Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.2005, Qupperneq 56

CBC vinnsluaðferð Skagans hf
og vatnsskurður áfískjlökum
Skaginn hf. er leiðandi fyrirtæki í þró-
un búnaðar fyrir matvælavinnslu og hef-
ur Skaginn síðasta árið aflient vinnslulín-
ur og búnað til sjós og lands innanlands
sem utan. Styrkur Skagans í vinnslubún-
aði er einkum í heildarlausnum fyrir skip
jafnt sem landvinnslu en einnig er Skag-
inn sérhæfður í einstökum tækjum svo
sem krapakerfum og lausfrystum sem má
nota bæði til sjós og lands. Nýjungar og
þróunarvinna er einn af hornsteinum
fyrirtækisins og er Skaginn í fremstu röð
á sínu sviði meðal sambærilegra fyrir-
tækja bæði innan lands sem utan.
Skaginn hefur langa reynslu í vinnslu-
búnaði fyrir fjölveiðiskip i uppsjávar-
vinnslu og á síðasta ári afhenti Skaginn
búnað til vigtunar og meðhöndlunar um
borð í uppsjávarskipinu Bjarna Ólafssyni
AK 70. Búnaðurinn felur meðal annars í
sér nýtt vigtarkerfi fyrir uppsjávarfisk, af-
hleðsluvagn, úrsláttarvél og færslubúnað
á pönnum og blokkum fyrir uppsjávaraf-
urðir og hefur búnaðurinn aukið af-
köstin mikið og auðveldað vinnuna um
borð verulega.
Önnur vinnslukerfi í skip fyrir upp-
sjávarfisk sem Skaginn hefur alhcnt eru
meðal annars kerfi fyrir vigtun og pökk-
un ásamt afhleðsluvagn og brettakerfi
fyrir Vilhelm EA 11, Þorstein ÞH 360 og
Baldvin Þorsteinsson EA 10. Einnig hef-
ur Skaginn um langt árabil verið sterkur
í vinnslubúnaði fyrir frystitogara og hef-
ur verið leiðandi í lausnum á því sviði.
Á íslenska markaðinum í landi afhenti
Skaginn meðal annars stórt sjálfvirkt
vigtunar- og brettakerfi fyrir uppsjávar-
vinnslu til SVN á Neskaupstað. Þá hefur
Skaginn afhent CBC kerfi til Granda HB
og Tanga hf á Vopnafirði og einnig má
nefna stórt sjálfvirkt vinnslukerfi fyrir
hausaþurrkun í Færeyjum.
Skaginn framleiðir lausfrysta fyrir mat-
vælaiðnað og henta þeir til lands og sjáv-
ar. Þá náði Skaginn einstökum árangri í
sölu lausfrysta fyrir kjúklingaafurðir á
Bandaríkjamarkaði á árinu 2004. Á þess-
um mikilvæga markaði hefur Skaginn af-
hent fimm lausfrysta sem hver um sig af-
kastar 6500 lbs af vöru á klukkustund.
Meðal viðskiptavina Skagans má nefna
Tyson Foods Inc. sem er einn stærsti
matvælaframleiðandinn i Bandaríkjunum
með um það bil 114.000 manns í vinnu.
Horfurnar fyrir þetta ár eru mjög góðar
og áætlanir gera ráð fyrir að 8 lausfrystar
verði afhentir til viðbótar á þessu ári sem
er einstakur árangur. Ennfremur hefur
annar vinnslubúnaður Skagans hf náð
fótfestu í Bandaríkjunum svo sem krapa-
kerfi til kælingar í kjúklingaiðnaði en
krapakerfi Skagans henta einnig einstak-
lega vel til notkunar á sjó sem og í allri
matvælavinnslu þar sem þörf er á ískrapa
með stillanlegu hitastigi, þykkt og salt-
innihaldi.
Skaginn hefur á undanförnum árum
verið að hanna nýja vinnslurás fyrir bol-
fisk sem kallast CBC vinnsla i undir-
kældu umhverfi og er byltingarkennd
nýjung í fiskvinnslu. Þetta verkefni er
hluti af þeirri heildarsýn sem fyrirtækið
hefur á þessu sviði og á síðustu mánuð-
um hefur Skaginn verið að þróa búnað-
inn frekar og er að innleiða háþrýsti-
vatnsskurð sem hluta af búnaðinum fyrir
CBC aðferðina.
