Helgarpósturinn - 04.02.1988, Blaðsíða 30

EIKUSTIN
Söngleikir héldur áfram að trekkja. Þetta er Kabarett í uppfœrslu Leikfélags Akureyrar, en fjárhagsstaða þess var tryggð á afmælisári Akureyrarkaup-
staðar.
Sýnu meiri geðshræring ríkti hér-
iendis i upphafi síðastliðins árs en
undir lok þess, en andlegt fát á fólki
var þó líka talsvert þá. Hvort tveggja
tilefnið má rekja til íslenskra sjón-
varpsmynda, hin fyrri eftir Nínu
Björk Arnadóttur í leikstjórn Krist-
ínar Jóhannesdóttur, en þar brá fyr-
ir kynþörfum — sem er ekki enn
viðurkennt fyrirbæri uppi á íslandi,
í besta falli að fólki finnist það ekk-
ert hafa að gera með að horfa á svo-
leiðis hluti — en einkar snjöll flétta
þessa verks lýsti samskiptum
mæðgna, þrám þeirra og viðhorfum
til karlsins í stykkinu. Viðar Víkings-
son spann Tilbury undir lok ársins
og af því þar var ekki hægt að setja
út á klám var nöldrað yfir ógeði og
yfirgengilegum ælum sem aldrei
ætluðu enda að taka. Vandlifað.
Sjónvarpsmynd Nínu Bjarkar og
Kristínar, Líf til einhvers, hefur lík-
lega haft nokkur áhrif í leiklistar-
heiminum og skilað sér í áherslum
inn í leikhúsið. Það er átakameira en
oft áður, verkefnava! er að verða
djarfara og fólki finnst það ágætt.
Nærgöngul verk og auðmýkjandi
uppfærslur eru ekki lengur hreinasti
viðbjóður, heldur viðurkenndur
partur af litrófi leikbókmenntanna.
Á árinu vannst einn merkasti sig-
ur í íslensku leikhúsi frá upphafi
leiklistarsögunnar hérlendis, en það
var uppfærsla Stefáns Baldurssonar
á Degi vonar eftir Birgi Sigurðsson.
Dagur vonar er áhrifamesta leik-
verk islensks leikskálds það sem af
er, þéttskrifuð, (kannski einum of)
örlagasaga á fátæku reykvísku
heimili eftirstríðsáranna þar sem
menn eru ýmist sáttir við sitt auma
hlutskipti eða gera sér vonir um
glæsta sigra í ritlistinni. Samtöl
verksins eru unnin af slíkri nostur-
semi að undrun vekur, byggingin er
sterkleg og ræður vel við krefjandi
inntakið. Leikstjórn Stefáns Baldurs-
sonar í hinum litla kassa Iðnó er
ráðagóð; fumlausar skiptingar og
öruggar hreyfingar einkenna upp-
færsluna. Og þarna blómstruðu
leikarar, kannski mest og best Sig-
urður Karlsson, sem er með tilþrifa-
mestu skapgerðarleikurum okkar í
dag, öryggið uppmálað. Guðrún
Guðrún Gísladóttir svarar umhverf-
inu í Degi vonar, einu magnaðasta
leikverki íslenskrar leiksögu. Það er
eftir Birgi Sigurðsson, en þáverandi
leikhússtjóri í Iðnó, Stefán Baldurs-
son, leikstýrði.
B-30 HELGARPÓSTURINN
Gísladóttir snart leikhúsgesti ekki
síður, lék langt út í sal. Allir leikarar
þessarar sýningar unnu reyndar
sigur.
Og eftir stendur höfundurinn með
pálmann í höndunum. Dagur vonar
hefur nú verið tekinn til leiklestrar
hjá kunnum leikhópi í New York,
sem er í sjálfu sér ein mesta viður-
kenning sem íslenskt leikverk hefur
fengið lengi. Þessi áfangi opnar því
leið sem það á skilið. Það er eigin-
girni að ætla einungis íslendingum
að njóta Dags vonar.
Brúðarmynd Guðmundar Steins-
sonar var einnig leiklesin vestra á
síðasta ári, á hátíð sem nefnd er eftir
Eugene O’Neill, og vakti mjög mikla
athygli, líkast til meiri en hér heima,
þar sem verkið var fært upp í þjóð-
leikhúsinu og fékk bágt fyrir. Leik-
dómar voru allir á einn veg. Hér
væri um millispil höfundar að ræða.
En þetta var nærgöngult verk, rétt
eins og önnur íslensk verk á árinu,
og nægir þar að nefna Bílaverk-
stæði Badda eftir Ólaf Hauk Símon-
arson, sem var með fyrstu verkum
sem Þjóðleikhúsmenn sýndu á nýju
nettu sviði í kjallara húss Jóns Þor-
steinssonar, norðan Lindargötu.
Það er jafnvel svo nærgöngult verk
að nálgast auðmýkingu, svo nærri
er gengið aðalpersónum verksins.
Það sem jafnframt einkenndi leik-
húsárið í fyrra — jafnan erfitt að
miða það við almanaksárið vegna
eðlis leikársins — var leiksigur Við-
ars Eggertssonar á Bretlandseyjum,
einkum á Brighton-hátíðinni, en þar
kom Egg-leikhúsið, sá og sigraði, og
samkvæmt blaðadómum var koma
þess sá listviðburður á hátíðinni
sem vakti einna mesta athygli fyrir
ágengni og frumleika. Og ágengni
er efalítið vel til fundið orð í þessu
samhengi því Viðar sýndi einleikina
Skjaldbakan kemst þangað líka og
Ekki ég — en fyrir einn gest í einu;
orðið uppselt eða fullt hús öðlaðist
þar með nýja skilgreiningu, og áhrif
á mótherjann voru að líkindum yfir-
þyrmandi, svo berskjaldaður hlýtur
áhorfandi að vera í þessum leik ögr-
unar og ágangs.
fslenskt leikhúslíf er hressilegt og
fjölskrúðugt, því er ekki lengur neitt
óviðkomandi. Uppfærslur bera vitni
áræði og metnaði í bland við mark-
aðsundirgefni — og þetta tvennt
hefur gert það að verkum að að-
sókn í leikhús hefur aukist jafnt og
þétt. Leikhúsferð er sá kostur sem
fólk hugsar til þegar það hugsar sér
til hreyfings í menningu og listum.
Atvinnuleikhúsin þrjú hafa styrkst,
þau reykvísku opnað frækileg útibú
sem hafa aukið möguleika þeirra
umtalsvert — og loksins, loksins var
rekstrargrundvöllur Leikfélags
Akureyrar tryggður og þurfti eitt
stórt afmæli til, 125 ára afmæli
Akureyrarkaupstaðar.
Menn eins og Birgir Sigurðsson og
Guðmundur Steinsson hafa orðið
öðrum leikskáldum mikil hvatning.
Svo er að sjá að rithöfundar horfi
meira til leikhússins en oftast áður
og kjósi heldur að finna orðum sín-
um stað á sviði en innan bókfells.
Innan seilingar er kynslóð nýrra
leikskálda sem eru óhrædd við ögr-
andi verkefni. Það brakar hressilega
í fjölunum, átökin eru rétt að byrja.
Eitt hinna nærgöngulu íslensku leikverka frá síöasta ári, reyndar enn sýnt fyrir
fullu húsi á Litla sviðinu í Þjóöleikhúsinu, Bílaverkstæði Badda eftir Ólaf Hauk.
Á myndinni eru Bessi Bjarnason og Sigurður Sigurjónsson í hlutverkum
sfnum.