Bjarmi - 01.07.2002, Blaðsíða 26

Lýd ía
Haraldur Jóhannesson
Biblían hefur aó geyma frásagnir af
mörgum einstaklingum. Um suma eru
þær ítarlegar en aórir eru nefndir í einni
setningu eóa fáum línum. Stundum er
hægt að lesa heilmikla sögu úr fáum oró-
um, fá ákveóna mynd af viókomandi og
sambandi hans vió Guó. Þaó á vió um Lýd-
íu sem nefnd er á tveimur stöóum í 16.
kafla Postulasögunnar. Lúkas segir svo frá:
„Nú lögóum vér út frá Tróas og sigldum
beint til Samóþrake, en næsta dag til
Neapólis og þaóan til Filippí. Hún er helsta
borg í þessum hluta Makedóníu, rómversk
nýlenda. I þeirri borg dvöldumst vér nokkra
daga. Hvíldardaginn gengum vér út fyrir
hlióíó aó á einni, en þar hugóum vér vera
bænastað. Settumst vér nióur og töluðum
vió konurnar, sem voru þarsaman komnar.
Kona nokkur guórækin úr Þýatíruborg,
Lýdía að nafni, er verslaói með purpura,
hlýddi á. Opnaði Drottinn hjarta hennar,
og hún tók vió því, sem Páll sagði. Hún var
skírð og heimili hennar og hún baó oss:
„Gangió inn í hús mitt og dveljist þar, fýrst
þér teljió mig trúa á Drottin." Þessu fýlgdi
hún fast fram“ (vers 11-15).
„Þegar þeir voru komnir út úr fangelsinu,
fóru þeirheim til Lýdíu, fundu bræóurna og
hughreystu þá. Síðan héldu þeir af staó“
(vers 40).
Páll postuli var nýbúinn aó sjá sýnina
sem beindi honum til Evrópu. Hann hafói
séð makedónskan mann í sýn og hélt þegar
af staó ásamt samferóamönnum sínum til
Makedóníu. Filippí var fýrsta stóra borgin
sem þeir komu til í Evrópu. Neapólis sem
minnst er á hefur verið eins konar ná-
grannabæjarfélag Filippí. I Filippí var hliðió
aó Evrópu. Þaó skipti miklu máli að Páli
væri vel tekið og fagnaðarerindió fengi rót-
festu í þessu umhverfi. Skyldi Lýdía hafa
haft einhverju hlutverki aó gegna hér?
Hver var Lýdía?
Hvaó vitum vió um Lýdíu? Vió sjáum aó
hún var ættuó úr Þýatíruborg í Litlu-Asíu þó
aó hún væri búsett f Filippí. Hún verslaði
meó purpura. Hugsanlega var hún um-
boósmaóur fyrirtækis í Þýatíru. Purpuri
hæfói konungum en var þó ekki eingöngu
tákn um ríkidæmi eóa „merkjavara". Við sjá
um þaó í Orðskviðunum, 31. kafla þar sem
verið er aó lýsa hinni vænu konu. I 22. versi
segir: „Hún býr sér til ábreióur, klæðnaóur
hennar er úr baómull og purpura." Hin
hagsýna húsmóóir velur sem sagt purpura
rétt eins og konungurinn. Vió sjáum því að
Lýdía hefur selt vandaóa vöru í háum
gæóaflokki. Þaó er sennilegt aó hún hafi
verió efnuó kona.
Við sjáum líka að hún var guórækin og
kom á bænastaóinn á hvíldardaginn. Hugs-
anlega kynntist hún gyóingdómi í Þýatíru
en gyðingdómur átti sér ekki sterkar rætur í
Filippí. Guóræknin var ekki bara á yfirborð-
inu. Lýdía hélt áfram aó rækja bænasamfé-
lagió þegar hún kom til Filippí þar sem aó-
stæóur voru aórar en í Þýatíru og hún hefur
þurft aó taka meóvitaða ákvöróun um það.
Nú dugói ekki aó fljóta meó straumnum.
Þegar Páll flutti fagnaóarerindió opnaói
Guó hjarta hennar og hún var reióubúin aó
veita því viðtöku. En hún lét sér það ekki
nægja. Hún viróist strax hafa komió auga á
samhengió milli þess aó komast til trúar og
eiga samfélag vió annaó trúað fólk. Hún
sagói vió Pál og félaga hans: „Gangió inn í
hús mitt og dveljist þar, fyrst þér teljió mig
trúa á Drottin." Þessu fylgdi hún fast fram.
