Helgarpósturinn - 23.10.1986, Qupperneq 23

LISTAPOSTURINN
Nemendaleikhúsið frumsýnir Leikslok í Smyrnu eftir Horst Laube:
Frelsi í listum
og hugmyndafræði
Nemendaleikhúsið stillir upp fyrir uppvakningafundinn. Efri röð frá vinstri: Halldór
Björnsson, Hjálmar Hjálmarsson, Ólafla Hrönn Jónsdóttir og Ingrid Jónsdóttir. Fremri
röð: Þórarinn Eyfjörð og Þórdís Arnljótsdóttir. Á myndina vantar Valgeir Skagfjörð og
Stefán Sturlu Sigurjónsson.
„Þótt leikritiö gerist í Feneyjum
fyrir tveimur öldum fjallar þad um
hluti sem því midur veröa œ algeng-
ari í nútímanum: þaö, hvernig
menningin á í vök aö verjast gagn-
vart peningavaldinu, aö viöbœttu
fjölmiölafári og auglýsingaskrumi,"
segir Þórdís Arnljótsdóttir, meölim-
ur í Nemendaleikhúsi LÍ, sem frum-
sýnir fyrsta verkefni sitt af þremur
nú í kvöld, fimmtudag 23. október,
kl. 20.30 í Lindarbœ.
Þetta er gleðileikur sem Horst
Laube samdi í samvinnu við Werner
þann Schröter sem varð fyrir upp-
ljómun barn að aldri þegar hann
heyrði fyrst í Maríu Callas og hefur
síðan verið óhemjumikill óperuað-
dáandi. Og ekki nóg með það held-
ur hefur hann mikið fengist við að
tengja óperu og kvikmynd, sett á
oddinn „tótalfilmuverkið", samruna
allra listgreina undir miklum áhrif-
um frá leikhúsi.
Leikverkið sem nefnist Leikslok í
Smyrnu er svo aftur byggt á 18. ald-
ar gamanleik ítalska háðfuglsins
Carlo Goldoni og snýst atburðarás
þess um raunir óperufólks og ann-
arra skrýtinna persóna. Goldoni
rann til rifja afskiptasemi aðalsins
sem vildi ekki einungis — að sjálf-
sögðu í krafti fjármagns síns — ráða
hvað leikskáldin skrifuðu heldur
jafnframt hvernig leikhúsfólkið
hegðaði sér. í verkinu setur einn
aðalsmaðurinn sig í alvaldsstelling-
ar gagnvart þessu fólki, vill eiga það
með húð og hári um leið og hann
fyrirlítur það. Leikhúsfólkið lætur
glepjast í skammsýni brauðstritsins.
Augljósar samsvaranir við nútím-
ann var ein ástæða þess að Nem-
endaleikhúsið valdi þetta verk til
sýningar. Önnur ástæða var einfald-
lega sú að það hentar vel samsetn-
ingu hópsins: þarna fá öll leikara-
efnin verðug híutverk til að spreyta
sig á. En þau eru: Halldór Björns-
son, Hjálmar Hjálmarsson, Ingrid
Jónsdóttir, Ólafía Hrönn Jónsdóttir,
Stefán Sturla Sigurjónsson, Valgeir
Skagfjörö, Þórarinn Eyfjörö og Þór-
dís Arnljótsdóttir. Auk þeirra taka
tveir gestaleikarar þátt í sýning-
unni, þau Jón Símon Gunnarsson og
Kristbjörg Kjeld.
Það er Kristín Jóhannesdóttir sem
leikstýrir Leikslokum í Smyrnu. Að
mati Þórdísar Arnljótsdóttur nálg-
ast hún verkið á mjög skemmtileg-
an hátt, nær vel hinu raka og blauta
andrúmslofti Feneyja og hinum
ómanneskjulegu aðstæðum óperu-
fólksins. Hljóðmyndir Hilmars Arnar
og leikmynd og búningar Guörúnar
Sigríöar Haraldsdóttur undirstrika
þetta. enn frekar: á sviðinu hrærast
ófullkomnar persónur, lifandi en
dauðar samt, með froskakvak og
vatnsnið í eyrum.
En hvað segir leikstjórinn um
gang mála?
