Morgunblaðið - 05.10.2012, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. OKTÓBER 2012
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
„Þörfin á virku og öflugu eftirliti með
verði á matvöru hér á landi er afar
brýn,“ segir Tryggvi Axelsson,
forstjóri Neytendastofu.
Að undanförnu hefur verslunum
sem selja matvöru fjölgað ört hér á
landi en síðast í gær var t.a.m. greint
frá því í Morgunblaðinu að forsvars-
menn bresku matvöruverslunarkeðj-
unnar Iceland hygðust opna aðra
verslun á Fiskislóð á Granda. Nýja
verslunin verður talsvert stærri en sú
sem fyrir var og verður hún staðsett
mitt á milli Bónuss og Krónunnar.
Með opnuninni vonast eflaust
margir til þess að samkeppni á mat-
vörumarkaði harðni enn frekar og
skili sér til neytandans í formi lægra
vöruverðs. Tryggvi segist finna fyrir
mikilli eftirspurn eftir reglulegum
verðkönnunum á verði matvæla og
bendir á að slíkar kannanir hafi lengi
vel verið í höndum opinberra aðila,
eða allt þar til Þjóðhagsstofnun var
lögð niður árið 2001 og ákveðið var að
fela hlutverkið Alþýðusambandi
Íslands (ASÍ).
Vill rafrænt eftirlit
Samkvæmt lögum ber
Neytendastofu enn skylda
til að framkvæma op-
inberar verðkannanir
og segir Tryggvi mik-
inn niðurskurð hafa
bitnað hart á getu
stofnunarinnar til að
framkvæma slíka vinnu.
Segir hann brýnt að auka
Bústærð hjá kúabændum er að
meðaltali 41 mjólkurkýr 2011 sam-
anborið við 41,1 mjólkurkú 2010.
Innlagðir mjólkurlítrar voru að
meðaltali 205.872 á bú í fyrra og er
það aukning um 609 lítra milli ára.
Þetta kemur fram í nýjum bú-
reikningum en alls eru reikningar
frá 138 búum lagðir til grundvallar
samanburðaruppgjörinu að þessu
sinni, en það nær til sérhæfðra kúa-
búa fyrir árin 2010 og 2011 (þ.e.
sömu kúabúa bæði árin).
En við flokkun búgreina er miðað
við að sérhæfð kúabú hafi að lág-
marki 70% af reglulegum tekjum
sínum af nautgripaafurðum.
Greiðslumark stendur í stað
Fram kemur í tilkynningu frá
Landssambandi kúabænda að
greiðslumark standi nánast í stað
milli ára og er 193.798 lítrar að
meðaltali 2011. Búgreinatekjur
hækka úr því að vera 26.009 þús-
und kr. á árinu 2010 í 28.442 þús-
und kr. 2011, eða um 9,4%. Fram-
legð nemur 17.446 þúsund kr. og
hækkar um 6,5%.
Alls eru 283 bú tilgreind í skýrsl-
unni Niðurstöður búreikninga og
eru þar af 145 kúabú. Sauðfjárbú
eru 94 og blönduð bú 8.
Segir þar einnig að meðalaldur
bænda á fjölskyldubúum sé 53 ár en
52 ár á kúabúum. Hjá sauðfjár-
bændum er meðaltalið 54 ár.
Til samanburðar eru garðyrkju-
bændur að meðaltali 49 ára.
Meðalstærð túna hjá kúabændum
er 53,3 hektarar en 36,5 hektarar
hjá sauðfjárbændum.
Gáfu meiri mjólk
í fyrra en árið 2010
 41 mjólkurkýr að meðaltali á kúabúi
Morgunblaðið/Eggert
Í fjósinu Ýmsan fróðleik er að finna
í nýbirtum búreikningum.
