Tímarit lögfræðinga - 01.06.1982, Blaðsíða 34

skyldu forsetans og öðru heimilisfólki til persónulegra nota, svo og
hóflegra tækifærisgjafa handa vinum og vandamönnum. Forseti get-
ur að sjálfsögðu látið annan mann hafa milligöngu fyrir sig um inn-
flutning og tollafgreiðslu. Almenna reglan er sú, að forseti getur flutt
inn hvaða vöru sem er án tillits til verðmætis hennar. Tollfrelsið tekur
einnig til hluta, sem sendir eru forseta erlendis frá án endurgjalds.
Tollfrelsi forseta breytir þó engu um almennar innflutningsreglur, sem
banna, takmarka eða setja skilyrði fyrir innflutningi tiltekinna vöru-
tegunda. Þessar reglur verður forseti að virða eins og aðrir. Undan-
þáguheimildin tekur ekki til innflutnings vegna fyrirtækis, sem forseti
er eigandi að eða á hlut í, t.d. sölu eða leigu bifreiða.
Forseti íslands nýtur skattfrelsis (tollfrelsis), meðan hann gegnir
forsetaembætti, sjá bls. 26-27. Hann er því ekki undanþeginn opinber-
um gjöldum, t.d. söluskatti og aðflutningsgjöldum þann tíma, er líður
frá forsetakjöri til embættistöku. Tollskyldar eru vörur, sem forseti
hefur flutt inn, meðan hann gegndi embættinu, ef þær eru ekki tollaf-
greiddar fyrr en eftir að hann lætur af embætti. Skattfrelsi forseta
helzt, þótt handhafar forsetavalds gegni embættinu um stundarsakir
vegna veikinda eða fjarveru forseta.
Úrskurður fjármálaráðuneytisins frá 7. febrúar 1969 tekur ekki til
varnings, sem fluttur er inn af öðrum en forseta og hann kaupir í
verzlunum hér á landi. Slíkar vörur getur forseti ekki fengið keyptar
án þess að leggja út fyrir aðflutningsgjöldum og söluskatti, þar sem
seljandi vörunnar eða innflytjandi yrði að öðrum kosti sjálfur að bera
þessi gjöld. I lögum er engin heimild fyrir þessa aðila að fá gjöldin
endurgreidd úr ríkissjóði. Af þessu mætti draga þá ályktun, að skatt-
frelsi forsetans sé takmarkað við eigin innflutning.13) Senniléga verð-
ur þó að skýra 2. gr. 1. nr. 3/1964 svo, að forsetinn eigi sjálfur rétt á
endurgreiðslu úr ríkissjóði á aðflutningsgjöldum, vörugjöldum, m.a.
af innlendri framleiðslu, og söluskatti.14) 1 framkvæmd hefur endur-
greiðsluréttur forseta verið viðurkenndur að því er söluskatt varðar.
Sama regla ætti sjálfsagt að gilda um tolla og vörugjöld, en endur-
greiðsla þessara gjalda væri hins vegar mjög erfið í framkvæmd. Vit-
anlega getur forseti látið hjá líða að ganga eftir endurgreiðslu sölu-
skatts og annarra gjalda, sem hann verður að leggja út fyrir.
13) Sigurgeir Jónsson, Um persónulegt tollfrelsi (önnur tveggja kandidatsritgerða
1975), bls. 7-8, sbr. Bjarni Benediktsson, „Um lögkjör forseta íslands“, Tímarit
lögfr., 4. h. 1951, bls. 229, en þar er rætt um gjöld af innlendum framleiðsluvörum.
14) Sjá Ólafur Jóhannesson, Stjórnskipun íslands (2. útg. 1978), bls. 135.
28