Morgunblaðið - 20.02.2006, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. FEBRÚAR 2006 25
UMRÆÐAN
ÁHUGAVERÐ grein birtist í
Morgunblaðinu 26. janúar síðast-
liðinn. Þar var viðtal við Finn Ing-
ólfsson forstjóra VÍS. Finnur
sagði frá þeim miklu breytingum
sem orðið hafa á rekstri VÍS og
talaði um hina glæsilegu framtíð-
arsýn félagsins. VÍS er nú orðið
sérstakt móðurfélag
með sjö sjálfstæðum
dótturfélögum á sviði
trygginga, öryggis-
og fjárfestinga- og
fjármálastarfsemi.
Fyrirsögnin var „VÍS
komið í ný sókn-
arföt“. Umfjöllunin
þótti mér áhugaverð.
Ég las því greinina
alla af mikilli athygli
og áhuga, enda var ég
að skoða þann mögu-
leika að færa við-
skipti mín og fyr-
irtæki míns yfir til VÍS.
Stór mynd var birt af hinu nýja
skipuriti VÍS Eignarhaldsfélags.
Það vakti strax athygli að þar var
engin kona. Þetta þótti mér um-
hugsunarvert og ég fór að velta
fyrir hver væri staða kvenna inn-
an VÍS og dótturfyrirtækja þess.
Reyndar verð ég að viðurkenna að
mér finnst jafnrétti sjálfsagður
hlutur, en þrátt fyrir það er jafn-
rétti yfirleitt ekki efst í huga hjá
mér. Ég hef haft þá skoðun að
konur, líkt og aðrir menn, skuli
vera ráðnar að verðleikum en ekki
af því hún er kona! Ég hugsaði
með mér að það hlyti þá að vera
einhver kona í stjórn félagsins en
samkvæmt upplýsingum á vef fé-
lagsins eru þar eingöngu karlar.
Áhugi minn óx jafnt og þétt og
næst skoðaði ég svo dótturfélög
VÍS sérstaklega. Niðurstaðan olli
miklum vonbrigðum, engar konur
í stjórn. Ég tek það þó fram að ég
fann ekki upplýsingar um stjórnir
minni dótturfélaga VÍS.
Ég hef alltaf verið þeirrar skoð-
unar að hæfasti einstaklingurinn
skuli ráðinn til starfa, og auðvitað
þarf að skipa hæft fólk í stjórnir
fyrirtækja. Ég á bara mjög erfitt
með að trúa því að það hafi engin
hæf kona sótt um þær
stöður sem um ræðir
á skipuritinu eða að
engar konur hafi gef-
ið kost á sér í stjórnir
þessara fyrirtækja.
Ég er hvorki hlynnt
jákvæðri mismunun
né kynjakvóta og legg
ekki til að slík kerfi
séu tekin upp. Hins
vegar hélt ég að ekk-
ert framsækið fyr-
irtæki á árinu 2006
teldi sig hafa efni á
því að hafa engar
konur í stjórn. Samtals fann ég 30
nöfn í nýju skipuriti VÍS og
stjórnum fyrirtækja í eigu VÍS og
ekki er þar eitt kvenmannsnafn að
finna. Þetta þykir mér athygl-
isverð og um leið dapurleg stað-
reynd og efast ég ekki um að fleiri
eru mér sammála.
Það er umhugsunarefni að í
landi þar sem yfirlýst markmið er
að hlutur kvenna og karla á vinnu-
markaði eigi að vera sem jafn-
astur að í stórfyrirtæki eins og
VÍS skuli ástandið ekki vera
betra. Ég hefði sennilega róast við
að sjá þó ekki nema eitt kven-
mansnafn á þessu skipuriti eða í
stjórnum VÍS og dótturfélaga. Ég
sendi reyndar inn fyrirspurn til
VÍS vegna þessa máls en ég hef
ekki fengið svar.
Ástæða þessara greinaskrifa er
eingöngu að vekja athygli á stöðu
þessara mála og til að segja frá
upplifun minni. Umfjöllun mín
nær eingöngu til nýs skipurits
VÍS og stjórnar VÍS og dótt-
urfélaga. Gjarnan vildi ég heyra
frá stjórn VÍS um þetta málefni
og helst af öllu vildi ég að hér
væri um misskilning að ræða.
VÍS og nýju sóknarfötin
Rannveig Sigfúsdóttir
fjallar um skipurit stórfyrir-
tækja á Íslandi ’Ástæða þessara greina-skrifa er eingöngu að
vekja athygli á stöðu
þessara mála og til að
segja frá upplifun minni.‘
Rannveig Sigfúsdóttir
Höfundur er atvinnurekandi
og viðskiptafræðingur frá HR.
