Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2002, Side 27

II
OUv’unArkjukruR
Hjúkrun aldraðra er sívaxandi þáttur heilsugœsl-
unnar en hópur aldraðra er stór og verður áfram
nœstu árin. Til að fá upplýsingar um þessa sérgrein
hjúkrunar voru heimilin Sóltún og Seljahlið sótt
heim.
Margrét Ardís Osvaldsdóttir er formaður fag-
deildar öldrunarhjúkrunar og deildarstjóri starfs-
mannamála í Seljahlíð - heimili aldraðra sem rekið
er af Félagsþjónustunni í Reykjavík. Ritstjóri
Tímarits hjúkrunarfrœðinga rœddi fyrst við hana
og Soffiu Snorradóttur hjúkrunarfrœðing og hófst
viðtalið á því að þœr voru spurðar hvað greini
öldrunarhjúknm frá annarri hjúkrun.
Margrét sagði hrömunarsjúkdóma og hreyfifæmisjúkdóma
einkenna oft þennan hóp, sem kominn er á efri ár, svo og
hjartasjúkdómar og minnissjúkdómar, og verður því að taka á
þeim. „Að öðm leyti spannar öldrunarhjúkrun næstum öll svið
hjúkmnar, við þurfum að hafa góða yfirsýn á handlæknis- og
lyflæknishjúkrun og öll önnur svið hjúkmnar. Það er því gott
fyrir þá hjúkrunarfræðinga, sem starfa við öldrunarhjúkrun, að
hafa fjölbreytta starfsreynslu. Það eru alltaf að koma upp bráða-
veikindi, slysum fjölgar oft með hækkandi aldri, fólkið okkar
þarf að fara í aðgerðir og við þurfum að sinna handlæknis-
hjúkmninni þegar komið er heim af sjúkrahúsunum og svo
þurfúm við að vera vel að okkur varðandi lyfjagjafir. Við emm
með krabbameinssjúklinga, fólk með geðræn vandamál er hér í
sífellt meira mæli, þannig að sjúklingahópurinn er breiður.“
- En er hægt að sérmennta sig í öldrunarhjúkrun hérna
heiina?
Margrét svarar neitandi og segir þá kennslu skorta. „Það
vantar markvissa öldrunarfræðakennslu og símenntun í fram-
haldi af því. Það var einu sinni hægt að fara í sérnám í öldr-
unarhjúkrun í Nýja hjúkrunarskólanum en það datt upp fyrir
þegar skólinn hætti og hefur ekki verið hægt siðan. Að vísu er
hægt að fara í meirstaranám við háskóla erlendis en okkur
vitnalega hefúr ekki mikið verið sótt í það. En nú era
öldrunarlækningar orðnar mjög virtar innan læknisffæðinnar.“
Soffia bætir við að öldrunarhjúkrun sé kennd í BS-náminu
í hjúkrunarfræðideild Háskólans.
Margrét segir að það vanti sérfræðinga innan öldrunar-
geirans. Hjúkrun sé fræðigrein sem sé í stöðugri þróun og það
gildi það sama um öldrunarhjúkrun. í framtíðinni megum við
búast við að þurfa að sinna fólki mun meira heima, þó ekki
megi sinna því fram í rauðan dauðann í einangrun og eymd.
En hinir yngri í hópi aldraðra óski eftir meira sjálfstæði varð-
andi ijárhag, vilji vera lengur í eigin húsnæði og kaupa þá
þjónustu sem það óskar eftir. Fólk vilji fá að ráða sér meira
því það ýti undir sjálfsbjargargetu og sjálfstæði fólks.
Soffía hefur unnið mest í geðhjúkrun en fór að vinna við
öldrunarhjúkrun þegar hún kom til starfa á Seljahlíð fyrir
tveimur árum og segist ekki sjá eftir þeirri ákvörðun. Hún
hefúr unnið hópstarf með þeim sem eiga við geðræna örðug-
leika að stríða og hefur það starf borið góðan árangur. „Ég hef
víðtæka reynslu á ýmsum sviðum hjúkmnar, þó mest af
lyflækningadeildum og geðdeildum. Þegar ég kom í Seljahlíð
fór ég að hugsa um hvort ég gæti nýtt mér það sem ég hef
unnið við í mörg ár og þá varð mér fljótt ljóst að hér vora
einstaklingar með mikil geðræn vandamál, sem ekki hafði
verið sinnt nægilega, svo ég kom með þá hugmynd að koma af
stað hóp- og einstaklingsmeðferð og starfsfélagarnir hafa stutt
vel við þá vinnu sem svo fór af stað. Ég fékk líka handleiðslu
og við hófumst handa; geðlæknir sem starfar hér hefur tekið
þátt í verkefninu. Þetta gafst mjög vel, við vorum með
mælitæki sem sýndi heilmikinn árangur, hópstarfið styrkti
fólkið og hver og einn setti sér ýmis markmið sem við hin í
Hugmyndafræði
öldrunarhjúkrunar
1. Öldrunarþjónustan miðar að því að hvetja hinn
aldraða til sjálfshjálpar og veita honum hjálp við að
uppfylla þær þarfir sem stuðla að heilbrigði og
vellíðan og hann er ekki fær um að uppfylla sjálfúr.
Hinum aldraða einstaklingi skal gert kleift að vera
heima eins lengi og hann getur og óskar eftir og skal
hann þá njóta þeirrar þjónustu sem hann þarfnast.
Styðja aðstandendur hins aldraða í þeirra hlutverki
sem stuðnings og umönnunaraðilar.
Þegar hinn aldraði einstaklingur þarf að flytjast á
stofnun, þá verði honum gert kleift að búa á sama
stað til lífsloka.
Við alla skipulagningu skai virða sjálfsákvörðunar-
rétt hins aldraða. Stofnanir setji sér leiðbeiningar um
meðferð við lífslok og ræði slíkt við hinn aldraða
einstakling og ijölskyldu hans í tíma.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 78. árg. 2002
219