Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.09.2013, Blaðsíða 56

Spennusagnahöfundur sem hefur skapað
eftirminnilega söguhetju og skrifað um
hana framhaldsbækur þreytist stundum
á sköpunarverki sínu og vill eyða því. En
láti hann verða af því er hætta á að hann
kalli yfir sig reiði lesenda sinna. Frægt er
dæmið um Arthur Conan Doyle sem
varð svo leiður á söguhetju sinni Sher-
lock Holmes að hann lét hann steypast
niður háan foss en neyddist svo til að end-
urlífga hann eftir hörð viðbrögð lesenda
sinna.
Hér heima spyrja aðdáendur Arnaldar
Indriðasonar sig hvort söguhetja hans,
lögreglumaðurinn Erlendur hafi orðið
úti. Arnaldur gefur óræð svör sem er
klókt af honum. Kannski hyggst hann
drepa Erlend ofur hægt. Og því lengri
tími sem líður án
þess að ný bók um
Erlend líti dagsins
ljós því meiri líkur
er á að lesendur
sættist smám sam-
an við þá tilhugsun
að Erlendur sé dá-
inn. Áfallið verður
þá minna ef Arn-
aldur ákveður að
slátra endanlega
manninum sem
gerði hann frægan.
Aðdáendur
norska rithöfundarins Jo Nesbø velta
einnig fyrir sér örlögum lögreglumanns-
ins Harry Hole sem með hverri bók hef-
ur látið á sjá, bæði líkamlega og andlega.
Stundum er eins og Nesbø hatist við
þessa sögupersónu sína, svo grátt leikur
hann iðulega Harry Hole.
Nú er nýjasta Harry Hole-bókin komin
út á ensku og fæst hér í bókaverslunum
og selst vitanlega vel. Police heitir hún
og þar er metsöluhöfundurinn Nesbø upp
á sitt allra besta. Bókin byrjar fremur
hægt en síðan tekur spennan við og endir
bókarinnar er hæfilega hrollvekjandi.
Ansi margt í bókinni kemur á óvart og
segja má að Nesbø sé í stöðugum leik við
lesendur sem geta ekki séð við honum
svo slyngur er höfundurinn. Áður en Po-
lice kom út gengu miklar sögur um það
að nú hygðist Nesbø deyða þessa frægu
persónu sína. Gerir hann það í þessari
nýju metsölubók? Hér skal ekkert látið
uppi um það en óhætt er að mæla með
Police sem er örugglega meðal bestu
bóka höfundarins. Hún er full af óvænt-
um atvikum, og ansi hrollvekjandi á köfl-
um en þar glittir einnig í sérstaka gerð af
húmor.
Orðanna hljóðan
DEYR
SÖGU-
HETJAN?
Jo Nesbø bregst ekki.
Police er ný bók um
Harry Hole.
S
krímslið litla systir mín er ný
barnabók eftir Helgu Arnalds,
með myndum eftir Björk Bjarka-
dóttur. Bókinni fylgir geisla-
diskur með tónlist eftir Eivøru
Pálsdóttur og þar er einnig upplestur Helgu
á sögunni.
„Ég er óskaplega ánægð, þetta er eins og
að eignast barn,“ segir Helga um þessa
fyrstu bók sína sem byggist á samnefndri
leiksýningu eftir hana og Charlotte Bøving
en sú sýning hlaut Grímuverðlaunin sem
besta barnasýningin árið 2012. „Við Char-
lotte Bøving unnum þá sýningu saman og
hún fjallaði um dreng sem eignast litla syst-
ur sem reyndist vera skrímsli. Það var í
rauninni sonur minn sem færði okkur Charl-
otte söguefnið því þegar hann var að fara að
eignast litla systur sagði hann mér sögu um
strák sem eignaðist litla systur sem reyndist
vera skrímsli og borðaði mömmuna og pabb-
ann.
Ég er lærður myndlistarmaður en hef
unnið í brúðuleikhúsi í mörg ár. Þessi sýning
var fyrsta leiksýningin sem ég gerði eftir að
ég útskrifaðist úr Listaháskólanum. Í sýn-
ingunni notaði ég sérstaka aðferð sem bygg-
ist á því að spinna með efni. Við sköpuðum
alla sýninguna úr pappír. Ég er eini leik-
arinn í sýningunni, er sögumaður og skapa
persónur og sviðsmynd úr pappír fyrir fram-
an augu áhorfenda. Eivør Pálsdóttir samdi
svo yndislega fallega tónlist við leikritið og
okkur langaði til að gefa tónlistina út en þar
var ekki nóg efni á heilan disk svo við
ákváðum að búa til bók og láta geisladisk
með tónlistinni fylgja með ásamt upplestri
mínum. Ég skrifaði fyrst söguna og Björk
Bjarkadóttir gerði síðan myndirnar, sem ég
er mjög ánægð með. Mér finnst þetta vera
orðinn alveg frábær lítill gullmoli sem er í
raun alveg óháður sýningunni.“
Sagan fjallar um ungan dreng sem skilur
ekkert í því að fullorðna fólkið skuli ekki sjá
að nýfædd systir hans er skrímsli. „Það að
eignast lítið systkini er stórkostlega mikið
mál, sumum krökkum finnst það alls ekki
gaman en það er eins og það sé ekki talið
æskilegt að ræða það,“ segir Helga. „Það er
auðvitað alveg bannað að segja að manni
finnist litla systir alls ekkert sæt eða að
manni finnist ekkert spennandi við að verða
stóri bróðir eða systir. Sögur geta virkað
sem sálgæsla fyrir börn. Þau sækja oft í
sögur sem fjalla um það sem þau sjálf eru
að takast á við. Þeim finnst allt vera sér að
kenna af því þau eru jú miðpunktur alheims-
ins og þess vegna fá þau sektarkennd þegar
þau hugsa hugsanir sem ekki má tala um.
