Helgarpósturinn - 04.02.1988, Blaðsíða 29

Kvikmyndaársins 1987 verður
varla minnst fyrir athafnasemi,
enda var þá ein íslensk kvikmynd
frumsýnd. En sitthvað er magn og
gæði, og geta íslenskir kvikmynda-
gerðarmenn verið ágætlega stoltir
af þessari einmanalegu mynd, sem
var fyrsta leikna kvikmynd ólík-
indatólsins Friðriks Þórs Friðriks-
sonar — Skytturnar.
Myndin var frumsýnd í Háskóla-
bíói, ,,af því það er ekki til stærra
tjald" í Reykjavík, eins og höfundur-
inn komst að orði. Handrit verksins
samdi Einar Kárason rithöfundur
ásamt Friðriki, og er hér um eins
konar Islendingasögu okkar tíma að
ræða, örlagasögu tveggja utan-
garðsmanna sem rekast harkalega
á í þessu þjóðfélagi skipulags og
hraða. Það er vegur í þessari mynd,
hraði, ofbeldi og harkaleg orða-
skipti. Og, í fyrsta sinn í íslenskri
mynd er landslagið látið lönd og
leið, áherslan er á manninn og allra
næsta umhverfi hans, sem er ýmist
húsnæði, bifreiðir eða götur.
Skytturnar fengu lof gagnrýn-
enda sem líkaði keyrsla myndar-
innar, tökur og athyglisverð tónlist-
arnotkun. Leikur tveggja aðalleik-
ara myndarinnar þótti og merkileg-
ur, en þar var um tvo „amatöra" að
ræða, ,,af því þeirra andlit eru ekki
föst í öðrum rullum", eins og leik-
stjórinn komst að orði. En þrátt fyrir
það varð ekki góð aðsókn að mynd-
inni, innan við tíu þúsund létu sjá sig
— það þurfti glæsta sigra á erlendri
grund til að Islendingar tækju við
sér og skoðuðu þessa hrífandi kvik-
mynd Friðriks Þórs.
Myndin var fyrst sýnd í Cannes,
utan samkeppni, en vakti þar þá at-
hygli sem átti eftir að skila henni inn
á fjölmargar aðrar hátíðir, svo sem
Locarno, sem fagnaði 40 ára afmæli
sínu á síðasta ári eins og Cannes. í
Locarno hrepptu Skytturnar sérstök
aukaverðlaun í mjög harðri keppni
nokkurra eftirtektarverðustu ungu
leikstjóra sem eru að um þessar
mundir. Nokkru síðar hlaut myndin
fyrstu verðlaun á norrænu kvik-
myndahátíðinni í Lúbeck — og enn
sér ekki fyrir endann á góðum mót-
tökum myndarinnar sem bráðlega
verður sýnd í Berlín, Búdapest,
Köln og Osló.
Hér heima var einnegin haldin
kvikmyndahátíð, sem fram fór í
september. Þetta var áttunda sinni
sem Listahátíð í Reykjavík gengst
fyrir festivali fyrir unnendur hreyfi-
mynda og í þetta skipti tókst betur
til en oftast áður. Þar kemur einkan-
lega þrennt til. f fyrsta lagi var
breiddin í vali mynda einkar góð, í
öðru lagi gaf að líta á þessari hátíð
myndir frá menningarsvæðum sem
íslenskir kvikmyndahúsagestir eiga
ekki alla jafna kost á að sjá, svo sem
frá Taiwan og Finnlandi; áberandi
voru þessi svokölluðu jaðarsvæði.
Og það er greinilegt að þar er sitt-
hvað að gerast: Ovenjuleg mynd-
notkun, myndbygging og kraftur
einkenndu margar þessara mynda.
