Helgarpósturinn - 23.10.1986, Side 25

Fléttar áfram einþáttung Augusts
Strindbergs, Hina sterkari, og færir
hann til nútlmans. Kallar verk sitt Þá
veikari. Smartmynd.
ÞORGEIR SKRIFAR UM
POP-KYNSLÓÐINA
— tekur fyrir persónur á borð við Davíð Odds-
son og Hrafn Gunnlaugsson að margra dómi.
Þorgeir Þorgeirsson rithöfundur
settist framan vid ritvélina heima á
Bókhlödustíg í sumar og fléttaði
áfram gamtan einþáttung eftir
August Strindberg, Hina sterkari,
sem Inga Bjarnason leikstjóri setti
upp á síðastliðnu sumri hjá Alþýöu-
leikhúsinu. Þorgeir fœröi sömu
sögupersónurnar tvœr, sem koma
fyrir í Hinni sterkari, fram til okkar
tíma, skrifaði það reyndar að beiöni
Ingu, og kallar það Þá veikari.
Alþýðuleikhúsið tekur það til sýn-
ingar núna undir lok október í Kjall-
araleikhúsinu í Hlaðvarpa. lnga
stýrir. Þetta er rúmlega klukkutíma
langt verk, sem leikstjórinn segist
vera heillaður af. Það séu forréttindi
að fá að vinna með skáldi á borð við
Þorgeir, sem hér sem fyrr hafi tekist
yndislega upp. Hún segir óþarft að
rekja efnisþráðinn, að öðru leyti en
því að sér finnist verkið taka á per-
sónum hennar kynslóðar, 68-kyn-
slóðinni. Inga kveðst þekkja sjálfa
sig í persónusköpun verksins og alla
sína vini.
Kvisast hefur að skilja megi efnis-
tök þessa verks sem umfjöllun um
menn á borð við Davíð Oddsson og
Hrafn Gunnlaugsson, pólitík þeirra
og menningarviðleitni, en þeir eru
sem kunnugt er af sömu kynslóð og
verkið tekur sannarlega á. Inga
Bjarnason vill sem fyrr lítið útskýra
efniviðinn, en segir aðeins: „Þarna
er vissulega fjallað um manneskjur
og við vitum að í hverjum og einum
eru til brot af öllum öðrum mann-
eskjum." Hún segist jafnframt ekki
halda að Þorgeir hafi skrifað þetta
leikverk með einhverja sérstaka
fulltrúa umræddrar kynslóðar í
huga.
Sjálfur hlær Þorgeir Þorgeirsson
við, þegar þessi túlkun á verki hans
er borin undir hann. „Þegar menn
þurfa að láta mikið á sér bera í þjóð-
félaginu, eins og þessir menn sem
þú tilgreinir þurfa greinilega, þá er
fólki gjarnt að hugsa sem svo að allt
sem fest er á blað fjalli um þá. Þetta
er eitt af einkennum okkar smáa
samfélags," segir Þorgeir. Og hann
er á sömu skoðun og Inga Bjarna-
son að óeðlilegt sé að tilgreina efni
verka fyrirfram.
Sú veikari er ekki fyrsti leikþáttur
Þorgeirs, sem talsvert hefur samið
fyrir útvarp. Þá sýndi Þjóðleikhúsið
leikgerð Þorgeirs á einni sögu Sig-
urðar Guðmundssonar málara árið
1980. Leikendur í þessu verki hans
eru Margrét Ákadóttir, Elfa Gísla-
dóttir, Anna S. Einarsdóttir og
Harald G. Haralds. Þau Vilhjálmur
Vilhjálmsson og Nína Njálsdóttir
annast leikmynd og búninga.
Pop-kynslóðin og fólk á öðru reki
bíður spennt eftir októberlokum, en
þá verður frumsýnt í Hlaðvarp-
anum. -SER
WOSA Albert er nafngift á at-
hyglisverðu leikriti sem Þjóðleik-
húsið fær frá Cafe teatre, Danmörku
um miðjan næsta mánuð. Það fjallar
um kynþáttamisréttið í Afríku á
helsti farsakenndan hátt og var
unnið í hópvinnu á sínum tíma.
