Helgarpósturinn - 05.06.1986, Blaðsíða 36

Á ÍSLANDI ERU STARFANDI MÖRG OG SUNDURLEIT FÉLÖG, FN HVENÆR STOFNUM VIÐ
FÉLAG ÍSLENSKRA FÉLAGA
Er tómarúm í lífi þínu? Stór svört
hola sem þér gengur torveldlega að
fylla? Leiðist þér? Ertu ósáttur við
sjálfan þig, fjölskylduna, heiminn?
Við bjóðum þér einfalt og aldeilis
óbrigðult ráð í vandkvæðum þínum
ógóðum, sannkallað töframeðal:
Gakktu í félag!!! Það er til nóg af
þeim, kannski erum við íslendingar
heimsmeistarar í félögum (miðað
við höfðatölu) — alvarlegum félög-
um, skemmtilegum félögum, heilsu-
samlegum félögum, hugsjónafélög-
um, trúfélögum, nytsamlegum fé-
lögum. Það er meira að segja til fé-
lag sem heitir Stjórnunarfélagid, lik-
lega er það félagið þar sem manni
er kennt hvernig maður á að vera í
félagi...
Hinsvegar hefur ekki ennþá verið
stofnað Félag íslenskra félaga eða
Landssamband íslenskra samtaka,
þótt sennilega sé þessháttar félags-
skapur fyrir löngu orðinn tímabær.
Fyrir næstum hundrað árum tók
Benedikt Gröndal skáld saman lista
yfir félög sem voru starfandi í
Reykjavík fyrir og um síðustu alda-
mót — „náttúrlega að sið villiþjóða
sem ætið eru bútaðar í sundur í
marga flokka, sem allir liggja í úlfúð
og ósamlyndi," einsog hann komst
að orði. Þvínæst taldi Gröndal upp
ýms félög og eru nokkur þeirra enn
í tölu félaga; tilaðmynda Thoruald-
sensfélagið, Þjóðvinafélagið, Stúd-
entafélagið, Bókmenntafélagið og
Blaðamannafélagið. Önnur félög
sem þarna eru tilgreind hafa týnt
tölunni, höldum við; Böluarafélag-
ið, Súpufélagið, Vonin, Haustullar-
félagið, Hornafélagið, Pístólufélagið
og Abyrgðarfélag þilskipaeigenda.
En i staðinn hafa komið ný félög
sem falla betur að kröfum breyttra
tíma — við hér á Helgarpóstinum
álítum að það sé löngu orðið aðkall-
andi að einhver feti í fótspor meist-
ara Gröndals og taki saman vísi að
handbók um merkustu og þörfustu
félög sem nú eru á dögum. Við ger-
um náttúrlega ekki annað en að
klóra yfirborðið í lítilli blaðagrein,
en svo notað sé vinsælt líkingamál
úr ríkisfjölmiðlunum, þá gefum við^
boltann á loft í þeirri von að einhver
skalli.
Til hagræðingar getum við skipt
félögum í nokkra flokka. Þetta er
náttúrlega gróf flokkun, alls ekki
vísindaleg, enda væri slíkt varla á
færi annarra en háskólalærðra „fé-
lags-frœðinga. Við skulum fyrst
telja „félög félaganna uegna" félög
sem hafa það að meginmarkmiði að
NOKKUR FÉLÖG
Húnuetningafélagið —- rekur ættir
sínar til sauðaþjófa; Pílukastsfélag
íslands — hittir í mark; íslenska
íhugunarfélagiö — íhugar að halda
fund á næstunni; íslenska mann-
frœðifélagið — mælir þingeyska
hausa og rekur ættir; Megrunar-
klúbburinn Línan — ennþá jafnpatt-
aralegur; Fornritafélagið — lagðist í
forneskju og dó en lifnaði aftur;
Uppiogniðri-klúbburinn — tómir
dónar; Sœlkeraklúbburinn — angar
af hvítlauk; Kínuersk-íslenska vina-
félagið — óvinir Maós og fjórmenn-
ingaklikunnar; Skautafélag Reykja-
víkur — vantar skautasvell; Kuœöa-
mannafélagið Iðunn — hlustar á
kvöldvökuna í útvarpinu Reykvtk-
ingafélagið — hefur aldrei komið
uppí Breiðholt; Stofnun Jóns Þor-
lákssonar — trúir á Hannes; Stúd-
entafélagið — útskrifaðist fyrir alda-
mót; Bifreiðaíþróttaklúbbur Reykja-
víkur — brýtur umferðarreglur;
Samband dýraverndunarfélaga —
kusa galar, krummi geltir kötturinn
hrín; Skagfirðingafélagið — lagviss-
ir hestamenn; Snarfari, félag sport-
bátaeigenda — bíður eftir að gefi á
sjó; Tónlistarfélagið — tóm gamal-
menni; Leiðbeiningastöð hús-
mœðra — ákaflega hagsýnna;
Brassauinafélagið — heldur með
Brasiliu; Vináttufélag aldraðra —
stundar samkvæmisleiki; Gídeons-
félagið — sannkristnir kaupmenn;
og Félag makalausra — gengur ekki
út; Félag íslenskra ógæfumanna —
nýir og betri menn allir saman ...
