Helgarpósturinn - 23.10.1986, Blaðsíða 20

GJALDÞROT REYKHOLASKIP A
H / F
HRÖP OG MARKVISS
BÓKHALD FÉLAGSINS ENN ÓFRÁGENGIÐ OG FER ÞANNIG
í GEGNUM SKIPTARÉTT. MARGIR AÐILAR MUNU TAPA UM 30
MILLJÓNUM KRÓNA Á SEX MÁNAÐA REKSTRI LÍTILS FLUTN-
INGASKIPS.
Sex mánaða rekstur Helgeyjar varð mörgum dýr. Skipið hefur legið í Hafnarfjarðarhöfn síðan um mitt sumar. Landsbankinn
hafnaði 10 milljón króna tilboði ( skipið í síðustu viku og þv( er Ijóst að það mun liggja ( höfninni í Hafnarfirði enn um sinn.
Nú virdist allt benda til þess aö
bókhald Reykhólaskipa h/f fari í
gegnum skiptarétt án þess að þaö
verdi athugaö vandlega. Þar meö er
loku fyrir þaö skotiö aö raunveru-
legar ástœöur fyrir gjaldþroti félags-
ins veröi dregnar fram í dagsljósiö.
Forráðamönnum Reykhólaskipa
tókst aö safna um 40 milljóna króna
skuldum á rúmum sex mánuöum á
sama tíma og innkoma félagsins var
undir 10 milljónum króna. Gjald-
þrot félagsins var því bœöi óvenju
hröö og markviss kafsigling.
TÓKU REKSTURINN
í SÍNAR HENDUR
Reykhólaskip h/f voru í eigu Þör-
ungaverksmiöjunnar á Reykhólum,
sem nú er til gjaldþrotaskipta, og
fimm einstaklinga. Upphaflega var
félagið stofnað til þess að sjá um
flutninga á aðföngum og fram-
leiðslu Þörungaverksmiðjunnar en
skip félagsins, Karlsey og síðar
Helgey, hentuðu illa til þeirra flutn-
inga og voru því leigð öðrum skipa-
félögum. Karlsey var fyrst leigð Rík-
isskipum sem tóku að sér að full-
nægja flutningaþörf Þörungaverk-
smiðjunnar. Þegar Karlsey var seld
og Helgey keypt gekk Eimskip inn í
leigusamninginn og síðar Víkurskip.
Víkurskip sem var með Helgey í
leigu allt síðasta ár nýtti skipið til
flutninga á ferskum fiski á Bret-
landsmarkað. Þegar leigusamning-
urinn rann út um síðustu áramót
ákvað stjórn Reykhólaskipa að taka
yfir rekstur skipsins og gera það út
á sama markað og Víkurskip hafði
áður gert.
GOTT ÚTLIT í UPPHAFI
Ferskfiskútflutningur jókst mikið
á árinu 1985 og varð meiri en nokk-
urntíma fyrr á vetrarvertíðinni árið
1986. Fyrir utan fyrrnefnd skipafé-
lög var eitt lítið féiag, Ok h/f sem
gerði út ísbergiö, einnig á þessum
markaði.
Samkvæmt heimildum HP er
kostnaður við rekstur skips af svip-
aðri stærð og Helgey um 1,5 milljón-
ir króna á mánuði og er þá allt tekið
með: skrifstofukostnaður, olía, við-
hald, kostnaður erlendis o.s.frv.
Samkvæmt þessu hefði Reykhóla-
skipum nægt að flytja um 20 gáma
í hverri ferð, en hver ferð til Fieet-
wood tók um hálfan mánuð.
í ofangreindum kostnaðartölum
er gert ráð fyrir lítilli yfirbyggingu
eða svipaðri og Ok h/f komst af
með er félagið rak gamla Bœjarfoss
undir nafninu ísberg, en það skip er
nær jafnstórt og Helgey.
ALLIR HLUTHAFAR í
VINNU HJÁ FÉLAGINU
Reykhólaskipum tókst þetta í upp-
hafi ársins og skipti þá aðallega við
Jóhannes Kristinsson, útgerðar-
mann í Vestmannaeyjum. Yfirbygg-
ing félagsins jókst þó fram úr hófi og
eftir sex mánaða rekstur unnu á
skrifstofu Reykhólaskipa þrír starfs-
menn auk framkvæmdastjórans,
Ólafs Vignis Sigurössonar. Þrátt fyr-
ir vel mannaða skrifstofu stóð fé-
lagið illa við samninga sína við fisk-
útflytjendur og sneru þeir stærri sér
flestir til annarra skipafélaga. Við
það varð kostnaður mun meiri þar
sem Helgey þurfti nú að eltast um
margar hafnir til þess að fá full-
fermi.
