Hugur - 01.01.2008, Blaðsíða 53

Hugur - 01.01.2008, Blaðsíða 53
Siðferði, hugsun og ímyndunarafl 51 verið ókunnugt um. En það er ekki staðreynd um uppeldi Sókratesar af því tagi sem Sókrates álítur að Kríton þurfi að viðurkenna.7 Og hún bætir við: Frankena er sannfærður um það, áður en hann skoðar Kríton í raun, að siðferðileg hugsun um tiltekin mál sé fólgin í því að fella staðreyndirnar í málinu undir lögmál og reglur. Hann eygir ekki þann möguleika að siðferðileg hugsun sé fólgin í því hverjar maður álítur staðreyndir málsins vera, hvernig maður sér þær og lýsir þeim. Dæmið sem hann velur um siðferðilega hugsun er dæmi þar sem það er býsna augljóst að ákaflega frumleg siðferðileg hugsun er fólgin í því að lýsa staðreyndum málsins - lýsa þeim á þann hátt að hægt sé að tengja þær við vel þekkt siðalögmál - og fyrir því lokar hann augunum algerlega. Staðreyndir eru staðreyndir. Sókrates segir að stryki hann úr fangelsi væri hann að svíkja loforð. Ef það er forsenda í röksemdafærslu, og það er ekki siðferðileg meginregla, þá hlýtur það að vera staðhæfing um staðreynd - svo par getur ekki verið neina siðferðilega hugsun að finna.8 Diamond bendir með öðrum orðum á að lýsing Frankena á siðferðilegri hugsun - lýsing sem margir líta á sem meira eða minna sjálfsagða - gangi ekki upp. Hið athyglisverða við dæmið sem Frankena velur til að útlista hugmynd sína um sið- ferðilega hugsun er einmitt sú staðreynd að dæmið gerir „býsna augljóst að ákaf- lega frumleg siðferðileg hugsun er fólgin í því að lýsa staðreyndum málsins". Diamond bætir því við að frumleikinn í lýsingu Sókratesar á staðreyndum sé und- irstrikaður í samræðunni með afstöðu Krítons. Kríton botnar upphaflega ekkert í ástæðum Sókratesar fyrir að strjúka ekki úr fangelsinu. Hann skilur ekki Sókrates þegar hann spyr hvort hann væri ekki að gera ríkinu illt með því að flýja án þess að hafa freistað þess að telja ríkið á að láta sig lausan. Með því að persónugera lögin beitir Sókrates siðferðilegu ímyndunarafli með hætti sem gerir Krítoni kleift að sjá aðstæðurnar í nýju ljósi. Kríton getur þá fyrst séð að með ákvörðun sinni er Sókrates ekki að bregðast fjölskyldu sinni og vinum, en er á hinn bóginn trúr því besta í sjálfum sér og samfélagi sínu. Allt fer þetta hins vegar framhjá Frankena sem virðist álíta að lýsing staðreynda sé ekki hluti af siðferðilegri yfirvegun; þá fyrst þegar slík lýsing hafi verið sett fram sé komið að hinni eiginlegu siðfræðilegu vinnu, sem fólgin er í því að beita siðareglum. Þessi mynd er svo einráð í huga Frankena að hann getur ekki séð í hugsun Sókratesar neitt annað en hana. Hann getur ekki ímyndað sér að ímyndunaraflið skipti máli fyrir siðferðilega hugsun, jafnvel þótt skólabókardæmið um siðferðilega hugsun sem hann velur sýni það berlega. Gagnrýni Diamonds á hugmyndir Frankena leiðir að minnsta kosti tvennt í ljós. Annars vegar sýnir hún að siðferðileg sýn og ímyndunarafl eru veigamiklir þættir 7 Cora Diamond, „Missing the Adventure: Reply to Martha Nussbaum“, s. 310. 8 Sama rit, s. 310.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.