Tveir leikendur taka þátt í því, báðir
negrar og bregða fyrir sig ýmist
ensku, afrísku eða Zulu-máli.
STELLA í orlofi hefur fengið
fádæma góða aðsókn það sem af er
og virðist ljóst orðið að myndin nýt-
ur almennra vinsælda hjá fólki. Síð-
ast er fréttist höfðu miðar selst upp
á allar sýningar Austurbœjarbíós á
þessum geggjaða farsa.
MATARBÆKUR virðast ekki
verða margar á þessari haustvertíð
í bókaútgáfu sem er fyrir höndum.
Þó mun Sigmar B. Hauksson hafa
lokið við eina, Á matarslóðum, en
hún er skrifuð með það að leiðar-
Ijósi að vera ferðamanninum innan
handar við matareftirgrennslan í
Evrópu.
YMSIR íslendingar búsettir í
París eru nú í óða önn að undirbúa
sérstaka Íslandshátíð sem verður
haldin þar í borg að ári. Takmarkið
er að færa út menningarlandhelgi
Islands og kynna landið á líflegan
og fjölbreytilegan hátt margs konar
fólki sem seinna gæti gerst kaup-
endur útflutts varnings frá Islandi.
Parísarbúar eru kröfuharðir neyt-
endur, á menningu jafnt sem mat,
og því verður að vanda mjög til allra
dagskráratriða.
Höfuðstöðvar hátíðarinnar verða
fallegur iðnhönnunarskóli í ná-
grenni Bastillutorgs, Les Ateliers,
ENSCI, þar sem m.a. verður komið
á framfæri íslenskri iðnframleiðslu,
arkitektúr, bókmenntum og tónlist.
Þá er stefnt að myndlistarsýningu
30 ungra listamanna, þrennum tón-
leikum, 5 íslenskum kvikmynda-
sýningum og matarkynningum
víða um borgina. Auk þess verður
Galdra-Loftur Jóhanns Sigurjóns-
sonar færður upp. Á frönsku nátt-
úrulega.
Bráðabirgðafjárhagsáætlun und-
irbúningsnefndar Islandshátíðar-
innar hljóðar upp á 7 milljónir. Von-
ast er til að þar af komi 3 milljónir
frá opinberum aðilum í formi
beinna styrkja, en 4 milljónir frá fyr-
irtækjum í styrkjum og fríðu.
INDRIÐI G. Þorsteinsson hefur
lokið við bókarskrif um Þjóðhátíö-
ina 1974, samantekt á hátíðarhöld-
unum með ljósmyndum, mörgum
áður óbirtum. Þessa verks mun að
mörgu leyti svipa til bókar sem gerð
var um Lýöveldishátíöina 1944 og
þykir í dag hin eigulegasta bók.
NIELS Hafstein opnar sína fyrstu
einkasýningu í sjö ár í Nýlistasafn-
inu í kvöld, fimmtudagskvöld, en
Níels hefur undanfarið verið að fást
við fjarvídd í messing, pappír og
gifs.
KVIKMYNDIR
eftir Ólaf Angantýsson
Dœmalaus
ærsla-
leikur
Austurbœjarbíó: Stella í orlofi.
★★★
Kvikmyndafélagið UMBl sf.
Árgerð 1986.
Leikstjórn: Þórhildur Þorleifs-
dóttir.
Handrit: Guðný Halldórsdóttir.
Kvikmyndun: Jan Pehrson.
Klipping: Kristín Pálsdóttir.
Hljóð: Martien Couche.
Leikmynd: Halldór Þorgeirsson.
Tónlist: Valgeir Guðjónsson.
Framkvœmdastjóri: Ingibjörg
Briem.
Aöalhlutverk: Edda Björgvins-
dóttir, Þórhallur Sigurðsson,
Gestur Einar Jónasson, Bessi
Bjarnason, Eggert Þorleifsson,
Gísli Rúnar Jónsson, Sigurður
Sigurjónsson, Ása Hlín Svavars-
dóttir, Bríet Héðinsdóttir o.fl.