félagsmenn séu í félagi. I þann dilk
drögum við Kiwanisfélög, Rotaryfé-
lög, Lionsfélög, Oddfellowfélög,
Junior Chamber, ýms kvenfélög —
tildæmis félag Zonta-kvenna og fé-
lag Málfreyja.
Af allt öðrum meiði eru félög sem
stofnuð eru um heilsu fólks, og oftar
en ekki heilsuleysi, eigið ellegar
annarra. Sem dæmi getum við nefnt
Geðverndarfélag fslands, Félagið
svœðameðferð, Gigtarfélag íslands,
Mígren-samtökin, Blóðgjafafélagið,
Samtök gegn asma og ofnœmi, Fé-
laggegn flogaveiki, félög þeirra sem
þjást af sjúkdómunum MS og psori-
asis og samtökin Heilavernd sem
við vitum því miður ekki hvernig
starfa eða til hvers. Angi út frá þess-
ari grein félaga eru samtök sem eru
stofnuð um brennivín, eiturlyf og
hvers konar óhóf: Samtök áhuga-
manna um áfengisuandamálið, AA-
samtökin og Samband gamalla
hassista.
Það þykir ógn hollt fyrir börn og
unglinga að ganga í félög og starfa
í félögum, og ekki er það síður hollt
fyrir þá manntegund sem hefur
yndi af því að vasast í hvers konar
æskulýðsstarfi, gjöfulu og marg-
breytilegu. Þar eru náttúrlega
fremst í flokki fjölmörg skátafélög
og íþróttafélög, að ógleymdum ung-
templarafélögunum, en eitt höfuð-
markmið allra þessara félaga er að
halda unglingunum frá sjoppunum,
leiktækjasölunum, sollinum og
brennivíninu — og gerast markmið
varla háleitari.
Og svo er það náttúrlega öll sú
hersing leitandi sálna sem starfar í
trúfélögum, mýgrútur klofningstrú-
félaga og klofningsfélaga úr klofn-
um trúfélögum. Nefnum af algjöru
handahófi: Félag kaþólskra leik-
manna, Bahaíafélagið, Mormónafé-
lagið, Samtök Nichiren Shoshu
búddista á íslandi, Kristileg félög
ungra manna og kvenna, Hjálprœð-
isherinn, Samhygð, Félag nýals-
sinna, Votta Jehóva Varðturnsfélag-
ið, Ungt fólk með hlutverk, Krossinn
og Veginn sem bæði eru kristileg,
Guðspekifélagið og Sálarrann-
sóknafélagið, auk Félags ungra
framsóknarmanna. Það er sumsé af
nógu að taka, einkum ef höfð eru í
huga félög sem dafna á útjaðri þess-
ara félaga, skyld en ekki eins —
Náttúrulœkningafélagið sem trúir
því að guð búi í grænmeti en kölski
í kjöti og Samtök áhugamanna um
áfengisvandamálið (já, aftur) sem
trúir á Bakkus.
