæma um þetta, vegna minna
veikinda að undanförnu. Þau setja
strik í reikninginn, þó ég vonist nú
til að _þetta fari að lagast.“
— Att þú kannski kunningjahóp í
svipaðri aðstöðu, sem kemur reglu-
lega saman?
„Það er ekkert reglulegt, heldur
bara opið og frjálst, eins og það hef-
ur alltaf verið. A því hefur ekki orðið
nein veruleg breyting. Samskiptin
við börnin ogbarnabörnin hafa hins
vegar aukist og það er mjög
ánægjulegt.
Af heilsufarsástæðum reyni ég
síðan að ganga töluvert meira en ég
gerði áður. Ég hef aukið bæði
gönguferðir og lestur eftir að ég fór
á eftirlaun."
— Hefur klœðaburður þinn eitt-
hvað breyst eftir að þú fórst á eftir-
laun?
„Nei, það hefur engin breyting
orðið þar á.“
Haraldur Steinþórsson, fyrrv.
framkvæmdastjóri BSRB:
Blekking að halda að
maður sé ómissandi
— Hvernig hefurðu varið tíman-
um, Haraldur, eftir að þú hœttir sem
framkvœmdastjóri Bandalags
starfsmanna ríkis og bœja?
„Ég hafði nú ekki reiknað með því
að leggjast í algjört verkefnaleysi og
þá hittist svo á að fyrir rúmu ári var
búið að ákveða endurskoðun á
greiðslum úr Lífeyrissjóði ríkis-
starfsmanna. Það eru örar breyting-
ar og óreglulegar á þessum málum
og hvorki eftirlaunamenn né makar
ríkisstarfsmanna hafa haft mögu-
leika á að fylgjast með þvi hvort líf-
eyrir þeirra væri réttur. Lífeyris-
sjóðnum berast ekki alltaf fregnir af
öllum þeim miklu hræringum sem
eiga sér stað í launamálum.
Það hafði nokkuð lengi verið svip-
ast um eftir starfsmanni og einhverj-
um datt víst í hug að ég rataði öðr-
um fremur í þessum frumskógi. Ég
sló því til og mun sinna þessu um
skeið."
— Petta er sem sagt tímabundið
verkefni?
„Já, einmitt. En varðandi þína
fyrstu spurningu, þá er þetta vissu-
lega mikil breyting, þó ég sé enn í
vinnu. Núna hef ég reglubundinn
vinnutíma, miklu styttri en áður, er
laus við verkstjórn, frumkvæði,
tímapressu og annað slíkt, sem
fylgdi mínu fyrra starfi.
Eg get núna leyft mér að hafa
tómstundir, m.a. að fylgjast með fót-
bolta. Ég get til dæmis sagt þér, að
það eru mjög skemmtilega leikandi,
verðandi afreksmenn í fimmta
flokki knattspyrnufélagsins Fram!“
— Hefur einhver þáttur þessarar
breytingar á högum þínum komið á
óvart?
„Ég hef náttúrulega hitt á ákaf-
lega þægilega tröppu í átt til minnk-
andi umsvifa. Hins vegar hef ég
fjöldann allan af áhugamálum;
ferðalög, aukið fjölskyldulíf, lestur
bóka og blaða, fyrir utan afþreyingu
fjölmiðla og fleira. Þetta gerir það
að verkum, að ég er eiginlega ekki
enn farinn að gefa mig að þvi fjol-
breytta starfi aldraðra, sem mér
skilst að sé haldið uppi af félagasam-
tökum og því opinbera."
— Finnurðu til einhvers tómleika
við það að hverfa úr þinni fyrri
ábyrgðarstöðu í þjóðfélaginu?
„Nei. Ég hafði ákveðið það fyrir
mörgum árum að hagnýta mér
þann rétt að fara á lífeyri við sextíu
ára aldur, eftir að hafa verið í fjöru-
tíu ár hjá því opinbera og BSRB.
Sömuleiðis hugðist ég reyna að hag-
nýta sjálfum mér það að geta strokið
um frjálst höfuð og losa líka félaga-
samtökin við vanabundinn starfs-
kraft í aldarfjórðung, hleypa inn
nýju blóði og væntanlega auknu
framtaki.
Það er mikil blekking að halda að
maður sé ómissandi.
Um sjálfan mig er það að segja, að
mér finnst ég geta haft nóg fyrir
stafni og er að minnsta kosti ekki
farinn að finna fyrir tómarúmi enn-
þá“
— Gefst þér meiri tími fyrir barna-
börnin núna?
„Vlð hjónin höfum alltaf haft mjög
gott samband við barnabörnin og
það voru reyndar tvö að bætast í
hópinn í síðustu viku, númer niu og
tiu. Tvö af börnunum mínum voru
að eignast sitt þriðja barn, svo nú
eru barnabörnin orðin tíu. Maður
hefur því stóra fjölskyldu til að
sinna.“
— Svo þú ert sœll og glaður?
„Þeir sem eru eldri og reyndari í
því að vera gamlir segja mér að það
sé bara gaman. Þetta eru kannski
erfið kaflaskil fyrstu mánuðina, en
síðan fer þetta batnandi — sérstak-
lega ef maður er ekki orðinn of
gamall. Það er oft erfiðara fyrir þá
sem eru orðnir mjög gamlir að
sætta sig við breytingarnar."
— Myndi heilrœði þitt þá felast í
því, að menn oettu ekki að bíða of
lengi með að fara á eftirlaun?
„Já, að bíða ekki of lengi og vera
jafnvel búnir að búa sig undir það.
