Helgarpósturinn - 18.12.1986, Qupperneq 39

SKÁK
Stórmeistarar og smærri spámenn
„Undarleg er íslensk þjóð“ —
hún á nú sex stórmeistara í skák
en ekki nema fjóra alþjóðlega tafi-
meistara, eina þjóð í heimi sem á
fleiri meistara af stærri gerðinni
en þeirri minni. Ef við bregðum
fyrir okkur höfðatölureglunni,
sem oft er hagkvæm til að sjá hlut-
ina „í réttu ljósi“, þá eigum við 25
stórmeistara í skák á hverja millj-
ón íbúa, sem er margfalt meira en
nokkur önnur þjóð getur státað af.
Næstar okkar koma hinar gömlu
og grónu skákþjóðir Júgóslavar og
Ungverjar og Búlgarar sem komu
ögn seinna til sögunnar, með um
einn stórmeistara á hverja milljón
íbúa. Sovétríkin með alla sína
heimsmeistara eiga ekki nema 0,2
og raunar tæplega það, og Banda-
ríkin eru rétt hálfdrættingur á við
Sovétríkin.
Þessi fróðleikur er meðal þess
sem finna má í skýrslu, sem Einar
S. Einarsson hefur unnið til þess að
styðja kröfu Norðurlanda um rétt-
látari svæðaskiptingu alþjóða-
skáksambandsins. Einar var for-
seti ísienska skáksambandsins um
all langt skeið og er nú ritari skák-
sambands Norðurlanda. Hann er
framkvæmdastjóri „Visa“ hér á
landi og kom því til leiðar að þetta
fjölþjóða fyrirtæki kostaði skák-
keppni þá milli Bandaríkjanna og
Norðurlandanna er fram fór hér í
Reykjavík snemma á þessu ári.
Einnig styrkti íslandsdeild fyrir-
tækisins skákförina til Dubai
rausnarlega.
Svo að aftur sé vikið að alþjóð-
lega viðurkenndum taflmeistur-
um, þá munu nú vera um 200 stór-
meistarar í heiminum en um 600
er bera alþjóðlegan meistaratitil,
eða um 800 alls, og fer fjölgandi.
Þetta bendir til þess að nöfnin hafi
naumast verið valin með nógu
mikilli fyrirhyggju og verði von
bráðar að búa til nýjan topp ofan
á þessa tvo. Það er alþjóðaskák-
sambandið sem hlutar þessum
nafnbótum út eftir ákveðnum
reglum, og hefur verið svo frá því
um 1970. En báðir titlarnir eiga
sér sögulegan aðdraganda. Þeir
skákmenn er tefldu eitthvað að
ráði á fjölþjóðlegum skákmótum
og stóðu sig sæmilega voru nefnd-
ir meistarar, hinir „stóru" í þeim
hópi, heimsmeistarinn og þeir
sem næstir honum stóðu að afrek-
um, voru nefndir stórmeistarar.
Stundum er reyndar talið að
fyrstu stórmeistararnir hafi hlotið
nafnbót sína að loknu skákmótinu
mikla í Pétursborg árið 1914. Þá
hafi Nikulás keisari annar slegið
þá fimm er komust í úrslitakeppn-
ina til riddara að nýjum sið og
nefnt þá stórmeistara. Þetta voru
þeir Lasker, Capablanca, Aljekín,
Tarrasch og Marshall. t þessum
hópi eru þrír heimsmeistarar, svo
að ekki var valið af verri endan-
um.
Já, víst er gaman fyrir okkur
þessa dvergþjóð að eiga svona
marga og snjalla taflmeistara. En
þeir hafa ekki sprottið alskapaðir
úr engu, þeir standa föstum fótum
í íslenskri skákhefð, eru toppurinn
á kjarnmiklum gróðri. Það er sem-
sé hvergi á byggðu bóli teflt meira
en hér á íslandi. Menn tefla saman
í matartímum hjá fyrirtækjum,
hittast á kvöldin til að tefla, stofna
litla skákklúbba þar sem smáhóp-
ar hittast reglulega til að tefla. Inn-
an fyrirtækja eru oft stofnaðir tafl-
klúbbar starfsmanna. Einn þess-
ara klúbba er Skákklúbbur starfs-
manna Flugleiða. Sá klúbbur hef-
ur unnið sér sitthvað til frægðar.