„HVERSU sterkur er viljinn til
að halda íslenskri tungu uppi?
Tungan er ekkert annað en hugur
okkar sjálfra. Hún nærist á ást
okkar og umhyggju, en veslast upp
og deyr ef við snúum við henni
baki. Engin tunga lifir sem enginn
maður vill. Íslend-
ingar hafa þrjár
skyldur að rækja við
tungu sína: rækta
hana, kunna hana og
vilja hana.“ Svo ritaði
Baldur Jónsson, pró-
fessor emeritus og
fyrrverandi for-
stöðumaður Íslenskr-
ar málstöðvar, í grein
í Morgunblaðinu 17.
júní 1994. Baldur
leggur í greininni sér-
staka áherslu á að
framtíð íslensks máls
sé undir því komin að
þjóðin vilji nota það.
„Sá sem vill ekki nota
íslensku, notar ekki
íslensku hversu góð
og göfug og öflug sem
hún er.“
Mér hafa stundum
komið í hug þessi um-
mæli Baldurs þegar
ég hef fylgst með
fjörugum umræðum
um íslenskt mál und-
anfarnar vikur. Í því flóði greina og
viðtala hafa viðmælendur úr öllum
áttum talað nær einum rómi á þann
veg að vilji þeirra er augljós til að
varðveita og efla íslenska tungu.
Varðveisla og efling málsins eru
sem kunnugt er kjarnahugtök ís-
lenskrar málstefnu. Eins og vænta
mátti hefur ekki farið á milli mála í
umræðunum undanfarið að Íslend-
inga greinir að sumu leyti á um
hvaða leiðir séu vænlegastar til að
treysta þjóðtungu okkar á nýrri öld
og eins er misjafnt mat manna á
þeirri hættu sem steðjar að henni
nú um stundir. Hitt er ótvírætt að
þrótturinn í skoðanaskiptum und-
anfarinna vikna sýnir glöggt vilja
alls þorra þjóðarinnar til að stefna
óhikað að sameiginlegu markmiði.
Ég ætla hér að leyfa
mér að benda áhuga-
sömum á að á vef Ís-
lenskrar málstöðvar,
www.íslenskan.is, er
m.a. að finna tengil á
síðu með nokkrum
ábendingum um les-
efni um íslenska mál-
stefnu og tengd efni.
Fyrrnefnd grein Bald-
urs Jónssonar frá 1994
var prentuð í afmæl-
isriti hans, Máls-
greinum, sem út kom
2002 og fæst í málstöð-
inni. Þar eru jafnframt
birtar ýmsar fleiri
greinar Baldurs um
málpólitík og önnur
efni. Í sömu ritröð kom
út ritið Málstefna
Language Planning,
2004, með greinum á
íslensku og ensku um
málstefnu frá mismun-
andi sjónarhornum eft-
ir fjóra íslenska og
fimm erlenda fræði-
menn. Enn fremur má nefna að
tímaritið Málfregnir hefur að
geyma ýmsar greinar og fróðleik
um íslenska málrækt og er efni
Málfregna allt frá árinu 2000 raun-
ar aðgengilegt beint af vef Ís-
lenskrar málstöðvar.
Íslenskan
Ari Páll Kristinsson
fjallar um íslenskt mál
Ari Páll Kristinsson
’Hitt er ótvírættað þrótturinn í
skoðanaskiptum
undanfarinna
vikna sýnir
glöggt vilja alls
þorra þjóð-
arinnar…‘
Höfundur er forstöðumaður
Íslenskrar málstöðvar.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞAÐ ER ekki laust við að maður sé
orðinn vel mettur af pólitískum
frösum og almennri flatneskju eftir
að hafa fylgst með prófkjörsslag
flokkanna að undanförnu. Án efa
eru frambjóðendur allir með tölu
hið besta fólk en framsetning þeirra
á eigin ágæti gengur á köflum svo
langt að maður fer að efast um heil-
indin sem að baki liggja. Að
minnsta kosti eru mannkostirnir
sem í boði eru þvílíkir að hver sem
er gæti vel hugsað sér að vera slík-
um kostum gæddur. Ef við stöldr-
um við og skoðum nokkur dæmi
sem birst hafa að undanförnu þá
eru frambjóðendur að eigin sögn
þannig úr garði gerðir að þeir hugsa
stórt, koma með alveg glæný og
spennandi viðhorf inn í stjórnmálin
(þrátt fyrir að menn hafi verið að
bögglast í pólitík í þúsundir ára),
þeir vinna af heilindum, hafa þann
kjark sem margir aðrir borgarbúar
hafa ekki, þeir eru skynsamir og
skilningsríkir, miklir reynsluboltar
og hafa gríðarlega þekkingu. Síðast
en ekki síst þá er í boði að kjósa
frjóa og skapandi hugsun í borg-
arstjórn og veitir víst ekki af.