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
Umræðan um Grímsstaði á Fjöllum
hefur einkennst af upphrópunum,
segir Þorvaldur Lúðvík Sigurjónsson,
framkvæmdastjóri Atvinnuþróunar-
félags Eyjafjarðar. Þorvaldur fór yfir
það sem hann kallar staðreyndir og
dylgjur um fjárfestingaverkefni Hu-
ang Nubo á opnum fundi með Sam-
tökum atvinnurekenda á Akureyri í
gær og segir hann viðtökur manna al-
mennt hafa verið jákvæðar.
„Staðreyndir málsins hafa ekki
fengið að komast að í umræðunni,
heldur hefur hún einkennst af upp-
hrópunum,“ segir Þorvaldur sem
einnig fór yfir aðkomu sveitarfélag-
anna að málinu á fundinum.
„Í fyrsta lagi er hann [Nubo] að
fara að leigja um 3 ferkílómetra af
landi, það er um 1,4% af Grímsstaða-
landinu. Til samanburðar er nýlega
búið að selja Laugardal í Ísafjarðar-
djúpi beint til sænsks aðila, sem eng-
inn hefur sinnt eða haft skoðun á, og
það er landsvæði sem er 70 sinnum
stærra og með vatnsréttindum, heitu
og köldu vatni, skógarnytjum og lax-
veiðiá,“ segir Þorvaldur.
Hann segir að samkvæmt samn-
ingsdrögum muni leigutakinn afsala
sér rétti til nýtingar á landgæðum
nema til einkanota en þá kom fram á
fundinum að leigutaki myndi ekki
eignast rétt til að krefjast kaupa
leigusala á mannvirkjum við lok leigu-
tíma né fæli samningurinn í sér nein-
ar ábyrgðir eða fjárhagslegar skuld-
bindingar af hálfu einstakra
sveitarfélaga.
Fyrirliggjandi samningsdrög, sem
eru að mestu fullbúin að sögn Þor-
valdar, eru nú til skoðunar hjá bæjar-
ráðum og sveitarfélögum en ráð-
herranefnd um fjárfestingu Huang
Nubo er enn að störfum og sam-
kvæmt upplýsingum frá atvinnuvega-
ráðuneytinu liggur ekki fyrir hvenær
hún mun skila af sér.
Þorvaldur segir heildstæða stefnu
vanta um það hvort Íslendingar vilji
yfirhöfuð selja eða leigja útlendingum
jarðir, mikilvægt sé að farið sé að gild-
andi lögum og eins farið með öll mál.
Umræður upphrópana
 Framkvæmdastjóri Atvinnuþróunarfélags Eyjafjarðar fjallaði um staðreyndir
og dylgjur í Grímsstaðamálinu á fundi atvinnurekenda á Akureyri í gær
Hlutur ríkisins minni
» Þorvaldur segir að þrátt fyr-
ir að fram hafi komið að
eignarhlutur ríkisins í landi
Grímsstaða sé 25%, sé hann
nær því að vera 22%.
» Þetta hafi komið í ljós þegar
menn hafi gaumgæft landa-
merki og fleira en breyti engu
um málið.
» Fram kom á fundinum að
leigugjaldið yrði óafturkræft
og greitt fyrirfram. Ef fram-
kvæmdir stöðvuðust, yrðu fjár-
munir til reiðu til að skila land-
inu í upprunalegu ástandi.
» Framkvæmdir Nubo munu
skapa allt að 400 heils-
ársstörf, að sögn Þorvaldar.
Verðlagseftirlit Alþýðusambands Íslands kannaði verð í lágverðsversl-
unum, stórmörkuðum og klukkubúðum víðsvegar um landið þann 1. októ-
ber síðastliðinn og var verslunin Iceland í Engihjalla oftast með lægsta
verðið. Hæsta verðið var oftast að finna í verslun 10/11 á Laugavegi
eða í um helmingi tilvika.
Verðmunurinn á hæsta og lægsta verði vöru var oftast frá
25% upp í 75% en í um fjórðungi tilvika var meira en 75%
verðmunur, að því er fram kemur í tilkynningu frá ASÍ.