- Eftir aó Páll og Sílas höfóu losnaó úr
fangelsi fóru þeir heim til Lýdíu og fundu
bræóurna þar. Hús Lýdíu var oróió aó sam-
komustaó safnaóarins litla í Filippí.
Þess er hvergi getið aó Lýdía hafi átt
mann. Hugsanlega var hún ekkja. Svo viró-
ist sem konur hafi haft mikió frelsi í Filippí
og Lýdía hefur nýtt sér það. Hún stundaói
verslun og hún hafði djörfung til að hafa
mótandi áhrif á safnaóarlífió í Filippí í upp-
hafi. Hún kunni líka aó velja þaó besta.
Þegar hún kynntist gyóingdómi í Þýatíru þá
aóhylltist hún hann og hélt því áfram þó aó
hún flytti til Filippí. Frelsió sem hún fékk f
Filippí nýtti hún sömuleióis á jákvæóan
hátt. Hún stundaói verslun meó vandaða
vöru og ávaxtaói sitt pund. Þegar hún
heyrði fagnaóarerindió tók hún vió því og
þaó hafói þegar áhrif í lífi hennar.
I Filippíbréfinu 1. kafla versum 3-5 segir
Páll postuli: „Eg þakka Guói mínum í hvert
skipti sem ég hugsa til yóar, og gjöri ávallt í
öllum bænum mínum meó gleói bæn fýrir
yóur öllum, vegna samfélags yóar um fagn-
aóarerindió frá hinum fýrsta degi til þessa.“
- Filippímenn áttu samfélag um fagnaóar-
erindió frá hinum fýrsta degi. Og hver var
sú fýrsta sem sagt er frá aó hafi komist til
trúar í Filippí? Jú, það var Lýdía. Hver var
það sem opnaói heimili sitt fýrir hinum trú-
uóu þannig aó samfélag trúaóra varó aó
veruleika? Jú, það var Lýdía. Undir lok Fil-
ippíbréfsins segir Páll postuli: „Þérvitió og,
Filippímenn, aó þegar ég í upphafi boóaói
yóur fagnaðarerindió og var farinn burt úr
Makedóníu, hafói enginn söfnuóur nema
þér einir reikning hjá mér yfir gefið og þeg-
ið.“ (Fil. 4:15) - Strax í upphafi höfóu Fil-
ippímenn skilning á ábyrgóinni á öórum
kristnum mönnum og þeim sem fara út
meó fagnaóarerindió. Er ekki líklegt að
Lýdía hafi haft þarna hönd í bagga?
Efvið drögum saman það sem við höfum
komist að um Lýdíu þá sjáum vió aó hún
hefur verió kjarnakona, dugleg og fýlgin sér,
guóhrædd og heilsteypt í trúnni, óhrædd
vió aó hafa áhrif. Þaó bendir líka margt til
þess aó hún hafi haft áhrif til góós í söfn-
uóinum í Filippí. Hún sá hvaó samfélag
trúaóra er mikilvægt og hefur trúlega einnig
brunnió fýrir útbreióslu fagnaðarerindisins.
Arfur Lýdíu
Kirkjusagan geymir margar frásagnir af
konum sem voru guðhræddar, einarðar, út-
sjónarsamar, heilsteyptar og óhræddar við
aó hafa áhrif. Þærsáu oft lengra en karlarn-
ir sem hafói verió falin ábyrgóin á söfnuóin-
um. Hvernig skyldi kirkjusagan hafa oróió
án slíkra kvenna? Er eitthvað í þeirri mynd
sem vió höfum fengió af Lýdíu sem á erindi
til okkar í upphafi 21. aldar?
Ég ætla aó nefna nokkur atriói. Þaó
fýrsta er guóhræósla. Mörgum finnst þetta
undarlegt orð. Er Guó ekki góóur? Þurfum
vió aó vera hrædd við hann? Er guóhræðsla
ekki verkfæri valdhafa til aó undiroka, vekja
hræóslu hjá lýónum svo aó hann hlýói? -
Breski rithöfundurinn C. S. Lewis fjallar um
þetta atriói í einni af barnabókum sínum
um ævintýralandió Narníu. Ljónið Aslan
táknar Jesú Krist í þessum bókum. Á einum
staó eru söguhetjurnar aó velta fýrir sér
hvort Aslan sé góður eóa hættulegur. Þau
26