„Þetta hefur gengið vel, verið af-
skaplega gefandi vinna, af því að all-
ir samstarfsaðilar mínir eru svo
ótrúlega skemmtilegir, allt frá
Goldoni til Nemendaleikhússins.
Þess vegna er ég mjög glöð kona í
augnablikinu," sagði Kristín Jó-
hannesdóttir í samtali við HP dag-
inn fyrir frumsýningu.
„Það er talsvert mikil brúarsmíði
að tengja ítalskt leikhús 18. aldar
nútímanum í gegnum Laube. Brúna
verður að tengja þannig að áherslan
verði ekki of mikil öðru hvoru meg-
in. En ramma sýningarinnar hef ég
eiginlega hugsað mér sem einhvers
konar uppvakningafund," segir
Kristín dulúðug.
Kristín telur að Leikslok í Smyrnu
bjóði upp á marga túlkunarmögu-
leika. „En ef til vill snýst verkið fyrst
og fremst um frelsi í listum og hug-
myndafræði, um mikilvægi þess að
láta ekki öfgakennda fulikomnunar-
stefnu kaffæra frjálst listform, — að
viðhalda draumnum."
Fyrstu fjórar sýningar Nemenda-
leikhússins verða svo næstkomandi
fimmtudags-, laugardags-, sunnu-
dags- og mánudagskvöld kl. 20.30 í
Lindarbæ. Rétt er að undirstrika að
sýningafjöldi er takmarkaður.
-JS
LEIKLIST
Viö hvern erum viö aö berjast?
eftir Elísabetu Brekkan
Kaffístofa Hlaövarpans: Veruleiki
eftir Súsönnu Svavarsdóttur.
Leikstjóri: Helga Bachmann.
Leikendur: Guöný Helgadóttir og
Ragnheiöur Tryggvadóttir.
Sviösmynd: Kurigei Alexandra
Argonova.
Ljós: Sveinn Benediktsson.
Okkur er boðið að hlýða á sam-
tal móður og dóttur þar sem
brostnar vonir beggja eru reifaðar
í sveiflukenndu tilfinningaflóði, án
þess að um nokkurt uppgjör sé að
ræða. Móðirin Hallbera átti sér
draum, hún vildi verða leikkona
en hætti leiklistarnámi þá er hún
kynntist ástinni stóru og valdi að
eiga hann og börnin hans. Hann
skildi síðan við hana en hún elskar
hann enn og heldur rembingsfast
við tryggð sína.
Sjálfstæða menntaða dóttirin
Nína heimsækir móður sína og
kemur að henni þar sem hún er að
tala við sjálfa sig. Hún ræðst á hina
brostnu drauma hennar um leið
og hún er að reyna að hrista af sér
þessa hefðbundnu kvenímynd.
Unga konan lætur gamminn
geysa og úr henni vellur foss af
fróðleik um fólskulega fórnarlund
formæðra sinna og móður. Móðir-
in hlýðir með jafnaðargeði á orða-
flaum dóttur sinnar, sem í raun og
veru er bergmál eintals hennar.
Hallbera telur dóttur sinni trú
um, eða reynir alla vega að gera
það, að hún hafi átt kost á því að
velja lífshlaup sitt og vegna þess sé
hún frjáls. Hún valdi ástina fram
yfir eitthvað annað. Eitthvað ann-
að sem hún í dag veit ekki hvað
hefði getað orðið, á meðan tíðar-
andinn og krafan um nýju upp-
lýstu konuna hefur þrýst Nínu,
ungu konunni áfram án þess að
hún þori að taka ástina með í lífs-
mynd sína.
Nína hefur verið í ýmsum ástar-
samböndum og heldur því fram að
best sé að losa sig úr samböndun-
um áður en hinum aðilanum detti
það í hug.
Hún þolir ekki nokkurs staðar
að henni sé haf nað. Það kemur inn
í myndina að hún er auðvitað
skilnaðarbarn, þannig að ástar-
ruglið er kannski ekki einvörð-
ungu vegna þess að hún er nýja
frjálsa konan.
