Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2005, Síða 14

annars voru þau úti fyrir öllu Norður-
landi. Ég man ekki eflir því að lundur-
duflin tækju að angra okkur mikið fyrr
en um haustið 1942. í mars það ár höfðu
bátarnir að rnestu eða alveg hætt sigling-
um í bili, hættan var orðin svo mikil, en
um haustið þegar þær hófust aftur var
þessi fjandi kominn út um allan sjó.
Eitt sinn þegar ég var á Gunnvöru vor-
um við næstum því búnir að sigla á
tundurdufl út af Norðfjarðarhorninu. Af
einhverjum ástæðum skrapp ég upp í
brú og sá þá framundan eitthvað koma í
ljós öðru hvoru. Þetta var eins og tunna
er skaut upp úr öldunum en var á kafi
þess á milli. Það var erfitt að koma auga
á þennan aðskotahlut og augljóst að
maðurinn við stýrið hafði ekki tekið eftir
neinu.
Ætlarðu að sigla á duflið, maður,
spurði ég þá því að báturinn stefndi
beint á það. Kannski hefðum við farist
þarna ef ég hefði ekki átt erindi upp og
það er ég sannfærður um að mörg þeirra
íslensku skipa er hurfu sporlaust í hafi
urðu fyrir barðinu á rekdufluin. Til
dæmis er ég ekki í nokkrum vafa urn að
Sæborgin, sem í nóvember 1942 hvarf í
besta veðri út af Langanesi, hefur siglt á
slíkt dufl.
Fyrir vestan, úl af Snæfellsnesi og á því
svæði, var töluvert af segulmögnuðum
duflum sem Þjóðverjar höfðu komið fyr-
ir, að minnsta kosti eignuðum við sjó-
mennirnir þeim þessi dufl. Trébátunum
var óhætt en tundurduflin löðuðust að
stálskipunum. Á þessunt slóðum fórust
þrír íslenskir togarar á árunum 1941 til
1944 sem varla getur talist einleikið;
Gullfoss [febrúar 1941], sem að vísu
lenti í miklu ofviðri,
Sviði frá Hafnarfirði
[desember 1941] og
Max Pemberton [janú-
ar 1944].
Gríðarlegt kast. Það eru að minnsta kosti 1000 mdl í nótinni. Skípverjar á Gunnvöru þrengja að síldinni.
Árið 1944 fékk ég
pláss á Fagrakletti og
hætti þá á Guðbjörg-
inni. Þetta var nýtt
skip, 125 tonn, sem
Nói skipasmiður hafði
smíðað árið áður úr
eik. Skipstjóri var Jón
Sæmundsson og mér
er óhætt að fullyrða að
hann er sá albesti skip-
stjóri sem ég hef verið
ineð um ævina. Hann
vann sér allt svo létt,
var útsjónarsamur,
snjall fiskimaður og af-
bragðs skipsstjórnandi.
Þá var Fagriklettur
ekta bátur, léttur i sjó
og fór vel.
Á Fagrakletti tók ég
upp sömu lífshætli og
Gunnvör við biyggju, rœkilega merkt íslandi eins og tiðkaðist um öll íslensk skip á stríðsárun-
um.
á heimleiðinni var báturinn ekki hlaðinn
öðru en kolum og sló þá aldrei úr sér
hvernig sem gaf á. Hann átti ákveðinn
bás í Fleetwood þar sem honum var siglt
upp á grind og þess beðið að fjaraði út
svo ganga mætti þurrum fótum kringum
bátinn og yfirfara hann því alltaf gekk
hampurinn meira og minna úr á leiðinni.
En auðvitað stafaði okkur einnig mikil
hætta af Þjóðverjum. Við vorum á svip-
uðum sjó og Reykjaborgin, stærsti togari
íslendinga, og línuveiðararnir Fróði frá
Dýrafirði og Pétursey frá Súgandafirði,
þegar þeir urðu fyrir árásum Þjóðverja í
mars 1941. Á Fróða féllu fimm skipverj-
ar, en báturinn komst við illan leik upp
að bryggju í Reykjavík. Þrettán manns
féllu þegar Reykjaborgin var skotin í
kaf, tveir komust af, en Péturseyjan hvarf
með allri áhöfninni, tíu manns.
Oft sigldum við í gegnum mikið brak
um 200 sjómílum frá Barra Head á
Skotlandi og vissum þá hvers kyns var,
að þarna hefði gerst harmleikur og menn
týnt lífi. Björgunarbáta fundum við iðu-
lega en alltaf mannlausa. En við urðurn
ekki aðeins að gæta okkar á þýskum kaf-
bátum og flugvélum. Þegar komið var
austur fyrir Rauðanúp á Melrakkasléttu
var sjórinn eins og berjaskyr af tundur-
duflum. Þarna rak þau um allan sjó og
drógu á eftir sér legufærin, grannan vir
sem ekki hafði staðist átök hafsins og
slitnað.
Langmest var af þessum duflum frá
Rauðanúpi og suður fyrir Seyðisfjörð,