Helgarpósturinn - 04.02.1988, Blaðsíða 46

m
BSp

k H
. ; 'J- ' WfJ
hausti komust að því að lánin dugðu
hvergi að vori, þegar verðhækkanir
á fasteignum voru komnar fram.
Verðhækkanir á íbúðarhúsnæði
komu ekki mjög á óvart vegna þess
að fasteignaverð lækkaði að raun-
gildi frá ársbyrjun 1985 og þar til í
ágúst-september 1986 um 17%.
Með því að miklu fé var skyndilega
veitt út á lánamarkaðinn, fé sem bar
niðurgreidda vexti, var fyrirsjáan-
legt að verð tæki stökk upp á við.
Þrátt fyrir hækkandi fasteigna-
verð og lengri biðlista hjá Húsnæð-
isstofnun ríkisins en áður höfðu
þekkst sameinuðust talsmenn ríkis-
stjórnarflokkanna í húsnæðismál-
um og talsmenn verkalýðshreyfing-
ar um það að gera gagnrýnendur
tortryggilega. Var greinilegt að
þessir aðilar gerðu sér litla eða enga
grein fyrir því, hvað var að gerast,
og stóðu ráðþrota gagnvart afleið-
ingum nýja lánakerfisins. Þannig
stóð t.a.m. formaður Verkamanna-
sambandsins, Guðmundur J. Guð-
mundsson, upp á Alþingi og sagði:
„Mér finnst það gegna nokkurri
furðu, að verkalýðshreyfingin skuli
verða fyrir aðkasti fyrir að hafa ger-
breytt húsnæðislánakerfinu þannig
að lán hafa aldrei verið fleiri eða
hærri og aldrei verið jafnmiklir
möguleikar." Ummælin eru vitnis-
burður um að menn áttuðu sig ekki
á þeim vanda sem búinn hafði verið
til.
LÁNAKERFINU LOKAÐ
Mánuði fyrir kosningar, um miðj-
an mars, neyddust húsnæðisyfir-
völd til að loka húnsnæðilánakerf-
inu. Þá var búið að úthluta öllu því
fé sem Húsnæðismálastofnun hafði
yfir að ráð tvö til þrjú ár fram í tím-
ann og gat því ekki, vegna samn-
inga við lífeyrissjóðina, sent út bind-
andi lánsloforð lengur. Engin loforð
voru send út til ársloka, heldur voru
þeir afgreiddir sem þegar höfðu
fengið bindandi lánsloforð.
Nýr félagsmálaráðherra í ráðu-
neyti Þorsteins Pálssonar, Jóhanna
Sigurðardóttir, lýsti því yfir stuttu
eftir að hún tók við embætti, að hún
myndi strax í þingbyrjun leggja
fram breytingatillögur við húsnæð-
islögin og beita sér fyrir opnun lána-
kerfisins fyrir lok október.
Breytingatillögur Jóhönnu Sig-
urðardóttur fengu dræmar undir-
tektir í þingflokkum Sjálfstæðis- og
Framsóknarflokks og lýstu tals-
menn þeirra í húsnæðismálum yfir
að frumvarp Jóhönnu yrði ekki
óbreytt að lögum. Það gekk eftir.
Jóhanna Sigurðardóttir hætti að
mæta á ríkisstjórnarfundi til að
knýja breytingatillögur sínar í gegn
á þingi og voru þær, eftir samkomu-
lag í stjórnarflokkunum, samþykkt-
ar stuttu fyrir þinghlé.
BREYTINGARNAR
Ráðherra getur eftir setningu
reglugerðar um lánveitingar HSR
synjað eða skert lánveitingar ef um-
sækjendur eiga fleiri en eina íbúð,
eða þá ef þeir búa rúmt í skuldlausu
húsnæði. Þeir sem sótt hafa um hús-
næðisián og eiga fleiri en eina eign
eru mjög fáir, sennilega innan við
2% umsækjenda að því er talið er.
Niðurstaðan er því e.t.v. sparnaður
upp á 300 milljónir í kerfi sem tekur
til sín kannski 10 milljarða á ári
næstu árin.
Varðandi þann hóp, sem e.t.v. á
rétt á skertu láni, er það að segja, að
skerðingarákvæðin eru svo rúm að
tiltölulega fáir umsækjendur verða
settir hjá á grundvelli þessara
ákvæða. Kannski munar hér um
3—400 milljónir á ári. Við erum því
að tala um skerðingu upp á 800
milljónir í kerfi sem tekur til sín
a.m.k. 10 milljarða á ári.
í frétt frá félagsmálaráðuneytinu
21. október sl. sagði m.a.: „I forsend-
um sem nýju húsnæðislögin byggðu
á var gert ráð fyrir 3.800 umsækj-
endum á ári fyrstu 2 árin. Á rúmu
ári hafa hinsvegar borist um 10 þús-
und umsóknir, en afgreiðsla þeirra
mun kosta um 15 milljarða króna,
þ.e. 10 milljörðum meira en ráð var
fyrir gert.“ Samkvæmt lauslegum
útreikningum hefur Jóhönnu Sig-
urðardóttur tekist með breytingum
sínum að minnka það sem upp á
vantar úr 10—11 milljörðum í 9—10
milljarða. Það er öll breytingin.
Nýtt húsnæðislánakerfi iiggur í
loftinu. Ljóst er að mikil þörf er fyrir
leiguíbúðir og/eða verkamannabú-
staði, enda sífellt fleiri sem ekki telja
sig geta staðið undir afborgunum og
vöxtum af þeim háu lánum sem
menn geta e.t.v. fengið ef þeir end-
ast til að standa í biðröðinni. Þá má
búast við breytingum á vaxtastefn-
unni í húsnæðismálum og í framtíð-
inni hljóta niðurgreidd lán til allra
að heyra sögunni til. Það sem e.t.v.
skiptir mestu við samningu nýrra
húsnæðislaga er að láta verkalýðs-
hreyfinguna og samtök atvinnurek-
enda hvergi koma nærri lagasetn-
ingunni. Þau samtök hafa klúðraö
húsnæðismálum a.m.k. tvisvar án
þess nokkurn tíma að hafa þurft að
bera ábyrgð á tillögum sínum.
B-46 HELGARPÓSTURINN