Helgarpósturinn - 04.02.1988, Blaðsíða 18

mál. Hann mun hins vegar hafa
skýrt málið í smáatriðum á einhverj-
um fundi sjálfstæðismanna í Valhöll.
Fjölmiðlaveisla fylgdi flugelda-
sýningu Sjálfstæðisflokksins og í því
umróti og skemmilegheitum var
kosningabaráttan háð. Hún var stutt
og snörp. Hlaðin spennu og undar-
legum uppátækjum. Borgaraflokk-
urinn bauð fram í öllum kjördæm-
um.
Ástandið í forystu Sjálfstæðis-
flokksins setti svip sinn á kosninga-
baráttuna og stjórnmálin í heild og
má segja að stjórnmál á árinu hafi
þróast í skugga upplausnarinnar í
stærsta flokki landsins. Stjórnar-
myndunarviðræður flokksins
runnu út í sandinn meira og minna
og ef kosningarnar hefðu boðið upp
á aðra möguleika væri flokkurinn
ekki í ríkisstjórn nú.
NÝ KOSNINGALÖG —
LOKUÐ PRÓFKJÖR
(aprílkosningunum var kosið eftir
nýjum kosningalögum. í veiga-
mestu atriðum voru þetta lög sem
samþykkt voru stuttu fyrir þing-
lausnir vorið 1983. Þau byggðu í
grundvallaratriðum á þrennu: í
fyrsta lagi, að jafna atkvæðisrétt á
milli strjálbýlis og þéttbýlis, í öðru
lagi, að jafna dreifingu þingmanna
flokka og á milli flokka, og i þriðja
lagi, að útiloka smáflokka, eða
klofningsframboð. Gera varð laga-
breytingu á kosningalögunum
stuttu fyrir þinglausnir vegna úti-
lokunaratriða í lögunum sem hafði í
för með sér að smáflokkum og
klofningsframboðum var gert auð-
veldara að ná þingsæti. Þingmönn-
um fjölgaði í 63. Fimmtíu eru kjör-
dæmakjörnir, uppbótarmenn eru
tólf, auk „flakkara", sem fallið getur
í hvaða kjördæmi sem er og á að
bæta flokki upp vonda atkvæðanýt-
ingu í heild.
Fyrir utan þessa fjölgun þing-
manna og miklar breytingar á út-
hlutunarreglum þingsæta vakti það
mesta athygli fyrir kosningar, að all-
ir flokkarnir þrengdu aðgang kjós-
enda í prófkjörum. Voru prófkjör
annaðhvort bundin við flokks-
menn, eða þá að fyrirfram var búið
að ganga frá úrslitum, svo sem hjá
Alþýðuflokki í Reykjavík. Tilhneig-
ingar til þrengingar varð vart í sveit-
arstjórnarkosningum árið áður, en
kom fram með fullum þunga fyrir
alþingiskosningarnar. Á sama tíma
klofnuðu flokkar og framboðum
fjölgaði. Allt skýr einkenni þess að
gamla fjórflokkakerfið var að riðl-
ast. Og sú varð niðurstaðan í sjálfum
kosningunum.
KOSNINGAURSLIT
Úrslit kosninganna urðu sem hér
segir: Alþýduflokkur 10 þingmenn
og 15,2% atkvæða, Framsóknar-
flokkur 13 þingmenn og 18,9% at-
kvæða, Bandalag jafnadarmanna
engan þingmann og 0,2% atkvæða,
Sjálfstœöisflokkur 18 þingmenn og
27,2% atkvæða, Alþýdubandalagiö
8 þingmenn og 13,3% atkvæða,
Stefán Valgeirsson hlaut kosningu
og 1,2% atkvæða, Flokkur manns-
ins fékk engan þingmann og 1,6%,
Borgaraflokkur fékk 7 þingmenn og
10,9% atkvæða, Samtök um
kvennalista fengu sex þingmenn og
10,1% og Samtök um jafnrétti milli
landshluta fengu engan mann og
1,3% atkvæða.
Mikil endurnýjun varð í þinglið-
inu. Ný andlit voru mörg og
bein áhrif Samtaka um kvennalista
á framboðslistana þýddu að fleiri
konur sitja nú á Alþingi en áður,
samtals þrettán. Kona var t.a.m.
kjörin á þing undir merkjum Fram-
sóknarflokks. Er það nýlunda.
Dæmi um nýgræðinga á Alþingi eru
Jón Sigurðsson, Þórhildur Þorleifs-
dóttir, Geir Haarde, Hreggviður
Jónsson, Valgerður Sverrisdóttir og
Margrét Frímannsdóttir.
Sigurvegarar kosninganna voru
Borgaraflokkur og Kvennalisti,
enda þótt það virtist á opinberum
vettvangi vera hálfgert feimnismál.
Flokkarnir voru a.m.k. ekki með-
höndlaðir sem sigurvegarar. Þeir
flokkar sem töpuðu kosningunum
voru Sjálfstæðisflokkur og Alþýðu-
bandalag. Flokkar í endapunktum
litrófs stjórnmálanna. Sjálfstæðis-
flokkur vegna þess að hann klofn-
aði í fyrsta sinn síðan hann varð til.
Alþýðubandalagið vegna innbyrðis
deilna og sennilega vegna óvin-
sælda forystumanna flokksins í
verkalýðsforystu.
Alþýðuflokkur bætti við sig tölu-
verðu fylgi, en fylgisaukningin varð
ekki í líkingu við það sem mælst
hafði í skoðanakönnunum siðustu
sex mánuðina fyrir kosningar.
Framsóknarflokkur stóð nánast í
stað í kosningunum.
TÍMAMÓTAKOSNINGAR
Kosningarnar og kosningabarátt-
an þykir hafa boðað þáttaskil í
stjórnmálum. Mikill fjöldi framboðs-
lista sett svip sinn á kosningabarátt-
una og ber vitni pólitískum áhuga
meðal þjóðarinnar, eða miklum
umbrotum og hagsmunaárekstrum
í landinu. Vaxandi andstæður þykja
hafa skapast á milli þéttbýlis og
dreifbýlis, á milli fjórfiokkanna og
fólksins, og á milli kynslóða. Kom
þetta fram í kosningaúrslitum.
Afgerandi breytingar komu fram í
kosningabaráttunni. Fjölgun fjöl-
miðla hafði þau áhrif að stjórnmála-
menn voru tíðari gestir á heimilum
landsmanna en áður. Stjórnendur
kosningabaráttu misstu á margan
Söguleg stund í SjáIfstaeðisflokki.
Þingflokkur sjálfstæðismanna
ákveðinn í að víkja Albert Guð-
mundssyni úr embætti iðnaðarráð-
herra. Varhann leiddurtil „slátrunar"
í kaffistofu Alþingis af þeim Ólafi G.
Einarssyni, formanni þingflokks sjálf-
stæðismanna, og Þorsteini Pálssyni,
formanni Sjálfstæðisflokksins. Var
athöfninni útvarpað beint.
B-18 HELGARPÓSTURINN