Flugfélög heims hafa með sér ým-
is sambönd, meðal annars keppa
starfsmenn þeirra í ýmsum grein-
um. Sveitakeppni í skák hefur far-
ið fram níu sinnum, og sveit Flug-
leiða hefur unnið fjórum sinnum,
hún er þannig ferfaldur heims-
meistari. í október tefldi sveitin
eins konar landsleik við skáksam-
band Lúxemborgar og vann
knappan sigur. Loks er þess að
geta sem mér finnst ekki minnst
um vert: Skákklúbburinn hefur
undanfarin átta ár haldið skákmót
þar sem 24 sveitum er boðið til
keppni. Hver sveit teflir við allar
hinar og þó tekur mótið aðeins tvo
daga. Umhugsunartími er aðeins
15 mínútur fyrir hvern keppanda
á hverja skák. Þarna koma sveitir
víðs vegar að, m.a. tvær frá Bol-
ungarvík og aðrar tvær frá Akur-
eyri, en flestar eru sveitirnar frá
Reykjavík eins og að líkum lætur.
Þetta er eitthvert best skipulagða
taflmót á Islandi, undirbúningur
með ágætum og framkvæmd öll
hnökralaus.
Ætli sé ekki rétt að ljúka þessari
frásögn á einni skák frá síðasta
mótinu. Það er yngsti þátttakand-
inn sem stjórnar liði svarts: Hreinn
Steingrímsson ellefu ára gamall.
01 e4 c5 02 c3 d5
03 ed5 Dxd5 04 Rf3 Bg4
05 Be2 Rc6 06 c4 Dd7
07 d3 e5 08 0-0 Rf6
09 Rc3 Be7 10 Bg5 0-0
11 h3 Bf5 12 Rh4 Be6
13 Bxffi Bxffi 14 Rf3 Be7
15 Re4 h6 16 a3 Had8
17 Dd2 f5 18 Rc3 Bxc4
19 Hadl Bb3 20 Hcl e4
21 Rel c4 22 f4 Bc5 +
23 Khl e3
og hvítur gafst upp. Drottningin er
mát, lokastaðan er brosleg, en
svona getur farið í hraðskák þegar
menn eru farnir að þreytast.
Lokastaðan:

SPILAÞRAUT
Að flestra áliti er vörnin tví- Félagi þinn spilar út hjartaþristi,
mælalaust erfiðasti þáttur bridge- þú tekur þar tvo slagi og félagi
spilsins, og í þrautinni í dag þarftu þinn sýnir fjóriit með lengdar-
að nota spariputtana ef þér á að merkingu í hjartanu. 1
takast að hnekkja lokasamningn- Af sögnum má hiklaust ráða að
um: suður eigi góðan tromplit og jafn
S ÁK víst er að hann á tígulás og lauf-
H D2 kóng.
T DIO Er þá nokkur glæta að þú getir
L DG109874 banað geiminu?
Austur (þú)
S 953
H ÁKG87
T K953
L Á Lausn á bls. 10.
LAUSN Á KROSSGÁTU
• - V • •I- •13 u •| L • • |S|
5 T £ N V\U R ' F\fí N 6\A N N
1 m L fí • 1/7) fí s fí\R\N U |S fí > ft\ R\t<
V £ r U RV u m u\ft\- 51K U R Ð\U\R
■ R Ö L £ 6 u m '\fí 5 fí L\' \5\T\fí rf\ fí • \m\'J
P £ L f) R • R fi KI- r R\£ \/<\K\u\R • S W\ft\N
H Y 6 6 J • n fí\N i > <3\fi\U\l<\' s K £\R\ft
r( ft * \A S L / • 1/ N fí 31- |T|/ \C\H ft\R\fí\-
/ V fí N • \fí m\£\N r\fí\p\ ■ \fí\£ \/£ • K\U\L
. R\' R fí U\L • \L\U fí\R\£\N\6\/ • L ) 1N\fí
• • I>9I2> • \F\L 9\J \fí ■ r\fí\N\C\£\L 5|/ £>\ • \5
• K\L\Q U\5\fí 5\fí\R\6 fí\Ð\l | \N\A\R\r • Yfítr
'P>\rfi\fí\N m\A\% fi\N\ • 1J0 P\A\R\' \G\fiW\A
HELGARPÓSTURINN 39