Nær allir hluthafar Reykhólaskipa
unnu hjá félaginu. Auk Ólafs Vignis
vann á skrifstofunni Gunnar A.
Gíslason og um borð í Helgey var
hluthafinn Guömundur S. Jónsson
skipstjóri og Sigurvin Hannibalsson
vélstjóri. Auk þess vann eiginkona
Ólafs Vignis, Jónína Jóhannsdóttir,
á skrifstofu félagsins.
VONLAUS STAÐA EFTIR
SEX MÁNUÐI
Samkvæmt heimildum HP voru
laun skrifstofumanna hækkuð til
samræmis við laun skipstjórnar-
manna á Helgey eftir að kom í Ijós
hversu há þau voru. Guðmundur S.
Jónsson, skipstjóri, var með 50%
álag ofan á venjuleg skipstjóralaun
þar sem um borð var einungis einn
stýrimaður og stóð Guðmundur því
aukavaktir. Eftir að laun skrifstofu-
mannanna höfðu verið samræmd
þessum launum var launakostnaður
félagsins orðinn umtalsverður hluti
af rekstrargjöldum þess.
Þegar Reykhólaskip höfðu gert
Helgey út í um sex mánuði var lagt
fram bráðabirgðauppgjör fyrir
stjórnarfund daginn fyrir áætlaðan
aðalfund. í því kom í ljós að staða
félagsins var mun verri en nokkurn
hafði grunað og var samþykkt að
óska eftir greiðslustöðvun fyrir fé-
lagið að tillögu Vilhjálms Lúðvíks-
sonar, stjórnarformanns, er sat í
stjórninni fyrir hönd Þörungaverk-
smiðjunnar á Reykhólum. Verk-
smiðjan hafði þá verið tekin til
gjaldþrotaskipta og sat Haraldur
Blöndal þennan fund fyrir hönd
gjaldþrotabús Þörungaverksmiðj-
unnar.
HRINGLANDI í
SKIPTARÉTTI
í áðurnefndu bráðabirgðaupp-
gjöri tók endurskoðandi félagsins,
Gunnar Sigurösson frá Endurskoö-
endamiöstööinni h/f — N.
Manscher, fram, að Ólafur Vignir,
framkvæmdastjóri, hefði ekki stað-
ið nógu vel að frágangi gagna í
hendur endurskoðandans.
Áður en til óskar um greiðslu-
stöðvun kom varð ljóst að félagið
var dauðadæmt. Siglingum Helgeyj-
ar var því hætt, þar sem menn ótt-
uðust að hún yrði kyrrsett erlendis,
og gjaldþrotabeiðni var send til
Stefáns Skarphéöinssonar, sýslu-
manns í Barðastrandasýslu.
Stefán bar fyrir sig annir og ósk-
aði eftir því að skipaður yrði skipta-
ráðandi í máli Reykhólaskipa og var
Steingrímur Gauti Kristjánsson
fenginn til þess starfs. Hann skipaði
síðan lögmennina Jón Ólafsson og
Skúla Pálsson bústjóra og gegndu
þeir því starfi þar til að þeir báðust
undan því um miðjan september
síðastiiðinn. Þá var skipaður bú-
stjóri Skarphéöinn Þórisson, lög-
maður, og hélt hann fyrsta skipta-
fund á áætluðum tíma, þann 15.
október.
GJÖLDIN ÞREFALT
HÆRRI EN INNKOMAN
Þegar kröfur í þrotabú Reykhóla-
skipa voru birtar varð ljóst að eitt-
hvað fleira hafði farið úr skorðum í
rekstri félagsins en launagreiðslurn-
ar. Eins og áður sagði má áætla að
útgerð skips á stærð við Helgeyna
kosti um 1,5 milljónir króna á mán-
uði. Á sex mánaða tímabili gerir
það um 9 milljónir króna, sem er
svipuð upphæð og innkoma Reyk-
hólaskipa var á fyrstu sex mánuð-
um þessa árs. En þegar kröfulistinn
er skoðaður kemur í ljós að þar eru
ógreidd rekstrargjöld upp á rúmar
11 milljónir króna og eru þá laun
ekki talin með. Kröfur vegna launa
og launatengdra gjalda nema um 7
milljónum króna. Venjuleg rekstrar-
gjöld Reykhólaskipa voru því þrefalt
meiri en innkoman fyrstu sex mán-
uði ársins og verður þó innkoman
að teljast viðunandi miðað við skip
á borð við Helgey.
