Tímarit lögfræðinga - 01.06.1982, Blaðsíða 31

skattstofna einstaklinganna. En lög geta verið víðtækari að þessu leyti.
Forseti Islands nýtur almenns skattfrelsis skv. 4. gr. 1. nr. 75/1981 og
2. gr. 1. nr. 8/1964, og er það hvorki bundið við tilgreinda skattstofna
né ákveðnar tégundir skatta. Sama máli gegnir um maka forseta Is-
lands að því er varðar tekju- og eignarskatt og aðra þá skattstofna,
sem skattlagðir eru í samræmi við skattskyldureglur I. kafla 1. nr. 75/-
1981. Sérstök lög samkvæmt 7. tl. 4. gr. 1. nr. 75/1981 þurfa ekki að
vera persónubundin. L. nr. 13/1976, um skattfrelsi bókmennta- og tón-
listarverðlauna Norðurlandaráðs, eru almenns eðlis að því leyti, að
verðlaunin skulu undanþegin tekjuskatti og útsvari í hvert sinn sem
þau falla íslenzkum ríkisborgurum í skaut. Erlendir sendierindrekar
hér á landi og venzlamenn þeirra njóta víðtæks skattfrelsis svo og, í
misríkum mæli, aðrir starfsmenn erlendra sendiráða, sjá 23., 34., 36.
og 37. gr. Vínarsamningsins um stjórnmálasamband, sbr. 1. nr. 16/-
1971. Um skattfrelsi ræðiserindreka, ræðisstarfsmanna og fjölskyldna
þeirra eru ákvæði í 32., 49., 50., 60., 62. og 66. gr. Vínarsamningsins
um ræðissamband, sbr. 1. nr. 4/1978. Sjá ennfremur 8. og 9. tl. 2. gr.
1. nr. 120/1976, um tollskrá o.fl.
Sá háttur er stundum á hafður að veita ríkisstjórninni heimild til
þess í fjárlögum að endurgreiða álagða eða væntanlega skatta. I þessu
felst engin skattfrelsisheimild.
2) Almennt um skattfrelsi forseta Islands og maka hans. Óhjá-
kvæmilegt er samhengisins vegna að fjalla um skattfrelsi forseta Is-
lands og maka hans skv. 4. gr. 1. nr. 75/1981 í tengslum við hið al-
menna skattfrelsisákvæði 2. gr. 1. nr. 3/1964. Samkvæmt því er forset-
inn undanþeginn öllum opinberum gjöldum og sköttum. Ákvæðið er
svo ótvírætt, að þrátt fyrir sérákvæðið í 1. tl. 4. gr. 1. nr. 75/1981 verð-
ur ekki gagnályktað á þann veg, að forsetinn geti orðið skattskyldur
eftir yngri skattalögum, nema hið gagnstæða sé tekið fram. Skiptir
ekki máli, þótt taldir séu upp ýmsir skattfrjálsir aðilar í hinum yngri
skattalögum. Til þess að hnekkja þessu ákvæði með yngri lögum
mundi þurfa skýlaust lagaákvæði, er gengi í aðra átt, eða a.m.k. sterk
lögskýringargögn. Ákvæði 2. gr. 1. nr. 3/1964 er bundið við forsetann
persónulega og tekur því ekki til maka forseta.
Hvorki forsetinn né maki hans geta afsalað sér skattfrelsi sínu al-
mennt. Ef svo væri, gætu þessir aðilar í raun breytt lögum. Ríkisvald-
ið ákveður einhliða í lagaformi jafnt skattskyldu sem skattfrelsi. Ef
forsetinn kýs að inna af hendi til hins opinbera fjárhæðir, er svara
skattgreiðslum af tekjum, eignum og öðru, er þar um frjáls framlög
að ræða, sem ekki hagga við skattfrelsinu. Skattyfirvöldum væri ó-
25