Frá Rússlandi kom Komið og sjáið,
ein áhrifamesta stríðsmynd sem
sýnd hefur verið, kvikmynd kven-
leikstjórans Elen Klimov, meistara-
verk sem dró að sér flesta áhorfend-
Þórarinn Agnar Þórarinsson og Eggert Guömundsson léku utangarðsmennina í fyrstu leiknu kvikmynd Friðriks Þórs Friðrikssonar sem frumsýnd var
í febrúar. Skytturnar hittu í mark og fengu slíkar viðtökur erlendis aö hægt er aö tala um margverðlaunað verk, varla ársgamalt.
ur sem sátu fyrir framan hana í þrjá
tíma, göptu og komust við, breið-
tjaldið hafði tangarhald á fólkinu.
Eins Matador frá Spáni, einhver
glæsilejgasta litmynd sem sést hefur
lengi. I þriðja lagi var Kvikmynda-
hátíðin í Reykjavík 1987 merkileg
fyrir gesti sína, en hingað komu
ekki minni spámenn en Ettero Scola
frá Ítalíu (La Bal, Maccharoni) og
Roman Polanski (Tess, Rosmary’s
Baby) og vöktu báðir athygli fyrir
rólegt fas og prúðmennsku, blátt
áfram og venjulegir menn, „eins
óvenjulegir og maður gat hugsað
sér að þeir hlytu að vera", komst
einn að orði.
Kvikmyndasjóður gildnaði á ár-
inu og er það aðallega Þorsteini
Pálssyni að þakka, sem veitti all-
mörgum umframmilljónum í sjóð-
inn, en úr honum verður veitt, að
því er best er vitað, í næstu viku og
að minnsta kosti fjörutíu manns
bíða; aldrei fleiri og kannski aldrei
áður jafnháleitar hugmyndir, til
dæmis Kristnihald undir Jökli í leik-
stjórn dóttur nóbelsskáldsins.
Síðastliðið sumar unnu tveir hóp-
ar hérlendis að gerð mynda sem
sonur Bergmans, Ingmars Berg-
man. Þetta verður dýr mynd, lang-
samlega dýrasta verk sem íslenskur
kvikmyndagerðarmaður hefur
stýrt, enda styrkt duglega af sænsk-
um sjóðum, Svenska Institutet og
Viking Film.
Frostfilm-menn, Karl Óskarsson
og Jón Tryggvason, unnu að Fox-
trott eftir handriti Sveinbjörns I.
Baldvinssonar, sem er um þessar
mundir að læra fagið á vesturströnd
Bandaríkjanna. Aðstoðarleikstjóri
myndarinnar er Lárus Ýmir Óskars-
son, sem gerði góða hluti fyrir
sænska sjónvarpið á síðasta ári,
unglingamynd eftir hann fékk við-
urkenningu á alþjóðlegu sjónvarps-
myndahátíðinni í Bratislawa — og
þarf talsvert til.
íslensk kvikmyndagerð dró djúpt
andann á árinu. Árið var lygnt með
staðbundnum vindum, en framund-
an er, ætla menn, stormur, átök.
Kannski stormur í glasi, kannski
meiri. Eitt er víst að árið 1988 sker
úr um það hvort hérlendis verður
jöfn og góð framleiðsla á íslensku
myndefni eða áframhaldandi
óvissa.
HELGARPÓSTURINN B-29
væntanlega verða frumsýndar á ný-
höfnu ári. Hrafn Gunnlaugsson
skelfdi blaðalesendur með alla vega
uppákomum, einkum dýrslegum,
sem ýmsum þótti miður geðslegt,
öðrum áhrifamikið — eins og geng-
ur. Hrafn var þarna í skugga sjálfs
sín að halda áfram fornsögum með
sínu lagi. Aðstoðarleikstjórinn vakti
athygli, ungur Svíi að nafni Davíð,
Kvikmyndasjóður gildnaði á árinu fyrir velvilja Þorsteins Pálssonar. Sjóð-
stjórnin honum á vinstri hönd: Friðbert Pálsson, Hrafn Gunnlaugsson, Guö
brandur Gislason, Knútur Hallsson, Sigurður Sverrir Pálsson og Kristín Jö
hannesdöttir.