Morgunblaðið - 20.02.2006, Blaðsíða 18

18 MÁNUDAGUR 20. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
ALLIR ÁFANGASTAÐIR Í EVRÓPU FLUG 19.900KR. + Bókaðu á www.icelandair.is
AF ÞVÍ sönnunargagni sem Mar-
íubjallan er að dæma er ég ekki viss
um að Vassily Sigarev sé sérlega
gott leikskáld á „faglegum“ mæli-
kvarða. Í samanburði við ensku „In-
Yer-Face“ leikskáldin sem hann
tekur sér klárlega til fyrirmyndar
þá skortir hann skáldlega sýn Söruh
Kane eða Philip Ridley, þjóðfélags-
greiningu Marks Ravenhill og bygg-
ingartækni Lee Hall eða Martin
McDonagh. Maríubjallan er dálítið
klunnalegt leikrit, uppbyggingin
bæði gamaldags og heldur óná-
kvæm, meðferð tákna frumstæð og
að mínu mati ekki sérlega áhrifarík.
En það sem Vassily Sigarev hefur
nokkuð sem þau hafa ekki: hann
horfir á efnivið sinn út um herberg-
isgluggann sinn í Yekaterinburg.
Eymdina og ofbeldið sem áfalla-
streituröskun umbyltingarinnar í
Rússlandi hefur getið af sér. Þar
sem hroðalegir viðburðirnir í verk-
um Bretanna hafa alltaf á sér ein-
hvern fjarlægan „skáldlegan“ blæ
iðar leikrit Sigarevs af þeim lífgjafa
sem snerting við raunveruleikann
gefur. Hann hefur drukkið með
þessu fólki og sloppið út til að segja
frá. Nálægð höfundarins við við-
fangsefni sín eyðir líka algerlega
óþægilegri tilfinningu sem sumir
fyrrnefndra höfundar vekja stund-
um, að þeir séu að velta sér upp úr
óhugnaði áhrifanna vegna. Við get-
um verið alveg viss um að það er
þörf til að lýsa veruleikanum sem
knýr penna Vassilys Sigarevs.
Maríubjallan lýsir einu kvöldi í
hreysi feðganna Dímu og Posa. Það
á að halda partí því Díma er að fara
í herinn, enda að engu að hverfa í
bænum og eina fjáröflunarleiðin, að
selja minnismerkin úr kirkjugarð-
inum í brotajárn, að verða uppurin.
Gestirnir eru smámellan Lera, há-
skólastúdentinn Júlka frænka henn-
ar, sem stendur ofar í þjóðfélags-
stiganum, smákrimminn Arkasha
og Slavik, dópisti sem býr hjá feðg-
unum.
Öll framvinda hverfist síðan um
tilraunir persónanna til að fullnægja
frumstæðum neysludraumum sín-
um. Hvað ertu tilbúinn að ganga
langt til að koma höndum yfir það
sem þig langar í? Og hvort þykir
þér vænlegra að níðast á sjálfum
þér eða öðrum til að ná því mark-
miði? Kunnuglegt efni sem oft hefur
verið betur skrifað um en verður
hér kveikja að ansi hreint sterkri og
áhrifaríkri sýningu.
Umgjörðin er hreint afbragð.
Leikmynd Höllu Gunnarsdóttur er
glæsilega nöturleg og hún nýtir hið
nýja leikrými Leikfélags Akureyrar
afar vel. Það er mikil stemning í lýs-
ingu Björns Bergsveins Guðmunds-
sonar og tónlist Halls Ingólfssonar,
þó ég hefði reyndar kosið að fá upp-
hafsræðu Þráins Karlssonar án und-
irleiks.
En það eru leikararnir og liðsfor-
ingi þeirra sem vinna stærsta sig-
urinn. Hér hefur greinilega verið
unnið nostursamlega að sköpun
allra persónanna og það skilar sér í
áhrifaríkri samveru með þeim.
Guðjón Davíð Karlsson skilar
hinni dálítið óræðu kjarnapersónu
Dímu afar fallega. Eins og oft vill
verða eru minni hlutverkin í sterk-
ari litum en Guðjón birtir okkur af-
ar heildstæða mynd af ráðvilltum,
viðkvæmum strák með vænt uppi-
stöðulón af innibyrgðri reiði. Guðjón
Þorsteinn Pálmason gerir sér sömu-
leiðis góðan mat úr Slavik, en tekst
samt ekki alfarið að yfirstíga þá lík-
amlegu vankanta að vera of vel á sig
kominn til að vannærður eiturfíkill á
síðasta snúningi birtist okkur á svið-
inu. Jóhannes Haukur Jóhannesson
smellpassar hins vegar í hlutverk
hins glaðbeitta en ógnvekjandi Ar-
kasha. Það sama má segja um Þráin
Karlsson sem Posa. Afar sannfær-
andi túlkun á afgangnum af gömlum
menntamanni.
