Hugur - 01.01.2008, Blaðsíða 172

170
Hjörleifur Finnsson og Davíð Kristinsson
fjölgað í hópi þeirra sem kunna að tjá almenningi hugsanir sínar og ann-
arra á skemmtilegu og litríku máli. [...] Nú um stundir er útgáfa doktors-
rita og rannsóknarverkefna með líflegra móti en það hvarflar ansi oft að
manni við lestur þeirra að ritstörf séu menntafólki leið skylda og að sér-
hver minnsti galsi í stíl eða blæbrigði í frásögn og byggingu þýði háðsleg-
an dauða innan háskólasamfélagsins; slíkt beri því að varast eins og sjóð-
andi bik. Við lifum við þá þversögn að aldrei hafa fleiri haft menntun
hérlendis til að segja öðrum eitthvað merkilegt en hafa aldrei haft minni
áhuga á að gera það með stæl.73
I ljósi þess er Kristján B. við lestur Bréfs til Maríu „gripinn fögnuði yfir að sjá
móðurmáli sínu beitt af kunnáttu við að móta hugsunina.“
Til síðari hópsins má auk Kristjáns telja tvo menningarblaðamenn: Viðar Þor-
steinsson heimspeking og Þröst Helgason bókmenntafræðing. Viðar áh'tur Einar
Má stílsnilling með „fantatök á íslenskri tungu“.74 Eins og aðrir fulltrúar þessa
hóps leggur Viðar ekki aðeins áherslu á stílinn heldur jafnframt á skemmtanagildi
bókarinnar: „Hugsanaþráður Einars um málefni og samfélag dreifist yfir vel á
fjórða hundrað síður, en stíltökin og glettnin halda athygli lesandans fastbundinni
við efnið alla leið.“ Hann ber Bréf tilMaríu saman við bók Harðar Bergmanns Að
vera eða sýnast (2007) og gerir athugasemd við það „að framsetningarmáti
[síðarnefndu] bókarinnar er með því þurrasta og hrútleiðinlegasta móti sem
hugsast getur. Enga ástríðu er að finna í stílnum [...]. Sérstaklega er eftirsjá að
þessu, því skemmtileg eða frjó tök á framsetningu hefðu getað vegið upp á móti
erindisleysi málflutningsins og gefið bókinni þannig eitthvert gildi.“ Oðru máli
gegni um Bréf til Maríu því þótt ýmislegt sem Einar Már skrifi sé gagnrýni vert
er það aukaatriði í samanburði við stíl og skemmtanagildi bókarinnar: „Samfélags-
og sögugreining Einars er ekki alltaf rétt að mínu mati, en þá skal haft í hug að
bókin er ekki kennslubók heldur er hún heilaspuni sem ritaður er viðtakandanum
til andagiftar og skemmtunar." Hinn menningarblaðamaðurinn, Þröstur Helgason,
segir að Einar Már sé „frábær stílisti" og Bréf til Maríu „mesti skemmtilestur og
raunar sprenghlægileg á köflum".75
Til menntamanna í menningargeiranum má einnig telja Geir Svansson bók-
menntafræðing, sem tekur í ritdómi fram að hér sé „ekki um þunglamalegt fræði-
rit að ræða heldur sprækan texta"/6 og jafnvel Guðmund Steingrímsson heim-
speking (og stjórnmálamann) sem hælir sömuleiðis framsetningarmátanum:
„Kostur þessarar bókar [...] er það hversu vel hún er skrifúð [og] við nokkur tilefni
73 Kristján B. Jónasson, „A strandstað“, s. 86. Á bloggi sínu (kristjanb.bl09.is) 28. apríl 2007 orðar
Kristján þetta svo: „Það sem er ekki hvað síst svo gleðilegt við þessa bók er hve glúrinn stílisti
höfundur er, hve hugsunin er lipur og létt og að textinn er þrátt fyrir deiluritseðli sitt miklu
nær skáldskap en þurrleginum sem íslenskir fræðiritahöfundar virðast oft vanda sig við að
brugga fyrir lesendur sína.“
74 Viðar Þorsteinsson, „Bitlaust þras og list heilaspunans", Viðskiptablaðið 24. maí 2007, s. 23.
75 Þröstur Helgason, Lesbók Morgunblaðsins 21. mars 2007.
76 Geir Svansson, „Fjallasýn í Frans".