Ég hef fundið á þeim krökkum sem hafa séð
leiksýninguna að þau tengja vel við þetta
efni. Það er stundum eins og þeim létti við
að uppgötva að einhver hugsar eins og þau
og ég vona að það geri einnig börnin sem
lesa bókina. Drengurinn í bókinni lendir í
ævintýrum með litlu systur sinni og þá
kynnast þau betur og um leið sér hann að
hún hefur ýmsa aðra eiginleika en bara að
skemma dótið hans og öskra og æpa. Þá fer
hún að smjúga inn í hjarta hans og á end-
anum er hann orðinn sáttur við þetta litla
skrímsli.“
Helga hefur farið með leiksýninguna til
Kanada og Norðurlandanna og er nú á leið
til Færeyja en bókin kemur líka út á fær-
eysku. „Við munum koma fram á bókamessu
sem verður í Norðurlandahúsinu. Eivør
verður með barnatónleika og leiksýningin
verður á undan og eftir tónleikunum. Eivør
verður einnig með tónleika fyrir börn í Þjóð-
menningarhúsinu 3. nóvember. Þar er ein-
mitt verið að opna sýningu núna um helgina
á myndunum úr bókinni eftir Björk,“ segir
Helga, sem segist vera langt komin með
aðra barnabók sem hún hyggst myndskreyta
sjálf.
DRENGUR SEM ÁTTI VON Á LÍTILLI SYSTUR GAF MÓÐUR SINNI SÖGUEFNI
Efni sem börn tengja við
„Sögur geta virkað sem sálgæsla fyrir börn. Þau sækja oft í sögur sem eru að fjalla um það sem þau
sjálf eru að takast á við,“ segir Helga Arnalds sem hefur skrifað fyrstu barnabók sína.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
HELGA ARNALDS ER HÖFUNDUR
NÝRRAR BARNABÓKAR, SKRÍMSLIÐ
LITLA SYSTIR MÍN, SEM UPPHAF-
LEGA VAR LEIKRIT.
Í dag eru listaverkabækur og kokkabækur mínar ær og kýr en þegar
kemur að fagurbókmenntum kemur Halldór Laxness fyrst upp í
hugann. Laxness var snillingur og það er ekki auðvelt
að velja uppáhaldsbók eftir hann, en ég held mest
upp á Heimsljós. Fjölskylda min átti stóran hlut í
bókabúð Snæbjarnar og síðustu árin sem búðin var
opin var Laxness fenginn til að mæta fyrir jól og árita
bækur sínar. Ég eyddi megninu af laununum mínum
fyrir jólin til að kaupa bækur eftir Laxness og fékk
hann til að árita þær og skrifa nafnið mitt í þær. Hann
spurði mig: Á ég að skrifa: Pétur Gautur á þessa
bók? Það hljómar vel, sagði ég. Ég bað hann líka að
skrifa ártalið og á hverju einasta ári spurði hann: Hvaða ár er í dag?
Ég las á tímabili þó nokkuð eftir Þórberg Þórðarson, en hann
var svo duglegur að svívirða hægrimenn að ég hugsaði með mér:
Þessu nenni ég ekki! Sennilega var Þórbergur snillingur, en ég hef lítið
lesið eftir hann seinni árin.
Eins og svo margir aðrir les ég reyfara, þá aðallega í sumarfríum, en
verð alltof oft fyrir vonbrigðum. Da Vinci lykillinn eftir Dan
Brown ríghélt mér á sínum tíma. Jo Nesbø er góður spennusagna-
höfundur og ég var mjög hrifinn af Hausaveiðurunum og Snjó-
kallinn var líka ágæt bók.
Þó má segja að mitt uppáhald sé að hlusta á höfunda lesa upp bæk-
ur sínar og ég mála á meðan. Einar Kára er þar í einstöku uppáhaldi.
Ég mála eins og fjandinn þegar hann er að lesa upp. Einnig er nafni
hanns Einar Már frábær. Og ekki gleyma mínum gamla kennara
Birni Th. Björnssyni, mikill snillingur. Eitthvað alveg magnað þegar
hann les upp. Svo eigum við nokkra mjög flotta leikara sem unun er
að hlusta á. Þar eru Hjalti Rögnvaldsson og Sigurður Skúla
fremstir meðal jafningja. Einnig Kristbjörg Kjeld, Lolla vinkona,
Rúnar Freyr (ógleymanlegt þegar hann las upp Undarlegt hátt-
erni hunds um nótt á RÚV) og ekki má gleyma Val Frey sem ný-
lega las útvarpssöguna á RÚV. Allt fantaflottir upplesarar …
Í UPPÁHALDI
PÉTUR GAUTUR
LISTMÁLARI
Pétur Gautur hlustar á upplestur Einars Kárasonar meðan hann málar.
Morgunblaðið/Eggert
Einar Kárason
56 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28.9. 2013
BÓK VIKUNNAR Furðulegt háttalag hunds um nótt eftir
Mark Haddon hefur verið endurútgefin í kilju. Bók sem er mik-
ill unaðslestur og á skilið allt það hrós sem hún hefur fengið.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is