Álfrún Helga Örnólfsdóttir er svo
auðvitað hárrétta leikkonan til að
stinga í stúf við allt þetta undir-
málslið – björt og barnsleg sem
stúdinan Júlka. Þeim mun óhugn-
anlegra verður það þegar hún sýnir
okkur á bak við yfirborðið og við
munum að hörmungarnar sem hafa
verið leiddar yfir Rússland und-
anfarinn áratug eru manngerðar –
einhverjir hafa verið nógu ófyr-
irleitnir til að gera sér neyð hinna
að gróðalind. Álfrún skilar skugga-
hliðinni ekki síður en sakleysinu og
er þetta þar með orðið það eftirtekt-
arverðasta sem ég hef séð til henn-
ar.
Fremst í flokki gengur svo Est-
her Thalía Casey sem er frábærlega
sönn í hlutverki Leru, sem á að vera
veraldarvanari en svo að láta
blekkjast af bjánalegu happdrætt-
issvindli en lifir of ömurlegu lífi til
að hafa efni á því að sjá í gegnum
drauminn. Sömuleiðis hennar besta
frammistaða í mínu leikhúsminni.
Allur samleikur og sviðsferð er
síðan eins og best verður á kosið,
nærvera leikhópsins alger frá fyrsta
andartaki þar til ljósin dofna. Jón
Páll Eyjólfsson hefur stýrt sínu mis-
reynda liði styrkri hendi og útkom-
an er sýning sem Akureyringar eiga
ekki bara að vera stoltir af heldur
ættu umfram allt að drífa sig að sjá.
Rússland í dag
„Leikararnir og liðsforingi þeirra vinna stærsta sigurinn,“ segir í umsögn
Þorgeirs Tryggvasonar um Maríubjölluna hjá Leikfélagi Akureyrar.
LEIKLIST
Leikfélag Akureyrar
Höfundur: Vassily Sigarev, þýðing: Árni
Bergmann, leikstjóri: Jón Páll Eyjólfsson,
aðstoðarleikstjóri: Maríanna Clara Lúth-
ersdóttir, leikmynd og búningar: Halla
Gunnarsdóttir, lýsing: Björn Bergsveinn
Guðmundsson, tónlist: Hallur Ingólfsson.
Leikendur: Álfrún Helga Örnólfsdóttir,
Esther Thalía Casey, Guðjón Davíð Karls-
son, Guðjón Þorsteinn Pálmason, Jó-
hannes Haukur Jóhannesson og Þráinn
Karlsson.
Akureyri 16. febrúar 2006.
Maríubjallan
Þorgeir Tryggvason
ARNÓR Bieltvedt opnaði á laug-
ardag sýningu á verkum sínum í
galleríinu Art-Iceland.com á
Skólavörðustíg.
Arnór bjó á Íslandi til 19 ára
aldurs en fór þá til Þýskalands til
náms og lá leið hans á endanum til
Bandaríkjanna þar sem hann hef-
ur búið vel á annan áratug.
„Þegar maður býr erlendis
verður maður rosalega íslenskur –
íslenskari en ef maður byggi á hér
á Íslandi,“ gantast Arnór. „Það er
fyrst á undanförnum árum sem ég
átta mig á þessum sterku
tengslum sem ég hef við Ísland;
tengslum sem hafa áhrif á hvernig
ég hugsa, og skynja birtu og liti.“
Sýningu sína kallar Arnór
Hjartsláttur lifandi náttúru: „Það
er það sem ég leita að: lífið, hjart-
slátturinn í því sem maður sér. Ís-
lensk náttúra er í mér eins og
okkur öllum. Raunar erum við
mun tengdari náttúrunni en flest-
ar aðrar þjóðir, og ekki hægt að
komast hjá því: við finnum angan
af hafi á hverjum degi, og sjáum
fjöllin í kringum borgina. Það þarf
ekki að aka nema nokkrar mín-
útur til að vera kominn út í miðjan
faðm náttúrunnar.“
Hættan að vera listamaður
Eftir að hafa lært þýsku, hag-
fræði og félagsvísindi í Evrópu og
markaðsfræði og stjórnun í
Bandaríkjunum lét Arnór það loks
eftir sér að hlýða kalli listagyðj-
unnar: „Listin er það sem ég hef
sterkust tengsl við; þar sem ég
kemst dýpst í sjálfan mig. Ég hef
alltaf vitað það, síðan ég var barn,
en aldrei þorað að gera neitt fyrr
en ég var búinn að ljúka hinu
náminu. Þetta var áhætta, sem ég
var þá loks tilbúinn að taka.“ Arn-
ór lauk því tveimur listagráðum:
annarri frá Rhode Island School
of Design, og hinni frá Wash-
ington University St. Louis.