Móðirin sem situr sem „symbol"
tryggðar með lopapeysuprjóna-
skap í fanginu og fjölskyldumynd-
ir þriggja kynslóða undir hulu
„Okkur er boðið aö hlýða á samtal
móður og dóttur þar sem vonir beggja
eru reifaðar I sveiflukenndu tilfinninga-
flóði án þess að um nokkurt uppgjör sé
að ræða," segir Elisabet Brekkan í um-
fjöllun sinni um Veruleika eftir Súsönnu
Svavarsdóttur.
köngulóarvefjar vanans, verður
undurblíð við dóttur sína í hvert
sinn er þær koma inn á annað
hvort eiginmanninn fyrrverandi
eða hugsanleg ástarsambönd
Nínu.
Hún vill að Nína læri að elska:
Þú þorir ekki út í tilfinninga-
sambönd af því að þú ert heila-
þvegin af boðskapnum... þú ert
ekki frjáls. . . þú ert kúguð af kyn-
systrum þínum. . . það er búið að
velja fyrir þig...
Eg er frjáls, eru lokaorð móður
í þessu 40 mínútna samtali þeirra.
Leikurinn er fulldramatískur á
köflum enda er miklu komið að í
samtali sem má segja að allar kon-
ur þessara beggja kynslóða þekki.
Spurningin er, hvort er betra að
vera frjáls í búri eða frjáls með
fjötra?
Baráttuvopnin, klisjurnar og
frasarnir, eru kynslóðaskipt.
Þetta er opnun á samtali sem
kemst ekkert lengra nema við lær-
um að hlusta og virða það sem við
heyrum og gera okkur grein fyrir
því við hvern og hverja við erum
í rauninni að berjast.
BARNABÆKUR þar sem
saman fer texti og teikningar sama
íslenska listamannsins, eru aldrei
þessu vant tvær á þessu hausti. Við
höfum áður greint frá B2-Bétveir
Sigrúnar Eldjárn, en bætum hér við
upplýsingum um frumraun Þorvald-
ar Þorsteinssonar á þessum vett-
vangi. Mál og menning sendir frá
sér bók hans í næstu viku, að nafni
Skilaboöaskjóöan, og fer þar kostu-
legt ævintýri úr skóginum þar sem
öli ævintýri gerast. Myndir í bókinni
eru gerðar með vatnslitum og er að
sögn mjög vandað til alls frágangs á
þeim og öðrum þáttum bókarinnar,
en Oddi prentar. Þorvaldur er á síð-
asta ári nýlistadeildar MHÍ, fæddur
og alinn upp á ævintýrastaðnum
Akureyri.
HRINGUR Jóhannesson hefur
myndskreytt Ijóð Bolla Gústafs-
sonar sem koma út hjá Menningar-
sjóöi núna á næstu vikum.
ÍSLENSKI dansflokkurinn
heldur utan til Kaupmannahafnar í
dag, fimmtudag, en þar mun hann
sýna dansverk Hollendingsins Ed
Wuppe, Stööugir feröalangar, en
það fékk einróma lof gagnrýnenda
og almennings þegar það var sýnt í
Þjóöleikhúsinu á síðasta leikári.
Aðeins ein sýning verður á þessu
verki í Köben, en það er á alþjóð-
legri hátíð dansflokka þangað sem
öllum stjórnendum stærstu listdans-
hátíða heims er boðið. Hátíðin í
Kaupmannahöfn er því nokkurs
konar undanrás fyrir stóru festivöl-
in, og er núna í fyrsta sinn haldin á
Norðurlöndunum.
RITHÖFUNDAR í landinu
leggja í síauknum mæli fyrir sig þýð-
ingar á góðbókmenntum að utan.
Núna á þessu hausti er m.a. tekið
eftir þýðendum á borð við Álfrúnu
Gunnlaugsdóttur, Þorstein frá
Hamri, Fríöu Á. Siguröardóttur,
Guömund Daníelsson, Birgi Sig-
urösson og Þorgeir Þorgeirsson sem
núna þýðir Ijóðahluta í skáldsögu
spænska rithöfundarins Ramons J.
Sender, Sálumessu yfír spænskum
hermanni. Álfrún þýðir að öðru
leyti og Forlagiö gefur út.
HELGARPÓSTURINN 23