Ég var búinn að reikna með því fyrir
mörgum árum að hætta og vildi
gera það. Var sem sagt ekkert
neyddur til að leggja niður starf.
Menn bregðast nú mjög misjafn-
lega við, en ýmsir segja að fyrstu
mánuðirnir séu erfiðastir, síðan
venjist það. Svo reikna ég náttúru-
lega ekkert með því að verða eilífur,
enda hef ég ósköp lítinn áhuga á
því.“
Karl Lúðvíksson, fyrrum
apótekari í Apóteki
Austurbæjar:
Prýðilega lifandi
ennþó
— Þú ert tiltölulega nýhœttur í
Apóteki Austurbœjar, Karl?
„Það er á annað ár. Ég byrjaði í
apóteki árið 1930 og hef því unnið á
þeim vettvangi í um það bil fimmtíu
ár. Er þó prýðilega lifandi ennþá!"
— Valdirðu þér lífsstarfið
snemma?
„Já, ég ákvað mig þegar ég var
sextán ára gamall. Hafði þó aðeins
komið tvisvar inn í apótek á þeim
aldri. Ég var þá á skóla á Akureyri
en hafði áður unnið við útgerð hjá
föður mínum sem var útgerðarmað-
ur á Austfjörðum."
— Hvernig verðu tímanum núna,
eftirað þú ert hœttur með apótekið?
„Ég hef nóg að gera og starfa enn
af fullum krafti.“
— Ertu nú að hrinda í fram-
kvœmd því sem ekki gafst tími til
áður?
„Ef til vill."
— Eru þetta samt ekki mikil við-
brigði?
„Manni bregður auðvitað dálítið
við og sér eftir ýmsu. Ég byggði
þetta apótek, Apótek Austurbæjar,
og stofnaði það. Það var mikið verk.
Það tók líka nokkur ár að koma
þessu í góðan rekstur, en þegar ég
skildi við fyrirtækið, var það orðið
gott apótek.
Maður finnur til þess að hætta hjá
fyrirtæki sem maður hefur sjálfur
stofnað og unnið við frá upphafi.
Fyrst þurfti ég að læra lyfjafræði og
síðan að vinna í fjölda ára hjá öðr-
um, þangað til ég fékk loks sjálfur
lyfsöluleyfi. Mér leiddist ekki einn
einasta dag. Auðvitað er því einhver
eftirsjá að þessu."
— Gefur þú þér tíma til lesturs
núna?
„Ég les mikið, já. Nokkur tími fer
í að lesa dagblöðin, þó ég reyni nú
að eyða ekki miklum tíma í þau. Ég
les hins vegar hitt og þetta annað,
t.d. ævisögur og annað siíkt."
— Svo tíminn er ekkert lengi að
líða?
„Nei, nei. Ég hef enn nóg að gera
alla daga.“
— Verðu meiri tíma með barna-
börnunum en áður?
„Það hefur nú eiginlega ekkert
breysl"
— Attu ekki eitthvert heilrœði til
handa þeim sem munu bráðlega
,,setjast í helgan stein“ eins og það
er kallað?
„Góð heilsa skiptir auðvitað öllu
máli í því sambandi. Það er aðalat-
riðið að gæta heilsunnar og það hef-
ur mér tekist. Þar hef ég náttúruiega
notið þess að vera lyfjafræðingur og
þekkja vel inn á þau mál. Maður
verður líka að gera sér grein fyrir
þvi, að það er ekki sama hvað mað-
ur borðar. Heilsan byggist á því sem
maður lætur í sig.
Það er einnig mikilvægt fyrir
heilsuna að halda góðu jafnvægi og
reiðast ekki og rjúka upp. Ef maður
reiðist hressilega, getur blóðþrýst-
ingur manns verið of hár í heila viku
á eftir."
— Segirðu satt?
„Já, þetta er staðreynd. Maður
sem reiðist iililega getur verið í heila
viku að ná réttum blóðþrýstingi aft-
ur. Það skiptir því miklu máli fyrir
heilsuna að hafa góða stjórn á sér.“
— Stundarðu einhverja líkams-
rœkt?
„Ég byrjaði ungur að stunda skíði
og skauta, auk þess sem ég gekk
ungur í knattspyrnuliðið Víking og
var þar í keppnisliðinu í þrjú ár. Þeg-
ar ég kom heim af lyfjafræðinga-
skólanum í Danmörku var mikill
skíðaáhugi hér í Reykjavík. Þá var
búið að byggja KR-skálann uppi í
Skálafelli. Eg var þaulvanur skíða-
maður að heiman svo ég kom fljótt
til í þessari íþróttagrein.
Ég var einnig afar mikið á skaut-
um. Þegar ég var í Reykjavíkur-
apóteki bjó ég alltaf nálægt mið-
bænum, m.a. í Tjarnargötunni. Þá
stundaði ég skautaferðir kvöld eftir
kvöld á Tjörninni."
— Ferðu enn á skíði?
„Ég þarf að fá mér skíði aftur. Síð-
ast þegar ég fór á skíði var það mest
skíðaganga.
En ég hef líka stundað silungs- og
laxveiði. Ég á góðan sumarbústað
,við Elliðavatn og fer út á vatnið og
veiði silung. Ég kunni nú lítið þegar
ég byrjaði, en ég komst fljótt upp á
lagið. Seinna fór ég að stunda lax-
veiðar."
— Þig hefur greinilega ekki skort
áhugamálin, fyrir utan erilsama
vinnu.
„Ég hef alltaf haft nóg að gera og
hef það enn."
eftir Jónínu Leósdóttur myndir Jim Smart
HELGARPÓSTURINN 15