Arnór er nú yfirmaður
listadeildar við menntaskóla í
nágrenni St. Louis en listsköpun
Arnórs tók nýja stefnu þegar skól-
inn veitti honum listamannastyrk
til að starfa á Íslandi: „Það var þá
sem þetta byrjaði. Ég leigði mér
lítinn bústað í Húsafelli, ók um og
fann fallega staði og málaði. Síðan
hefur þetta þróast yfir í óhlut-
bundnari myndir; ég þarf ekki að
vera í miðju landslaginu til að
mála, þó ég hafi mjög gaman af
því. Það dugar að hugsa bara um
Ísland.“
Uppbyggjandi gagnrýni
Arnór hélt síðast sýningu hér á
landi í fyrra, í Grafíksafni Íslands,
en gagnrýnandi Morgunblaðsins
fjallaði um þá sýningu og segir
Arnór það hafa haft mikil og góð
áhrif á stefnu hans í listinni: „Í
verkum mínum nota ég suðræn
blóm og set þau í íslenskt lands-
lag. Andstæðurnar gefa landinu
neista sem er lífsnauðsynlegur, og
bæði að finna í landi og þjóð. Ein-
hvern veginn hitti ég naglann á
höfuðið þegar ég setti saman þessi
heitu blóm og kalda tæra landið.
Á sýningunni í Grafíksafninu opn-
aði ég landslagið, og hafði meira
rými í verkunum en ég geri venju-
lega. Gagnrýnandi Morgunblaðs-
ins opnaði augu mín fyrir að þetta
væru dyrnar sem ég ætti að opna
og skoða betur. Ég gerði það, og
þá opnuðust mér fleiri dyr. Verkin
á sýningunni hefðu ekki orðið til
ef ekki hefði verið fyrir þetta,“
segir Arnór og bætir við: „Oft er
maður hálfblindur gagnvart sjálf-
um sér; málar og málar og kemur
kannski ekki auga á atriði sem
aðrir sjá, sem hafa vit á því sem
þeir eru að tala um.“
Sýning Arnórs Bieltvedt í Art-
Iceland stendur til 4. mars en
næst heldur hann sýningu í sendi-
ráði Íslands í Kaupmannahöfn og
verður hún opnuð 31. mars. Nán-
ari upplýsingar um listamanninn
má finna á slóðinni www.artistarn-
or.com.
Myndlist | Arnór Bieltvedt sýnir í Art-Iceland á Skólavörðustíg
Í andstæðunum er neisti
Arnór Bieltvedt við eitt verka sinna.
Gular liljur: Eitt verkanna sem Arnór sýnir á Skólavörðustíg.
UM SÍÐUSTU helgi var opnuð í for-
sal Borgarleikhússins sýning á leik-
brúðum Jóns E. Guðmundssonar.
Sýningin er haldin í tilefni þess að
hálf öld er um þessar mundir liðin
frá því að Jón stofnsetti Íslenska
brúðuleikhúsið. Jón var brautryðj-
andi brúðuleiklistar á Íslandi og rak
leikhús sitt í meira en fjóra áratugi.
Jón E. Guðmundsson fæddist á
Patreksfirði árið 1915. Hann hóf
ungur að leggja stund á myndlist og
stundaði m.a. nám í Kaupmannahöfn
í nokkur ár. Þar komst hann í kynni
við brúðuleikhúsið. Aðalstarf Jóns
meginhluta ævinnar var annars
kennsla, en jafnhliða því leik-
brúðugerðin og sýningahaldið. Auk
þess stundaði Jón aðrar greinar
myndlistar, grafíklist, málun og út-
skurð. Hann gerði sjálfur brúður
sínar sem eru margar hin mestu
listaverk. Efni sýninga sinna sótti
Jón gjarnan í ævintýri og þjóðsögur
og nutu þær mikilla vinsælla meðal
barna á öllum aldri.
Sýningin er hin fyrsta sinnar teg-
undar sem sett er upp í forsal Borg-
arleikhússins. Síðar í vor verður efnt
til sérstakrar brúðuleikhúsdagskrár
í tengslum við hana. Sýningin er
samstarfsverkefni Leikminjasafns
Íslands og Íslenska brúðuleikhúss-
ins og sett upp fyrir styrk frá Minn-
ingarsjóði Margrétar Björgólfs-
dóttur.
Myndir af brúðusýningunni
í Borgarleikhúsinu.
Sýning á
leikbrúðum