FRAMKVÆMDA-
STJÓRINN VILDI HALDA
ÁFRAM
Stærsti kröfuhafinn í þrotabú
Reykhólaskipa ér Landsbankinn og
er krafan vegna veðskuldabréfs að
andvirði tæpar 18 milljónir króna.
Landsbankinn hefur veð í Helgey
sem tryggingu fyrir þessari skuld en
þar sem laun sjómanna eru með
sjóveði, verða vangoldin laun
þeirra, að upphæð um 5 milljónir,
greidd af söluverði skipsins áður en
Landsbankinn fær sitt. Á fyrsta
skiptafundi voru opnuð tilboð í skip-
ið og var það hæsta um 10 milljónir
króna og hafnaði Landsbankinn
því. Þrátt fyrir það er ljóst að bank-
inn mun tapa allt að 13 milljónum á
viðskiptum sínum við Reykhóla-
skip.
Innan stjórnar Reykhólaskipa eru
skiptar skoðanir um ástæður fyrir
þessu gjaldþroti. Ólafur Vignir,
framkvæmdastjóri, telur að hér hafi
verið um ótímabæra gjaldþrots-
beiðni að ræða þar sem hugsanlegt
hafi verið að halda rekstri skipsins
áfram. Vilhjálmur Lúðvíksson sagði
hinsvegar í samtali við HP að hlut-
höfum hafi verið boðið að auka
hlutafé félagsins þar sem slíkt væri
alger forsenda áframhaldandi
rekstrar, en hluthafarnir hafi ekki
sýnt vilja til þess.
BÓKHALDIÐ ENN
ÓENDURSKOÐAÐ
Guðmundur S. Jónsson, skipstjóri
á Helgey og hluthafi í Reykhólaskip-
um, vill hinsvegar að bókhald fé-
lagsins verði kannað, þar sem hann
telur ekki einleikið að hægt sé að
kafsigla félaginu jafn heiftarlega og
á svo skömmum tíma sem raun varð
á. Hann sagði í samtali við HP að
varla stæði steinn yfir steini í bók-
haldi fyrirtækisins og taldi hann að
vert væri að skoða það vandlega
þar sem ljóst væri að margir aðilar
töpuðu allt að 30 milljónum króna á
sex mánaða rekstri Helgeyjarinnar.
Þegar HP sneri sér til Steingríms
Gauta Kristjánssonar, skiptaráð-
anda, og Skarphéðins Þórissonar,
bústjóra, kom í ljós að bókhald fé-
lagsins hafði ekki verið kannað til
neinnar fullnustu. Forráðamenn fé-
lagsins hefðu verið yfirheyrðir við
upphaf skiptanna en að öðru leyti
hefði ekki verið reynt að grafast fyr-
ir um ástæður gjaldþrotsins. Skarp-
héðinn sagðist líta fyrst og fremst á
að sitt hlutverk væri að meta kröfur
í búið og leita leiða til þess að fá sem
mest fyrir eignir þess. Hann gat þess
að búið gæti varla staðið undir dýrri
endurskoðun á bókhaldinu og slíkt
yrði ekki gert nema fram kæmu
sterkar kröfur þess efnis á skipta-
fundum.
SKIPTI Á ÞVÍ SEM
EKKERT ER
Á fyrsta skiptafundinum, þann 15.
október, kom engin slík krafa fram.
Það er líka ólíklegt að það yrði
kröfuhöfum í hag að bókhald félags-
ins yrði endurskoðað þar sem skuld-
ir þess eru það miklar að ekki næst
einu sinni upp í forgangskröfur.
Ef slík endurskoðun leiddi í ljós
einhverjar ákvarðanir eða gjörðir
hjá forráðamönnum félagsins sem
strítt hefðu gegn hagsmunum þess
er mögulegt að þrotabúið gæti
stefnt þeim og krafist skaðabóta. En
að baki slíkri stefnu þyrfti að liggja
dýr og tímafrek rannsókn sem upp-
haflega þyrfti að stofna til án vissu
um nokkurn árangur. Ef af slíku yrði
rynnu hugsanlegar skaðabætur í
ríkissjóð þar sem hann er í ábyrgð
fyrir vangoldnum launum og þær
kröfur er forgangskröfur.
Það er því fyrirsjáanlegt að með-
ferð skiptaréttar á gjaldþrotamáli
Reykhólaskipa verður lítið annað
en skipti á því sem ekkert er.
20 HELGARPÓSTURINN
leftir Gunnar Smára Egilsson mynd Jim Smart