Helgarpósturinn - 05.06.1986, Blaðsíða 26

Lýstur gjaldþrota
en lifir góðu lífi:
Gjaldþrot! Fyrir okkur flestum
merkir þetta orð að öll sund séu lok-
uð og endanlega uppgjöf í skulda-
basli. En getur verið að sumir hagn-
ist á gjaldþroti; að menn fari á haus-
inn, séu gerðir upp en haldi áfram
að lifa kóngalífi? Gjaldþrot fyrir-
tœkja og einstaklinga koma oftar en
ekki til umrœðu í fjölmiðlum og
manna á meðal þegar þrotabú eru
gerð upp. En hvernig lítur dœmið út
nokkrum árum seinna? Heldur
gjaldþrota einstaklingur eða eig-
andi gjaldþrota hlutafélags áfram
að lifa rausnarlegu lífi athafna-
mannsins eða verður gjaldþrotið
honum að falli á þann hátt að hann
missir húsið, bílinn, sófasettið og
flytur í litla leiguibáð í gamalli
blokk?
Vafalítið er allur gangur á gjald-
þrotamálum. Öll þekkjum við sögur
af einstaklingum og athafnamönn-
um sem hafa einmitt farið þá leiðina
að detta niður í íburðarlitið líf og
mátt vinna sér að nýju fyrir þeim
grundvallareignum sem allir telja
sig þurfa að hafa. En hitt er líka til að
gjaldþrot er einstaklingi ekki annað
en pappírsleikur og leið til þess að
losna undan óþægilegum skuld-
bindingum. Einn heimildamaður
HP orðaði það svo að til væru tvær
leiðir — að reka sig „fallít" og að
reka fyrirtæki „fallít". Hlutafélag
geta einstaklingar átt og rekið án
jsess að bera sjálfir nokkra ábyrgð á
þeim skuldbindingum sem hlutafé-
lagið tekur á sig. I sliku tilfelli getur
fyrirtækið orðið gjaldþrota en eig-
andi þess samt hafa allt til siðasta
dags skammtað sér þokkalegustu
laun. Hafskipsmálið er gott dæmi
um þetta. Við gjaldþrotið verða svo
þeir, sem trúað hafa eiganda fyrir-
tækisins, fyrir verulegum skakka-
föllum þegar ekki reynast vera eign-
ir fyrir öllum skuldum. Eigandinn
hefur allt sitt á þurru og getur með
hjálp þeirra launa sem hann hefur
haft hjá eigin gjaldþrota fyrirtæki
komið undir sig fótunum að nýju.
Hin leiðin er að „reka sig fallít" —
þegar einstaklingar eru sjálfir
eignalausir og gjaldþrota en búa í
glæsilegum húsum maka sinna, aka
um á bíl sem sambýlisaðilinn á og
verja stórum hluta tekna sinna í að
auka íburð og glæsileik eigin hýbýla,
sem þeir þó sjálfir eiga ekkert í, þeg-
ar flett er í pappírum.
Gjaldþrota fangi kaupir
jörð!
Svo virðist sem ótrúlega margir
gæti sín á að hafa aldrei neina eign
skráða á eigin nafni og komi sér
þannig undan því að hægt sé að
hafa einhverjar skuldir af þeim með
fjárnámi eða skiptum. Þannig er HP
kunnugt að Keflvíkingur, sem um
þessar mundir situr inni vegna fjár-
svika, óskaði eftir gjaldþroti vegna
smávægilegra skulda. Nokkrum
dögum síðar gerði sami maður til-
boð i jörð í Rangárvallasýslu sem til
stendur að selja fyrir um 21 milljón
króna!
Önnur heimild benti HP á mann
sem fyrir mörgum árum stofnaði
hlutafélag með því nær engri hluta-
fjáreign, keypti vörur með vixla
hlutafélagsins sem greiðslu, seldi
sömu vörur aftur með verulegum
afföllum og fékk þær staðgreiddar.
Víxlarnir féllu sem verðlausir papp-
írar eignalauss félags og gjaldþrota-
skipti hlutafélagsins breyttu þar
engu um, hvorki fyrir kröfuhafa
sem stóðu jafn slyppir né heldur eig-
anda hlutafélagsins sem ekki hafði
„hætt meira fé" en sem nam upp-
haflegu hlutafé félagsins. í lögum
um hlutafélög frá 1978 er kveðið á
um að lágmarkshlutafé skuli nema
200.000 krónum gömlum, eða sem
jafngildir 2000 nýkrónum. Það er
síðan ákvörðun þess sem að hlutafé-
laginu stendur hversu miklu um-
fram þá upphæð hann kýs að hætta
til í viðkomandi rekstur. „Það er svo
eins og allir vita æðsta dyggð að
hætta fé sínu í einhvern rekstur hér
á landi, í stað þess að geyma það
inni á sparisjóðsbókum eða skulda-
bréfum," sagði einn heimildamanna
HP úr hópi lögfræðinga. „Það er
heldur ekkert við það að athuga, út-
frá lagalegu sjónarmiði, að menn
ákveði að hætta 20 þúsundum í til
dæmis fiskeldi og öðru eins í skipa-
smíðar, vitandi vits að það fer
kannski annað af þessum fyrirtækj-
um á hausinn. Þeir sem skipta við
þessi fyrirtæki taka ákveðna áhættu
líka, “ bætti sami maður við.
