Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.09.2013, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28.9. 2013
K
ristinn R. Ólafsson er
landsmönnum að
góðu kunnur fyrir
vinsæla pistla sem
hann hefur lengi flutt
í útvarp og tengjast atburðum og
lífi á Spáni og víðar við Miðjarð-
arhaf. Kristinn bjó á Spáni í rúm
35 ár samfellt, var búsettur í
Madríd, en flutti heim til Íslands
fyrir rúmu ári. Hann hefur nóg
fyrir stafni, er enn pistlahöfundur
og vinnur að þýðingum og fleiri
verkefnum.
Aðspurður hvort það hafi verið
erfitt að aðlagast aðstæðum á Ís-
landi eftir að hafa búið á Spáni í
áratugi segir Kristinn: „Ég finn að
ég er óttalegur Spánverji í mér
eftir öll þessi ár. Það var hins veg-
ar ekkert mál að aðlagast aftur
aðstæðum á Íslandi eftir 35 ára
búsetu á Spáni, kannski er ég
bara svona mikið kameljón.“
Af hverju ákvaðstu að flytja frá
Spáni til Íslands eftir öll þessi ár?
„Ég flutti af persónulegum og
tilfinningalegum ástæðum. Hjartað
bar mig hingað og hjartað ber mig
áfram og þar er ég í afskaplega
góðum málum.“
Þú býrð yfir góðum og skraut-
legum orðaforða sem landsmenn
þekkja vel úr pistlum þínum.
Hvaðan kemur þessi orðaforði?
„Ég býst við að þetta sé gáfa
sem ég hef ræktað upp. Með-
fæddar gáfur eru ekki afrek, þær
eru bara þarna. Orð eru verkfæri
mín og ég læt mér umhugað um
þau, hef gaman af þeim og reyni
að hafa þau í lagi. Kannski eru
þetta líka áhrif frá æskuumhverf-
inu og uppeldinu í Vestmanna-
eyjum. Faðir minn var sextugur
þegar ég fæddist. Hann var í raun
19. aldar maður með sérstakt
tungutak. Ég man vel eftir mér
þar sem ég sat í eldhúsinu og
hlustaði á hann og kallana spjalla
um daginn og veginn. Sjálfsagt
hefur sá ágæti orðaforði sem þess-
ir menn bjuggu yfir sogast inn í
undirmeðvitund mína. Mér er sagt
að ég hafi þótt fullorðinslegur í
tali strax sem peyi.“
Ási í Bæ var hálfbróðir þinn.
Hvers konar maður var hann?
„Hann var afskaplega skemmti-
legur, mikil sögumaður, söngelskur
og glaðvær maður. Hann kom
stundum heim til mín þegar ég
var krakki en við kynntumst betur
hin seinni ár og hann hjálpaði mér
meðal annars við að gefa út ljóða-
bók mína Inní skóginn sem Helga-
fell gaf út árið 1979. Það mun hafa
verið mikil lífsins glaðværð og
mikið sungið í Litla-Bæ hjá Ást-
geiri og Kristínu, afa og ömmu
okkar Ása, þrátt fyrir kröpp kjör.
Og vísur flugu og annar skáld-
skapur. Albróðir Ása, Siggi í Bæ,
var miklu dulari maður en Ási,
þekktur í Eyjum og mikil aflakló.
Eftir hann er til urmull af lausa-
vísum sem hann krotaði hvar sem
var.“
Þú hefur erft þessa lífsins glað-
værð sem þú talar um?
„Faðir minn var léttur í skapi
og ég hef sem betur fer erft það.
Ég held að það sé alltaf betra að
vera bjartsýnn en svartsýnn, þótt
stundum þyki það reyndar fínna
og gáfulegra að vera hæfilega
svartsýnn. “
Bryggjur fullar af fiski
Hvernig var að alast upp í Vest-
mannaeyjum?
„Í Eyjum var gaman að vera.
Ég var miðbæjarpeyi og svo voru
vesturbæingar og austurbæingar
og þótt bæjarfélagið væri ekki
stórt var eiginlega enginn sam-
gangur þarna á milli heldur ríkti
mikill rígur. Fastur liður á sunnu-
dögum var að byrja á því að fara í
Landakirkju út af biblíumyndunum
og enn betri biblíumyndir voru svo
í Betel klukkan eitt og síðan var
þrjúbíó og loks var farið í kúreka-
og indíánaleik. Svo lifði maður og
hrærðist í bæjarlífinu og þeirri
fiskistöð sem Vestmannaeyjar voru
og eru enn. Ein af æskuminn-
ingum mínum er af öllum bryggj-
um fullum af fiski. Faðir minn var
ekki einungis sjómaður og lunda-
veiðimaður heldur afbragðs smá-
bátasmiður; smíðaði mörg fley um
ævina og var að til dauðadags. Ég
var oft að sniglast í kringum hann
þegar hann var að smíða, en hann
smíðaði allt eftir auganu. Og ég
man eftir að hafa stundum mund-
að slaghamar og haldið við hjá
honum þegar hann var að hnoða
nagla í byrðing. En ég þekkti líka
annan heim en Vestmannaeyjar
því ég var sendur í sveit níu ára,
austur á Síðu hjá afskaplega góðu
fólki, var þar í sex sumur fram á
unglingsár og var þá orðinn fjár-
bóndi með tvær rollur. Ég hefði
ekki viljað missa af þeim tíma.“
Hvernig vaknaði áhugi þinn á
Spáni og því að læra spænska
tungu?
