Morgunblaðið - Sunnudagur - 29.09.2013, Blaðsíða 18

18 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28.9. 2013
Ferðalög og flakk
Forvitni górillustrákurinn og feimni silfurbakurinn.
S
lóðinn upp fjöllin er blaut-
ur eftir þrumuveður næt-
urinnar. Hann er líka
mjór og á hægri hönd er
þverhnípt niður. Eða það ímynda
ég mér í myrkrinu sem umlykur
allt. Jeppinn rennur oft til og
spólar í rauðri forinni. Fíngerður
eldfjallajarðvegur Úganda, sem
setur svo fagran svip á allt land-
ið, er ekki besti vinur okkar
þennan morguninn. Þegar við
komum á leiðarenda að þjónustu-
miðstöðinni í Bwindi-þjóðgarð-
inum andar bílstjórinn minn létt-
ar. „Mér stóð nú ekki alveg á
sama,“ viðurkennir hann, reyndur
leiðsögumaður um fjöllin. „Við
förum aðra leið næst,“ segir
hann glettnislega.
Ég er að fara að leita að
fjallagórillum. Við erum komin í
yfir 2.000 metra hæð og Afríku-
sólin gleður er hún gægist yfir
há fjöllin, fjöllin þar sem górill-
urnar halda til í litlum hópum.
Ég hef hlakkað til í marga daga
og það eru fiðrildi í maganum.
En áður en ég fagna verður þó
að finna þessar göfugu skepnur.
Takmarkaður fjöldi leyfa
Á hverju ári er aðeins gefinn út
ákveðinn fjöldi leyfa til ferða-
manna sem vilja sjá fjallagórillur
en þær finnast aðeins í þremur
löndum: Úganda, Rúanda og
Kongó. Fjöldinn er takmarkaður
til að vernda dýrin en áður en
ferðamenn fá að heimsækja þær
fer hver fjölskylda í gegnum
tveggja ára aðlögunarferli. Að
því loknu eiga þær von á viku-
legri heimsókn, í klukkustund í
senn.
Ferðamönnunum er skipt í
hópa. Ég slæst í för með kan-
adískum feðgum í toppformi.
Þeir reynast skemmtilegir ferða-
félagar. Á undan hópnum fara
tveir leitarmenn. Þeirra hlutverk
er að finna górillufjölskylduna
sem okkur er ætlað að heim-
sækja. Það reynist þrautin
þyngri.
Stígarnir í garðinum eru sleip-
ir eftir rigningu næturinnar og
skógurinn þéttist eftir því sem
við förum hærra. Það er ekki
fyrr en eftir rúmlega þriggja
tíma nokkuð stífa göngu að við
fáum loks boð frá leitarmönn-
unum: Fjölskyldan okkar er
fundin.
Leiðsögumennirnir munda
sveðjurnar og ryðja okkur leið
inn í skógarþykknið þar sem
Busingye-fjölskyldan heldur sig.
Við tökum andköf þegar móðir
með sex mánaða unga situr í ró-
legheitum fyrir framan okkur og
gæðir sér á fagurgrænum lauf-
blöðum. Mæðginin láta sig fljótt
hverfa en við fikrum okkur var-
lega á eftir þeim. Silfurbakurinn,
karldýrið sem er höfuð fjölskyld-
unnar, hefur kallað þau til sín.
Áður en við finnum þau á nýj-
an leik verðum við vitni að því
að ungt karldýr, hugsanlega úr
annarri fjölskyldu, er að hafa
mök við kvendýr úr fjölskyldunni
okkar. Silfurbakurinn situr
skammt frá og japlar á trjá-
grein. „Hann yrði nú ekki glaður
ef hann tæki eftir þessu,“ hvíslar
leiðsögumaðurinn að mér.
Lítill hrammur
lagður á hné
Er við finnum loks mæðginin
aftur kemur litli, forvitni górill-
ustrákurinn á móti okkur. Sá er
vanur fólki og leggur varlega
smáan hramm sinn á hné eins
ferðafélaga míns. Hann horfir í
augu okkar og ber sér á brjóst,
rétt eins og pabbi gerir stund-
um. Silfurbakurinn er hins vegar
feiminn og snýr sér við er hann
sér okkur nálgast.
Við komumst nálægt fjölskyld-
unni, stöndum í nokkurra metra
fjarlægð og fylgjumst með þeim
fá sér að éta og snyrta hver
aðra. Þær eru rólegar og njóta
þess að sitja í skugga trjánna
þegar sólin er hæst á lofti. Það
er einstök lífsreynsla að vera
meðal þeirra.
„Górillur ógna ekki fólki, fólk
ógnar þeim,“ segir leiðsögumað-
urinn. Hann segir Hollywood
hafa skemmt ímynd þessara
miklu dýra.
Ein helsta hættan sem steðjar
að górillum enn í dag eru veið-
ar. Stundum eru þær veiddar
óviljandi í gildrur sem bændur
setja upp til að veiða önnur dýr.
Á síðustu öld voru það þó hvítir
ríkir karlar sem nær útrýmdu
þeim með veiðum. Stofninn er
vissulega að jafna sig en fjölg-
unin er hæg. Ef ekki hefði verið
fyrir Dian Fossey og fleiri henn-
ar líka hefði górillum hugsanlega
verið útrýmt. Fossey, sem dvaldi
í mörg ár meira og minna í hópi
górilla í Rúanda, breytti áliti
umheimsins á þeim. Hún varð
vitni að ótrúlegri greind dýranna
og væntumþykju þeirra á meðal.
Hún hvílir við hlið eftirlætissilf-
urbaksins síns í Rúanda. Það er
Fossey og öðrum brautryðj-
endum dýraverndar að þakka að
við erum enn svo rík að hafa
fjallagórillur á meðal okkar.
Í LEIT AÐ FJALLAGÓRILLUM Í ÚGANDA
Ferða- og leiðsögumenn glaðir í bragði eftir ævintýralega heimsókn til górillanna í Bwindi-þjóðgarðinum.
Górillur sýna ferðamönnum yfirleitt
fálæti en sumar eru forvitnar.
Forvitin augu í
laufþykkninu
ÞÆR KUNNA BEST VIÐ SIG DJÚPT INNI Í ÞÉTTUM SKÓGINUM, Í RÖKU LOFTI FJALLANNA.
EITT SINN FÓRU ÞÆR Í HÓPUM UM FJALLGARÐANA Í AUSTUR-AFRÍKU EN NÚ ER ÖLDIN
ÖNNUR. AÐEINS UM 880 FJALLAGÓRILLUR FINNAST Í HEIMINUM OG ÞAR SEM MIKIÐ
LAND HEFUR VERIÐ BROTIÐ TIL RÆKTUNAR ERU ÞÆR EINANGRAÐAR Í ÞJÓÐGÖRÐ-
UNUM ER HAFA VERIÐ STOFNAÐIR TIL AÐ VERNDA ÞESSA STÆRSTU PRÍMATA JARÐAR.
Texti og myndir: Sunna Ósk Logadóttir sunna@mbl.is
Horft í blíðleg augu ungrar górillu.