Tímarit lögfræðinga - 01.06.1982, Blaðsíða 13

er miðað við heimilisfesti hér á landi án tillits til ríkisfangs. Réglan
í 2. tl. 1. mgr. er aðeins viðauki við 1. tl., sönnunai'regla sem ætlað er
að tryggja, að enginn losni undan sköttum fyrst eftir flutning úr
landi. Hafi maður greitt skatta erlendis án þess að hafa fullnægt
sönnunarskyldu sinni í tæka tíð skv. 2. tl., getur hann notið góðs af
ákvæðum tvísköttunarsamnings eða heimildum 3. mgr. 117. gr. 1. nr.
75/1981 og 2. mgr. 46. gr. 1. nr. 73/1980. Auk heimilisfesti nægir skv.
3. tl. dvöl hér á landi samtals lengur en 183 daga á sama almanaks-
ári eða skv. 4. tl. starf í Ioftfari eða skipi skráðu hér á landi, einnig
lengur en samtals 183 daga. Full skattskylda eftir 3. og 4. tl. kemur
því aðeins til greina, að umræddu tímatakmarki sé náð. Að öðrum
kosti ber skattaðili takmarkaða skattskyldu skv. 1. tl. 3. gr. 1. nr.
75/1981. Eins og fram kemur í greinargerð, eru ákvæði 1. gr. um
skattskyldu einstaklinga skýrari en ákvæði eldri laga, einkum um
mörkin milli fullrar og takmarkaðrar skattskyldu í 3. og 4. tl. og um
lengd skattskyldutíma eftir brottför úr landi skv. 2. tl. Ákvæði þessi
eru svipuð þeim reglum, sem í gildi eru annars staðar á Norðurlönd-
um. Það segir sig sjálft, að þessar rúmu skattskyldureglur leiða oft
til þess, að menn verða skattlagðir í fleiri en einu ríki af sömu tekj-
um og eignum. I því skyni að afstýra ósanngjarnri tvísköttun af þess-
um sökum, eru gerðir tvísköttunarsamningar, sbr. 1. mgr. 117. gr. 1.
nr. 75/1981 og 1. mgr. 46. gr. 1. nr. 73/1980.
Við ákvörðun á heimilisfesti skal miðað við reglur laga um lög-
heimili, eftir því sem við á, sbr. 2. mgr. 1. gr. 1. nr. 75/1981. Komi upp
ágreiningur um þetta efni, hefur ríkisskattstjóri úrskurðarvald um,
hverjir skuli teljast heimilisfastir hér á landi samkvæmt 1. gr. Úr-
skurði ríkisskattstjóra má skjóta til dómstóla að stefndum ríkisskatt-
stjóra vegna fjármálaráðherra, sjá einnig athugasemdir við 1. gi'.
Samkvæmt 1. gr. 1. nr. 35/1960, um lögheimili, skal sérhver maður,
sem dvelst eða ætlar að dveljast á Islandi lengur en 6 mánuði, eiga
hér lögheimili. Gildir þetta jafnt um ei'lenda sem íslenzka ríkisborg-
ara. Um erlenda ríkisborgara er reglan þó strangari. Ef þeir stunda
hér atvinnu, skulu þeir eiga lögheimili á Islandi, þó að dvöl þeirra sé
skemmri en 6 mánuðir. Þótt þeir eigi samkvæmt þessu lögheimili á
íslandi, teljast þeir ekki heimilisfastir skv. 1. tl. 1. gr. 1. 75/1981 og
bera því aðeins takmarkaða skattskyldu skv. 1. tl. 3. gr. laganna,
sbr. og c-lið 2. mgr. 1. gr. rgj. nr. 245/1963. Annars gætu heimilis-
fastir menn að jafnaði orðið skattskyldir þegar á grundvelli 3. tl. 1.
mgi'. 1. gr. 1. nr. 75/1981 um dvöl hér á landi. Skilyrðið um heimilisfesti
hefur þó sjálfstætt gildi í þeim tilvikum, er menn dveljast langdvöl-
7