Hugur - 01.01.2008, Blaðsíða 84

Hugur - 01.01.2008, Blaðsíða 84
82 Stefán Snævarr sögunni að Albert taldi nauðsynlegt að tengja hagfræðina betur öðrum fögum. Hagfræðingar ættu að hætta að líta á hagkerfið sem einangrað fyrirbæri, setja yrði það í samhengi við sögu og aðra þætti samfélagsins (Albert 1965,406-434). Reynd- ar hafa marxistar löngum verið sömu skoðunar, sem er kaldhæðni örlaganna því Albert er harðsoðinn andmarxisti! Honum til huggunar má nefna að hin frjáls- hyggjusinnuðu Don Lavoie og Emily Chamlee-Wright fluttu sama boðskap í bók sinni frá árinu 2000. Þetta er hvað sem öðru h'ður góð hugmynd. Ekki verður séð að neitt gott hafi komið upp úr „einangrunarstefnu" hagfræðinnar. Slík einangr- unarstefna hefiir reynst frjó í náttúruvísindum en ekki mannvísindum. Snúum okkur nú frá einangrunarstefnunni en ræðum þess í stað gagnrýni á skilningsfélagsfræðina: A) Winch og fleiri fylgismenn skilningsfélagsfræði tala stundum eins og að úthýsa beri orsakaskýringum úr þeim (Winch er reyndar óskýr hvað þetta varðar). Það tel ég vera rangt. I fyrsta lagi hljóta félagsvísindamenn, ekki síst hagfræðingar, að beina sjónum sínum að afleiðingum athafna og þær hljóta með einhverjum hætti að vera afleiðingar orsaka. Eftirspurn fjölda manna eftir ís getur átt þátt í að orsaka aukið (eða minnkandi!) framboð á ís. I öðru lagi hlýtur sú samfella atferlis- mynstra og ætlana sem rætt var um að eiga sér einhvers konar orsakir. Iranir urðu múslimar vegna þess að Arabarnir lögðu landið undir sig og gerðu allt sem þeir gátu til að turna íbúunum til hinnar réttu trúar. Sú ætlan tiltekins Irana að fara í pílagrímsferð til Mekku orsakast að einhverju leyti af uppeldi hans og á sér frum- orsök í arabísku innrásinni. Á þetta bendir heimspekingurinn Júrgen Habermas sem reyndar notar önnur dæmi (Habermas 1970, 220-251). Við þetta má bæta að ólíklegt er að orsakaskýringar á viðburðum í mannheimum séu sama eðlis og orsakaskýringar í náttúrunni. Von Wright var þeirrar skoðunar að orsakaskýringar af hinu fyrra tagi væru hálf-orsakir (quasi-causes). Vel má vera að morðið í Sarajevó hafi orsakað fyrri heimsstyrjöld en tengslunum milli orsakar og afleiðingar er óhjákvæmilega miðlað gegnum athafnir sem byggðu á tilefnum (von Wright 1971, I39-Í43). Þetta held ég að hljóti að vera rétt. Og það er örugglega jafnframt rétt að orsakaskýringar gegni vissu hlutverki í mannvísindum en vel að merkja öðru hlut- verki en í náttúruvísindum, samanber það sem þeir Albert og Weber segja (rétti- lega) um merkingarhæfi slíkra skýringa. Þetta er mjög í anda túlkunarhagfræð- ingana en eins og við höfum séð telja þeir að lögmálsskýringar hafi visst gildi fyrir hagfræðina. B) Habermas bendir réttilega á að Winch telji sér trú um að skilningsfélags- fræðingurinn geti þekkt reglur og virknishætti annarra samfélaga með sama hætti og meðlimir þeirra. En erfitt er að sjá hvernig menn geti losað sig við sitt eigið samfélag og samsamað sig öðrum samfélögum vandræðalaust. Habermas átelur Winch fyrir gamaldags hlutlægnishyggju, trú á að félagsvísindamaðurinn geti losað sig við fordóma sína og séð önnur samfélög eins og þau séu í raun og veru. Rétt eins og Palmer vitnar Habermas í Gadamer máli sínu til stuðnings. Að reyna að skilja annað samfélag er eins og að ræða við meðlimi þess. Skilningurinn getur aldrei verið fyllilega hlutlægur m.a. vegna þess að báðir viðmælendur breytast fyrir tilverknað samræðunnar. Mannfræðingurinn sem dvelur eitt ár hjá einföldum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.