„Ég vann í fiski á unglingsárum
og þar unnu Spánverjar sem ég
komst í kynni við. Svo hef ég mik-
inn málaáhuga, ég hafði til dæmis
mjög gaman af latínu í mennta-
skóla og því var skotið að mér að
það væri ekki óvitlaust að læra
spænsku. Ég fylgdi því ráði og er
enn að læra spænsku þó að hún sé
orðin mér jafntöm og íslenskan
eftir öll þessi ár.“
Hver er helsti munurinn á
Spánverjum og Íslendingum?
„Þótt undarlegt megi virðast eru
Íslendingar og Spánverjar að
mörgu leyti líkir því að hvorug
þjóðin er sérlega opin. Hins vegar
vantar í Íslendinga þessar fínu
innbyggðu samskiptareglur, eins
og til dæmis hvernig á að heilsa
og kveðja, en á Spáni eru þessar
reglur í föstum skorðum. Íslend-
ingar eru nokkuð óstundvísir og
svara illa bréfum og eru stundum
erfiðir í samskiptum. Spánverjar
eiga einnig til að vera erfiðir í
samskiptum og eru voðalegir
regluhenglar sem þó fara í kring-
um reglurnar við fyrsta tækifæri.
En þeir eru líka staðfastir vinir
manns og ákaflega hjartahlýtt fólk.
Það sem mestum mun veldur á
lífsmáta Íslendinga og Spánverja
er líklega veðurfarið. Um daginn
gátum við hjúin sest út á veit-
ingapall við höfnina í Reykjavík og
fengið okkur hvítvínsglas í sól-
arglætu og hrósuðum happi yfir
því að geta átt slíka stund. Slíkum
sólskinsdögum tekur maður hins
vegar nánast sem sjálfsögðum hlut
á Spáni.“
Lifi á orðum
Þú fæst við allt mögulegt, hefur
skrifað skáldsögur og unnið við
þýðingar og pistlaskrif. Ef ég
spyrði þig um starfsheiti myndirðu
þá segjast vera rithöfundur?
„Það er óskaplegt vandamál hjá
mér hvað ég er þegar kemur að
starfsvettvangi. Eigum við ekki að
segja að ég lifi á orðum. Ég hef
dútlað við að skrifa skáldskap. Ég
hef fengist við pistlaskrif sem eru
einnig einhvers konar ritstörf og
sömuleiðis þýðingar. Þær eru líka
sköpun. Og ég er enn að pistlast;
reyndar nokkru minna en áður.
En hef sosum aldrei getað lifað á
pistlunum einum saman. Ég hef
verið og er enn við fararstjórn á
Spáni og víðar um lönd og svolítið
í leiðsögn hér innanlands. Síðan
vinn ég við ýmiss konar þýðingar
og annað ritstrit. Ég var til dæmis
á dögunum að texta Hross í oss
yfir á spænsku fyrir San Sebast-
ian-kvikmyndahátíðina. Ég hef
þýtt nokkrar skáldsögur úr
spænsku á íslensku og fengist
nokkuð við að þýða íslensk skáld-
verk á spænsku. Ég þýddi til
dæmis Dauða trúðsins eftir Árna
Þórarinsson. Sú bók kom út á
Spáni núna í ár. Og nú í haust
„Ég held að það sé alltaf
betra að vera bjartsýnn en
svartsýnn, þótt stundum
þyki það reyndar fínna og
gáfulegra að vera hæfilega
svartsýnn.“
Lífsins
glaðværð
KRISTINN R. ÓLAFSSON VINNUR AÐ ÞVÍ AÐ SETJA
UPP FLAMENKÓ-FORNSAGNASÝNINGU Á ÍSLANDI OG
SPÁNI. SPÆNSK BARNABÓK SEM HANN ÞÝDDI ER SVO
VÆNTANLEG. KRISTINN RÆÐIR UM ÞESSI VERKEFNI Í
VIÐTALI OG EINNIG SEGIR HANN FRÁ ÆSKUÁRUNUM Í
VESTMANNAEYJUM, RITSTÖRFUM, ÞÝÐINGUM OG UPPLÝSIR
HVER ER AÐ HANS MATI MUNURINN Á ÍSLENDINGUM
OG SPÁNVERJUM.
Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrun@mbl.is
* „Það er óskaplegt vandamál hjá mérhvað ég er þegar kemur að starfs-vettvangi. Eigum við ekki að segja að ég
lifi á orðum.“
Svipmynd