Af þeim vörum sem skoðaðar voru í könnuninni voru
flestar fáanlegar hjá Fjarðarkaupum í Hafnarfirði, í verslun
Nóatúns í Nóatúni og Hagkaup í Skeifunni. Fæstar fengust
hins vegar hjá Samkaupum-Strax á Akranesi. Tekið skal fram að
verslanirnar Kostur og Víðir neituðu að taka þátt í könnuninni.
Verslun Iceland oftast ódýrust
KÖNNUN VERÐLAGSEFTIRLITS ASÍ
fjármagn svo tryggja megi öflugt eft-
irlit með verði á matvöru en að hans
mati er hentugast að opinber stofnun
annist hlutverkið og bendir m.a. á að
nokkur óánægja hafi orðið með fram-
kvæmd verðkannana í matvöru-
verslunum af hálfu ASÍ.
„Fyrst verið er að gera verðkann-
anir á annað borð tel ég að þær eigi
að vera framkvæmdar af hlutlausum
aðila en ekki af hagsmunasamtökum
á borð við ASÍ,“ segir Tryggvi en að
auki telur hann þær aðferðir sem ASÍ
notast við til eftirlitsins úreltar. „Mér
finnst gamaldags að senda fólk í
verslanir til að skrá niður verð og
vinna skriflega úr könnuninni áður en
hún er birt. Verð er svo fljótandi í dag
að menn gætu sagt könnunina ein-
ungis bregða upp mynd af gamalli
stöðu,“ segir Tryggvi. Hann telur að
gera eigi rafrænar verðkannanir þess
í stað og vísar í því samhengi til
skýrslu Neytendastofu um gerð raf-
rænna verðkannana sem birt var árið
2008. Í skýrslunni kemur m.a. fram
að undir umsjón Neytendastofu væri
afrit af verðupplýsingum úr
afgreiðslukassa sérhverrar verslunar
geymt í gagnagrunni og það afrit yrði
uppfært samtímis uppfærslum innan
verslunarinnar sjálfrar. Þannig gæti
Neytendastofa haft raunupplýsingar
um vöruverðið á hverjum tíma.
„Þetta er mun nútímalegri leið því
allar þessar upplýsingar eru til í
tölvutæku formi. Þessi skýrsla liggur
fyrir, þetta er tæknilega mögulegt og
ég tel að rafræn könnun sé
framtíðin,“ segir Tryggvi.
Morgunblaðið/Sverrir
Matarinnkaup Forstjóri Neytendastofu telur brýnt að veita aukið fjármagn til eftirlits með verði á matvöru.
„Ég tel að rafræn
könnun sé framtíðin“
 Aðferðir ASÍ til verðlagseftirlits sagðar úreltar
Morgunblaðið
gefur út sérblað
Vertu viðbúin
vetrinum
föstudaginn
19. október
SÉRBLAÐ
Vertu viðbúin
vetrinum
Pöntunartími auglýsinga:
er fyrir klukkan 16 mánudaginn
15. október
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími 569-1105
kata@mbl.is
– Meira fyrir lesendur
Vetrarklæðnaður á börn og fullorðna.•
Góðir skór fyrir veturinn - kuldaskór,•
mannbroddar, vatnsvarðir skór, skóhlífar.
Húfur og vettlingar, treflar, sokkar,•
lopapeysur.
Snyrtivörur til að fyrirbyggja þurra•
húð - krem, smyrsl, varasalvar.
Flensuundirbúningur - lýsi, vítamín,•
nefúði, hóstameðul og fleira.
Ferðalög erlendis - skíðaferðir,•
sólarlandaferðir.
Vetrarferðir innanlands - jeppar,•
snjósleðar, ísklifur, jöklaferðir.
Skemmtilegar bækur fyrir veturinn•
Námskeið og tómstundir í vetur.•
Hreyfing og heilsurækt í vetur.•
Bíllinn tekinn í gegn - bón, frostlögur,•
sköfur, þurrkublöð, dekk.
MEÐAL EFNIS:
LifunVetur
Vetur
24.10.06
Morgunblaðið/Kristinn