Enn hefur undrið skeð: Ný ís-
lensk kvikmynd hefur litið ljós
þessa heims, og það sem e.t.v. er
meira um vert, þá virðist hún eiga
töluverða möguleika á að lifa af
þær hörðu fæðingarhríðir, er að
öðru jöfnu hafa í gegnum tíðina
þótt einkenna slík glæfrafyrir-
tæki. Islenskum áhorfendum virð-
ist alltént falla hún vel í geð, því
ekki færri en 4000 þeirra börðu
hana augum fyrstu sýningarhelg-
ina.
Stella I orlofi er hreinræktaður
íslenskur nýbylgju-ærslaleikur í
anda Líf-mynda Þráins Bertelsson-
ar & co, þar sem lífsmáta og dæg-
urþrasi landans er lyft á braut
farsakenndra rangtúlkana sín eig-
in sjálfs, öllum lögmálum heii-
brigðrar skynsemi snúið upp í
andhverfu sína, um leið og þess er
síðan vendilega gætt að nýta tæki-
færið til að stinga á ýmsum smá-
vægilegum kaunum, er handrits-
höfundum þykir miður æskilegur
Ijóður á annars felldu yfirbragði
þjóðarsálarinnar.
Að þessu sinni er aðalviðfangs-
efnið sumarbústaðarómantíkin
og karlrembusvíns-mórall sá, er
löngum hefur þótt einkenna við-
horf betri helmings þjóðarinnar til
lífsins og tilverunnar. Þar ofanyfir
sáldrar síðan handritshöfundur
ýmsum gullvægum athugasemd-
um og skemmtilega umturnuðum
vangaveltum sínum um ýmis önn-
ur og mis-sjúkleg séreinkenni, er
tengjast framangreindu höfuð-
þema myndarinnar. Það sem þessi
mynd hefur m.ö.o. umfram margar
aðrar sömu tegundar er semsé
ágætlega heilsteypt handrit, sem í
öllum helstu aðalatriðum gengur
nokkurnveginn skammlaust upp.
Myndin fjallar um Stellu, sem
gift er verslunareiganda nokkr-
um, er ráðgert hefur að eyða helgi
með danskri hjákonu sinni í sum-
arbústað í Kjósinni. Stellu konu
sinni tjáir hann, að von sé á mikils-
virtum sænskum viðskiptavini,
sem áhuga hafi á að renna fyrir
lax og því verði hann að hverfa úr
bænum í nokkra daga. Ekki tekst
þó betur til en svo, að téður eigin-
maður handleggsbrotnar á báð-
um, kvöldið áður en von er á hjá-
konunni með flugvél frá Kaup-
mannahöfn. Stella tekur því málið
í eigin hendur, og til að bjarga
heiðri fjölskyldufyrirtækisins
ákveður hún (gegn vilja eigin-
mannsins að sjálfsögðu) að taka í
eigin persónu á móti Svíanum og
drífa hann forvendislaust í lax-
veiðina, á meðan eiginmaðurinn
liggur úr sér kránkleikann á
sjúkrahúsinu. í flugafgreiðslunni á
Hótel Loftleiðum hittir hún um
síðir fyrir draugfullan Svía, sem
kominn er hingað til lands til að
gangast undir margfræga afvötn-
unaraðgerð SÁÁ. Stella tekur
hann að sjálfsögðu fyrir viðskipta-
vininn mikilsvirta og þar með er
hringekja þessa dæmalausa farsa
endanlega komin á skrið.
Tæknivinnsla myndarinnar er
öll með þokkalegra móti, þó svo
að nærvera hljóðvinnsludraugsins
margfræga skyggi þar nokkuð á.
Þau Edda Björgvinsdóttir og Þór-
hallur Sigurðsson koma hlut-
verkum sínum sömuleiðis töluvert
betur en klakklaust frá sér, og
sömu sögu er að segja um flest
aukahlutverk myndarinnar. Þó
ber sérstaklega að geta frammi-
stöðu Sigurðar Sigurjónssonar og
Bríetar Héðinsdóttur. Það hrein-
lega lýsti af óforbetranlegri túlkun
þeirra á þeim litlu en þó heildar-
svipmótsins vegna mikilsverðu
hlutverkum, er þeim voru ætluð í
myndinni.