Allt eru þetta örfáar tilvitnanir í
lýsingar frambjóðenda á sjálfum sér
og vel má vera að þetta sé allt sam-
an satt og rétt en það er æði dap-
urlegt ef pólitíkin er fyrst og fremst
farin að snúast um það hver er fal-
legastur, þokkafyllstur og með
mesta leikni í að lýsa eigin ágæti.
Svona er þetta nú samt og þrátt
fyrir að ýmsir frambjóðendur hafi
ágæt mál til að vinna að verður því
miður að segjast eins og er að
býsna eiga þeir margir erfitt með að
koma orðum að þeim svo að ein-
hverju gagni megi verða. Ef við
kíkjum á nokkur dæmi um fram-
setningu málanna hjá þessu annars
stórgáfaða og glæsilega fólki sem
borgarbúum stendur til boða að
kjósa má sjá ýmis góð mál sem
maður vill svo sannarlega fá að sjá í
framkvæmd; Reykjavík skal verða
fyrirmyndarborg, allt litróf lífsins
kemur til með að njóta sín og allir
hafi jöfn tækifæri (ekki ósvipað
hugsjón Nóa í sögunni um örkina
hans Nóa). Öllum á að líða vel í
borginni og úthluta skal lóðum af
skynsemi svo aðeins örfá dæmi séu
tekin.
Allt eru þetta atriði sem hver sem
er gæti vel hugsað sér að skrifa
uppá, en það sem mér finnst vera
býsna undarlegt er að ekki sé hægt
að útskýra ögn nánar hvað í raun
stendur á bakvið stóru orðin. Hvað
felst í því að úthluta lóðum af skyn-
semi? Í hverju felst fyrirmynd-
arborg? Hvað felst í því að allir fái
notið sín? Þetta þykja e.t.v. af-
skaplega leiðinlegar spurningar en
þetta eru spurningar sem krefjast
þess að eitthvert kjöt sé á bein-
unum þegar rætt er um pólitík.
Frambjóðendur Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs hafa ekki
tekið þátt í þeirri opinberu mann-
kostalýsingu sem fram hefur farið
að undanförnu þrátt fyrir að þar
fari fólk sem gætt er mörgum góð-
um kostum. Við erum nefnilega að
vonast til þess að geta farið að rök-
ræða málefni borgaranna án þess að
þurfa að lýsa eigin ágæti, mann-
kostum og karaktereinkennum í
öðru hverju orði.
JÓHANN BJÖRNSSON,
Tunguvegi 42, 108 Reykjavík.
Frasar og flatneskja
Frá Jóhanni Björnssyni kennara,
sem skipar 8. sæti á lista vinstri
grænna:
ÉG SKRIFA þessa grein sem
áhugamaður um bætt samfélag,
réttlæti og síðast en ekki síst sem
barnabarn. Ég vil með
þessum skrifum vekja
yfirvöld til umhugs-
unar um stöðu þess
fólks sem hefur með
vinnu sinni og ómæld-
um fórnum skapað
það samfélag alls-
nægta sem við hin,
flest hver, njótum í
dag. Ég vil um leið
leita ráða hjá ykkur,
kjörnum fulltrúum og
öðrum borgurum, út
af aðstæðum sem
amma mín og afi eru í
nú á sínum síðustu ár-
um. Aðstæðum sem ég get ekki
lýst öðruvísi en ömurlegum og
óþolandi.
Þannig eru mál með vexti að afi
minn hefur ekki getað búið heima
hjá sér í tvö ár vegna veikinda og
býr nú á hjúkrunarheimili eins og
gengur. Amma mín býr hins vegar
enn heima þrátt fyrir að vera orðin
brothætt á bæði líkama og sál.
Eins og eðlilegt er langar þau mest
af öllu að fá að búa saman, þótt það
væri ekki nema undir sama þaki.
En það er ekki hægt. Það er víst
ekki til pláss og amma ekki orðin
„nógu veik“ til að komast neins
staðar inn. Ég upplifi það að amma
mín og afi eru bæði þunglynd og
gráta sitt í hvoru lagi yfir einmana-
leika og söknuði vegna þess að þau
geta ekki verið saman síðustu ár
ævi sinnar. Engin skýr svör fást
um það hvenær og hvort þau geta
búið saman. Mér skilst að það þurfi
að minnsta kosti 200 manns að
deyja áður en þau geta búið saman
á ný. Það er ef annað þeirra verður
ekki dáið áður en að því kemur. Ég
veit að þetta er hart orðalag en
svona er harður raunveruleikinn.