Traustvekjandi stimplar!
„Karlarnir sáu náttúrulega að
víxlarnir voru allir með fínum
stimplum og heilt fyrirtæki sem
gekk í ábyrgð. Það fannst þeim
miklu fínna en ef það hefði bara ver-
ið einhver Jón Jónsson á blaðinu,"
sagði heimildamaður HP í fyrr-
nefndri sögu af víxlum eignalauss
hlutafélags sem notaðir voru við
vörukaup. Hver kannast ekki við
það að betur gengur að losna við
ávisanir á bensínstöðvum ef á þeim
er einn blár stimpill þar sem segir að
ávísunin sé gefin út fyrir hönd þessa
eða hins hlutafélagsins.
Þegar ekki reynist unnt að inn-
heimta slíka skuld hjá hlutafélaginu
— Verktakinn Pétur
Jónsson sem stal 8
milljónum fró Inn-
kaupastofnun með
því að bæta einum
framan við upphæð
óvísana sem hann
fékk til byggingar ó
sundlaug Grensós-
deildar á síðasta ári.
Hús Eddu Guðmundsdóttur I Þverárseli þar sem hún og Pétur I. Jónsson eiga sitt heimili. Fyrir rúmu ári bjuggu þau (tveggja
milljón króna fbúð á Barónsstfg en hafa nú flutt sig í tæplega 7 milljóna króna hús í Breiðholti sem Edda er skráður eigandi
að og er eignin að mestu skuldlaus. Eiginmaðurinn er hinsvegar eignalaus öreigi!
/ september í fyrra var 38 ára
gamall verktaki í Reykjavík, Pétur
Ingiberg Jónsson, úrskurðaður í
tveggja vikna gœsluvarðhald og
gefið að sök að hafa svikið 8 millj-
ónir króna útúr Innkaupastofnun
ríkisins. Mál Péturs hefur síðan verið
hjá RLR en verður vœntanlega sent
ríkissaksóknara innan fárra daga,
þar sem rannsókn þess er nú lokið.
20. maísíðastliðinn var sami maður
úrskurðaður gjaldþrota hjá emb-
cetti borgarfógeta vegna kröfu frá
Gjaldheimtunni en ennþá hefur
ekki verið auglýst eftir kröfum í
búið. Samkvœmt heimildum HP er
Pétur nœsta eignalaus en býr í húsi
sambýliskonu sinnar, Eddu Guð-
mundsdóttur, 310 fermetra einbýlis-
húsi sem ásamt lóð er metið á 6,6
milljónir króna. Áhvílandi skuldir
eru skv. veðbókarvottorði rúmlega
2 milljónir reiknað til núgildandi
verðlags.
Fróbær fölsun
Pétur I. Jónsson rak verktakafyrir-
tæki í Reykjavík og bauð í byggingu
sundlaugar Grensásdeildar Borgar-
spítalans. Hann fékk verkið og fé til
þess að vinna verkið greiddi Inn-
kaupastofnun ríkisins í ávísunum.
Upphæð ávísananna var á bilinu frá
200 og upp í um 500 þúsund krónur
og samanlögð upphæð þeirra allra,
átta talsins, um tvær milljónir
króna. Pétur breytti þessum ávís-
unum með því að bæta einum fyrir
framan upphæð þeirra, þannig að
honum tókst að leysa milljón krón-
um meira út í hvert skipti en raun-
veruleg útborgun til hans var. Til
þessa þurfti maðurinn einnig að
breyta texta ávísananna og var
verkið „frábærlega vel unnið," eins
og lögfræðingur Iðnaðarbankans
orðaði það í samtali við HP. „Það er
engan veginn hægt að saka gjald-
kera, sem tóku við ávísununum, um
vanrækslu þvi fölsunin var fullkom-
lega unnin."
Ávísanirnar, sem voru á reikning
Innkaupastofnunar í Landsbanka,
leysti Pétur út í útibúi Iðnaðarbank-
ans. Sú fyrsta kom í banka í febrúar
en sú síðasta í ágústmánuði, 1985.
Svikin komust aftur á móti ekki upp
fyrr en í september eða hálfu ári eft-
ir að fyrsta ávísunin var innleyst.
Við yfirheyrslur bar Pétur að hann
hefði notað féð í sundlaugarbygg-
inguna þar sem tilboð hans í verkið
hefði reynst allt of lágt.
Eins og fyrr segir er rannsókn
þessa máls nú lokið hjá RLR og
verður það sent ríkissaksóknara
innan skamms. Þegar málið kom
upp greiddi Landsbankinn Inn-
kaupastofnun til baka þá upphæð
sem svikin hafði verið út af reikn-
ingi bankans. Samkvæmt þeim upp-
lýsingum sem HP fékk hjá lögfræði-
deild Landsbankans í gær hefur enn
ekkert innheimst af þeim peningum
hjá Pétri en í málum sem þessum á
bankinn um tvær leiðir að velja.
Önnur er að heimta féð af skuldara
með einkamáli fyrir Borgardómi,
þar sem bankinn fær manninn
dæmdan til þess að greiða skuldina.
Hin leiðin er að setja fjárkröfu inn
26 HELGARPÓSTURINN