Að lokum er HP það bæði ljúft
og skylt að koma á framfæri þökk-
um til aðstandenda UMBA sf. fyrir
velþegið framlag þeirra til eflingar
hérlendrar kvikmyndahefðar,
ásamt einlægum óskum um að
framhald megi verða á starfsem-
inni í hvaða formi sem það síðar
kann að verða.
Ó.A.
Uppi-
vööslu-
samur
militar-
ismi
Bíóhöllin: The Park is Mine (A
bláþrœði).
★
Bandarísk: Árgerð 1985.
Framleiðendur: Denis
Heroux/John Kemeny.
Leikstjórn: Steven Hilliard Stern.
Handrit: Lyle Gorch.
Kvikmyndun: Lazlo George.
Tónlist: Tangerine Dream.
Aðalhlutverk: Tommy Lee Jones,
Helen Shaver, Japet Kotto,
Lawrence Dane, Peter Downsky,
Eric Peterson o.fl.
Á þakbrún þrjátíu-og-tólf-hæða
skýjakljúfs í nágrenni Central Park
í Nýju Jórvík stendur maður nokk-
ur all-taugastrekktur, þess albúinn
að láta sig svífa út í bláinn, á vit
Guðs síns almáttugs og gleymsk-
unnar handan endimarka lífs og
dauða. Nokkrum dögum síðar
berst Viet-Nam-veterananum
Mitch bréf frá þessum sama
manni... fyrrum kumpána sínum
úr frelsissveitum Pentagons í lauf-
skrúðshelvítinu í Austurlöndum
fjær:
„Hey... Mitch, ég var orðinn
súr og spældur og dauðþreyttur á
skítkastinu og skilningsleysi al-
mennings á nauðsyn þess, að við
héldum áfram að murka líftóruna
úr hinum rauðnefjuðu fulltrúum
alheimskommúnismans suður í
Nam. Vér gamlir veteranar verð-
um að snúa vörn í sókn, og al-
menningsálitinu á sveif með her-
gagnaframleiðendum, sem jafn-
framt eiga fjárhagslegra hags-
muna að gæta sem meðframleið-
endur (undir dulnefni að vísu, en
það er jú annar handleggur) þess-
arar myndar, sem þú ert að leika í
þessa stundina. Skrepptu því nið-
ur í Miðgarð og kíktu á bakvið
runnann vinstra megin til hægri
við miðja tjörnina. Þar hef ég
komið fyrir reykbombum, hand-
sprengjum, vélbyssum ýmiskonar
og öðrum ámóta tegundum alls
kyns morðtóla, er nauðsynleg
munu þykja við hernám af þeirri
stærðargráðu, sem hér um ræðir.
Jú, ég hefði gert þetta sjálfur, ef
ég hefði haft heilsu til... kaus því
heldur að hoppa af þakbrúninni,
sem sagt dauður, er þú þetta lest.
Vertu því góði strákurinn hans
Sáms frænda og legðu þitt litla
lóð á vogarskál' jafnréttis og
bræðralags, sem (eins og þér er
jafn vel kunnugt um og mér) þrífst
enganveginn, nema undir fall-
byssukjöftum hermálastefnu hins
náðumprýdda forseta vors og rík-
isstjórnar. Taktu því djöfuls park-
inn hernámi einn þíns liðs í þrjá
sólarhringa. Þá færðu pöbblísitet
og heilsíðu-kovveras hjá öllum
helstu fjölmiðlum landsins.
Trekktu lýðinn upp og sýndu þeim
frammá nauðsyn þess, að héðaní-
frá verði meiri virðing borin fyrir
oss, er fórnuðum lífi voru og mis-
lúngamjúkum limum í þágu föður-
landsins. . . Og þar með getum við
um stund verið nokkuð vissir um,
að fjölmiðlafólk og aðrir þvíumlík-
ir slorkjaftar hugsi sig a.m.k.
tvisvar um, áður en þeir hefja upp
raust sína og gagnrýnishjal og
þvaður um stefnu ríkisstjórnar
vorrar í varnar- og utanríkismál-
um.“
í stuttu máli sagt: Enn eitt skóla-
bókardæmið um uppivöðslusemi
militarismans í amerískri kvik-
myndagerð á liðnum árum.
Ó.A.
HELGARPÓSTURINN 25