CBC stendur fyrir Combined Blast and
Contact kæling og Skaginn notar þetta
heiti yfir vinnsluaðferð Skagans fyrir flök
í undirkældu vinnsluferli. CBC kerfi
hafa verið sett upp á tveimur stöðum, hjá
HB-Granda hf. á Akranesi og Tanga hf á
Vopnafirði og er tæknin nú þegar farin
að skila góðum árangri ásamt bættri arð-
semi vinnslunnar.
Með CBC tækninni næst meðal annars:
• Stif afurð sem þolir meðhöndlun og
vinnslu og heldur gæðum allan
vinnsluferilinn
• Betri afurðaskipting þar sem stærri
hluti afurða fer í verðmeiri pakkningar
• Aukin nýtni og gæði vöru þar sem
rýrnun vegna vökvataps stoppar í und-
irkældu flaki
• Stóraukið geymsluþol þar sem varan er
í undirkældu ástandi allan vinnsluferil-
inn og undirkælingin skilar sér einnig
í flutningsferlinu alla leið til kaupanda.
CBC tæknin gefur stífa afurð sem
einmitt opnar fyrir nýja vinnslumögu-
leika nteð öðrunt þekktum aðferðum svo
sem háþrýstivatnsskurði. Vatnsskurðar-
tæknin hefur þróast mikið á undanförn-
um árum og er nú nákvæmari, afkasta-
meiri og hagkvæmari en áður. Það er
útlit fyrir að vatnsskurðurinn verði ráð-
andi í framtíðinni og um þessar mundir
er Skaginn að þróa og innfæra vatns-
skurðartæknina í CBC vinnslurásina.
Skaginn hf er í samvinnu við þrjá er-
lenda aðila varðandi þetta verkefni, með-
al annars Lenze í Danmörku, sem eru
sérhæfðir í servó hreyfibúnaðinum og
FJM í Færeyjum sem þróa sérstaklega
myndgreiningarbúnað og tengdan hug-
búnað fyrir verkefnið. Auk þessara fyrir-
tækja koma Rannsóknarstofnun fiskiðn-
aðarins og HB Grandi hf. að þróunar-
vinnunni.
Í stuttu máli byggir aðferðin á því að
undirkæla flökin í CBC kæli. Flökin frá
kælinum eru laserskönnuð og hugbúnað-
ur býr til 3D tölvumódel af flakinu. Síð-
an eru flökin skorin og hlutuð niður
með sjálfvirkum hætti með áföstu roði
með vatnsskurði. Flakið er siðan roð-
dregið í sérhannaðri roðdráttarvél Skag-
ans og afurðin síðan gæðaskoðuð og
pökkuð.
Með því að innfæra háþrýsta vatns-
skurðartækni inn í vinnslurás fisk-
flakanna verður sjálfvirkur skurður
flakanna mögulegur:
• Nákvænt staðsetning beingarðs með
lágmarks afskurði er nú möguleg
• Sjálfvirkur skurður með háþrýstivatns-
skurði er mögulegur í flaki með áföstu
roði
• Vatnsskurðurinn hámarkar lögun af-
urða og árangur við skurðinn
• Hnakkastykki með áföstu roði eru
möguleg afurð
• Sjálfvirkur vatnsskurður eykur afköst
og minnkar mannaflsþörf
• Háþrýstur vatnsskurður er auðveldari í
undirkældu flaki og gerir sjálfvirka
beingarðstöku mögulega með tilheyr-
andi sparnaði í mannafla
Skaginn er með CBC vinnsluaðferðina
í einkaleyfisferli ásamt ákveðnum þáttuni
vatnsskurðartækninnar og lofa viðbrögð
einkaleyfayfirvalda góðu um framhaldið.
CBC tæknin og vatnsskurðarverkefnið
voru kynnt á bás Skagans á sjávarútvegs-
sýningunni í Brussel í apríl síðastliðnunt
og einnig á sýningunni í Færeyjum i maí.
Undirtektirnar voru geysilega góðar og
er þessi tækni án efa ein athyglisverðasta
nýjungin sem hefur komið frarn á þessu
sviði í áraraðir.
Skaginn stefnir að því að kynna frekar
allt CBC vinnslukerfið með vatnsskurði í
heild sinni á íslensku sjávarútvegssýn-
ingunni í september næstkomandi. Okk-
ur hlakkar til að sjá ykkur þar. Ef þið
hafið einhverjar spurningar er velkomið
að hafa samband við Skagann og hringja
til okkar í síma 430 2000 eða senda
okkur tölvupóst á sales@skaginn.is.
56 - Sjómannablaðið Víkingur