Ég skammast mín fyrir að búa í
samfélagi sem getur ekki tryggt
gamla fólkinu ánægju-
legri ævidaga en nú er
gert. Eins sjálfhverfur
og maður oft er þá
viðurkenni ég að ég
hef ekki fylgst nægj-
anlega vel með stöðu
gamla fólksins í sam-
félaginu fyrr en nú.
Nú þegar ég er sjálfur
oft með tárin í aug-
unum af því að MÉR
líður illa yfir því
hvernig komið er fyrir
ömmu minni og afa.
Ekki síst af því ég veit
ekki hvað ég get gert í
málinu.
Satt að segja er ég og mín fjöl-
skylda ráðalaus yfir því hvað við
getum gert. Þess vegna leita ég
ráða hjá ykkur, ríkisstjórninni og
öðrum kjörnum fulltrúum mínum.
Kjörnum fulltrúum ömmu minnar
og afa.
Er hægt að sætta sig við það að
fólk sem á aðeins nokkur ár eftir
endi ævi sína í þunglyndi og vanlíð-
an vegna skorts á lágmarksþjón-
ustu sem þessari? Hefur verið
reiknað út hvað það kostar mikið
að koma málum í lag? Hvað kostar
að tryggja að allir aldraðir sem
þurfa og vilja komist að á hjúkr-
unarheimilum komist að á skikk-
anlegum tíma? Hver er stefna rík-
isstjórnarinnar í þessum málum?
Hver er stefna flokkanna í búsetu-
málum aldraðra?
Stefna yfirvalda í garð gamla
fólksins er háð vilja en ekki getu.
Við getum tryggt eldra fólki mann-
sæmandi lífskjör ef viljinn er fyrir
hendi. Auðvitað kostar það peninga
og yfirvöld hafa ekki aðgang að
ótakmörkuðu magni af peningum.
Samt hefur tekist að samþykkja að
eyða ómældu magni af fjármunum í
fokdýr tónlistarhús, íþróttahallir,
snobbverkefni, úrelt landbún-
aðarkerfi, jarðgöng og hátækni-
sjúkrahúsi (sem óljós þörf er fyrir)
svo fátt eitt sé nefnt. Vandi stjórn-
málamanna er að velja og hafna,
forgangsraða, eða gera meira með
því að hækka skatta. Ég hvet
kjörna fulltrúa til að sýna ábyrgð
og útskýra stefnu sína skýrt og
skilmerkilega. Þeim til aðstoðar
kynni ég þrjár ólíkar leiðir:
1. Halda skattprósentunni
óbreyttri en forgangsraða verk-
efnum þannig að tryggt sé að eldri
borgarar geti lifað tiltölulega
áhyggjulausu lífi.
2. Sleppa forgangsröðuninni en
hækka þess í stað skatta til að
tryggja ömmum og öfum þessa
lands mannsæmandi líf.
3. Ekki gera neitt, ekki taka
ábyrgð og leyfa eldra fólki að lifa í
sorg og ótta yfir aðstæðum sínum
þar til yfir lýkur.
Þetta eru þær helstu leiðir sem
eru í boði. Hvaða leið vill rík-
isstjórnin fara og hvers vegna? Ég
vil fá svör. Hvað ætla yfirvöld að
gera, ef eitthvað? Hvað tekur lang-
an tíma að koma málum í lag og
hvað kostar það?
Svör hinna kjörnu fulltrúa, eða
skortur á þeim, munu hafa veruleg
áhrif á það hvar ég set mitt X í
næstu kosningum. Ég er viss um
að það sama á við marga aðra
borgara þessa lands.
Eiga amma og
afi þetta skilið?
Sigurður Hólm Gunnarsson
skrifar opið bréf til kjörinna
fulltrúa og almennings um
vandamál gamla fólksins
’Svör hinna kjörnu full-trúa, eða skortur á þeim,
munu hafa veruleg áhrif
á það hvar ég set mitt X í
næstu kosningum.‘
Sigurður Hólm
Gunnarsson
Höfundur er nemandi í iðjuþjálfun
við HA og barnabarn.
ER NEFIÐ STÍFLAÐ?
Fæst í apótekum
og lyfjaverslunum
STERIMAR
Skemmir ekki slímhimnu
er náttúrulegur
nefúði sem losar stíflur
og léttir öndun.
Fyrir 0-99 ára.