Skyld en ekki eins — af sama
meiði — eru svo ýmisleg skoðanafé-
lög. Þar eru vitaskuld stjórnmála-
flokkarnir áhrifamestir, en þess ber
að gæta að stundum verður skoðun
svo stór og glæsileg að hún um-
hverfist í hugsjón. Eftirtalin félög
teljast líklega öllu heldur hugsjóna-
félög en skoðanafélög: Áhugamenn
um frelsi í fjölmiðlum, Samtök
heimsfriðar og sameiningar, Flokk-
ur mannsins, Samtök prátista (þjóð-
málahreyfing), Esperantosamband-
ið, Samtök um vestrœna samvinnu,
Félag frjálshyggjumanna, Manneld-
isráð Islands, Fuglaverndarafélag-
ið, Katta- og hundavinafélögin, Fé-
lag áhugamanna um brjóstagjöf og
Albaníuvinafélagið. Fyrir nokkrum
árum fyllti þennan flokk fjöldi sann-
leiksleitandi kommúnistafélaga, en
samkvæmt bestu heimildum eru
þau öllsömul dauð.
Já, það er fyrirbæri sem við get-
um ekki látið hjá líða að minnast á;
sú uppdráttarsýki sem að endingu
leiðir til svokallaðs félagadauða.
Við kunnum að nefna nýlegt dæmi
um félagsskap sem mátti þola þessi
meinlegu örlög, þótt nú hafi hann
reyndar verið enduruppvakinn.
Þetta var Hið íslenska fornritafélag,
sem hafði að leiðarljósi að gefa út Is-
lendingasögurnar með fornlegri og
illlæsilegri stafsetningu. í því félagi
vöknuðu menn upp við vondan
draum fyrir nokkrum árum — þjóð-
in var farin að lesa íslendingasög-
urnar með nútímastafsetningu og
ekki hafði verið haldinn fundur í fé-
laginu um langt árabil. Ástæðan var
einfaldlega sú að flestallir meðlimir
Fornritafélagsins, stjórnarmenn
ieftir Egil HelgasonHMMBBMi
sem óbreyttir, höfðu safnast til feðra
sinna handan móðunnar miklu og
ekki komið nýir til að fylla í skörðin.
Hagsmunafélög eru fjölmörg og
stofnuð til þess að félagsmenn beri
ekki skarðan hlut frá borði í harðri
lífsbaráttunni. Milli hinna ýmsu
hagsmunafélaga ríkir því eðlilega
sundurlyndi og ein höndin uppi á
móti annarri. Mest hagsmunafélög
á íslandi hafa löngum þótt vera Fé-
lag mjólkurfræðinga og Félag flug-
umferðarstjóra, önnur hagsmunafé-
lög eru minna þekkt en síst ómerk-
ari: Félag ueggfóðrarameistara, Eig-
endafélagið Fet, Fjáreigendafélag
Reykjavíkur, Samtök grásleppu-
hrognaframleiðenda, Samtökin 78
— félag lesbía og homma, Valsham-
ar — félag sumarbústaðaeigenda,
Handprjónasambandið, Hús-
mœðrafélag Reykjavíkur, Islenska
ullin, og loks þrjú félög sem tengjast
flugi með einu eða öðru móti; Svöl-
urnar — félag flugfreyja sem fljúga
ekki meir, Bandalag íslenskra far-
fugla og Bréfdúfufélagið sem stend-
ur vörð um hag og heill bréfdúfa.
Tófuuinafélagið gætir hinsvegar allt
annarra hagsmuna, nefnilega loð-
ins ferfætlings sem finnst farfuglar
og bréfdúfur ákaflega bragðgóðar.
Félag áhugamanna um áhuga
hefur ekki enn litið dagsins ljós, en
það eru starfandi fjölmörg áhugafé-
lög sem hafa í sínum röðum býsn og
ókjör ódrepandi áhugamanna sem
telja sitt áhugamál áhugaverðast. I
þessum hópi eru náttúrlega allir
kórarnir og öll leikfélögin sem eru
burðarásar menningarlífsins í land-
inu, en líka félög sem eru stofnuð
um fágætari en síst ómerkari áhuga-
mál: Félag harmonikkuunnenda,
Farstöðuafélagið Bylgjan, Stjörnu-
skoðunarfélag Seltjarnarness, Svif-
drekafélag Reykjavíkur, Þjóðdansa-
félag Reykjautkur, Félag módel-
smiða — og þá er víst bara fátt eitt
nefnt.
Að lokum félag sem að áliti félags-
manna einkennist helst af því að
vera hafið yfir önnur félög — það
heitir Frímúrarareglan . . .
36 HELGAFSPÓSTUFtlNN