Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2002, Qupperneq 34

Hallbera Friðriksdóttir, forstöðumaður Múlabæjar og Sólborg Sumarliðadóttir, hjúkrunardeildarstjóri
Hlíðabæjar:

t maí árið 2001 samþykkti Alþingi á fundi sínum heilbrigðis-
áætlun til ársins 2010.
í heilbrigðisáætluninni er lögð megináhersla á langtíma-
heilbrigðismarkmið og miðast þau við að bæta heilsufar
þjóðarinnar.
Áætlunin nær til nokkurra mismunandi flokka og munum
við velta fyrir okkur flokknum öldrunarmál.
Áætlunin gerir ráð fyrir að landsmönnum fjölgi um 11% frá
miðjum 10. áratugnum til ársins 2010, en íbúum 65 ára og eldri
um 23% og 85 ára og eldri um 45%. Þessar tölur sýna okkur
ótvírætt að ærið verkefni er fyrir höndum bæði hjá stjómmála-
mönnum og fagfólki við að framfylgja þessum markmiðum.
Öldrunarþjónustan er þjónusta sem spannar bæði félags-
og heilsufarsleg markmið. Hún krefst mikils mannafla og
úrræða sem eru þó ekki dýr á mælikvarða hátækniheilbrigð-
isþjónustu. En þegar kemur að fjárveitingum til öldrunarmála
virðist sem þau hafi ekki verið framarlega á forgangslistanum.
Af þessu leiðir að ekki er unnt að grípa í taumana fyrr en í
óefni er komið og biðlistar til ýmissar þjónustu illviðráðan-
legir.
í lok ágústmánaðar sl. var deild L-4, 18 rúma deild á
Landakoti, lokað til næstu áramóta. Við þess konar ráðstafanir
fyllist fólk ráðaleysi. Hvaða vali standa aðstandendur frammi
fyrir gagnvart slíkum ráðstöfunum? Hvað er að verða um þá
góðu heilbrigðisþjónustu sem við státum okkur gjarnan af,
ekki síst stjórnmálamenn fyrir kosningar? Heyrir þessi góða
heilbrigðisþjónusta fortíðinni til?
Lítum á hver eru aðalmarkmið skýrslunnar í flokknum um
öldrunarmál:
a) Bið eftir vistun á hjúkrunarheimili jyrir fólk, sem er i
mjög biýnni þörf verði ekki lengri en 90 dagar.
í ágústmánuði árið 2002 var meðalbiðtími eftir að komast
á minnismóttöku á Landakoti u.þ.b. 3 mánuðir (90 dagar).
Árið 2001 var meðalbiðtími eftir hjúkrunarrými 1 ár (365
dagar).
Markmiðið, að 90 daga bið verði hámarksbið eftir hjúkr-
unarrými fyrir fólk í brýnni þörf, er athyglisvert. Það að vera í
„mjög brýnni þörf‘ finnst okkur ekki eiga við. Nægjanlegt
væri að viðkomandi væri í brýnni þörf og ekki þyrfti að koma
til mjög brýnnar þarfar.
Að okkar mati er biðlisti hápólitiskt mál. Pólitískur vilji til
fjárveitinga í þennan málaflokk stjórnar lengd biðtíma hverju
sinni. Veiting fjármuna í þennan málaflokk þarfnast nákvæmr-
ar skilgreiningar og ráðstöfunar. Betur þarf að skilgreina
hvaða fjármunir eiga að fara í nákvæmlega skilgreinda starf-
semi. Gera þarf marktækar kannanir á þörf fyrir hjúkrunar-
rými, frá ári til árs, byggja og/eða breyta (endurbæta) húsnæði
til að anna þeirri þörf. Nútíma-rannsóknir sýna að aldrað fólk
kýs að búa í einbýli á hjúkrunarheimilum. Áður fyrr var ekki
óalgengt að fimm til sex einstaklingar deildu saman herbergi.
Þetta er liðin tíð og nú eru lög og reglur sem krefjast lög-
boðins rýmis fyrir hvern einstakling. Ónauðsynlegt er með
öllu að byggja íburðarmikil hjúkrunarheimili með dýrum
húsbúnaði. Þarfir þeirra er þar búa og starfa eiga að liggja til
grundvallar hönnun slíkra heimila.
Hlúa þarf að starfsfólki sem óskar eftir að vinna við
umönnunarstörf og hefja starf þeirra til vegs og virðingar.
Hægt væri að ná þessu markmiði með aukinni fræðslu og
sjálffæði. Launahvetjandi kerfi þyrfti að vera enn ffekar í boði
en nú er.
b) Yfir 75% fólks 80 ára og eldra sé við svo góða heilsu að
það geti með viðeigandi stuðningi búið heima.
Við teljum að nú geti vel hugsast að 75% fólks 80 ára og
eldra búi heima. Hins vegar teljum við að sá hópur sé ekki
allur við góða heilsu, né hafi viðeigandi stuðning.
226
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 4. tbl. 78. árg. 2002