Vísir - 22.12.1946, Qupperneq 27

27
þessu Boldangi þínu, þetta
með frúna og geldfuglinn. Eg
hef aldrei verið fyrir geld-
fugl, enda fæddur í Eyjum
og þar uppalinn, og þá gömlu
hérna skulum við nokk
múkka. Eg minni hana þá á
gamla daga, — ho!
Nú var tekið í hurðarsner-
ilinn og síðan barið i rúðuna.
— Opnið þið! Það er cg.
Það er Jói boldang!
Hún spralt upp, þeyttist
fram fyrir, opnaði. Faðir
hennar liafði ekki séð hana
láta svona, síðan liún var
barn —- og þau voru ein
lieima á lcvöldin.
Hún hörfaði svolílið, og
hann fór inn, lokaði, en liélt
í snerilinn. Þelta var maður
i hærra lagi, breiður á brjóst
og mikill um herðar, hreitt,
dálitið rautt andlit, karl-
mannlegt og djarflegt, grá-
blá augu, sem voru að þessu
sinni dul, grátt, nýlegt ka-
skeyti og ljós liártoppur
framundan, hlá föt, sem
fóru vel, fráhnepplur jakk-
inn, blá peysa, sem náði upp
i háls, með rauðu akkeri á
brjóstinu.
— Þakka þér fyrir síðast
— nei, næstsiðast, því síðast
sagðirðu ekki nema þrjú orð.
— Hver voru þau ? heyrðist
murrað innan úr stofunni.
— Takk! Vertu sæll!
.— Stemmir!
Nei, liún hló ekki, hún stóð
i skugganum úti í liorni.
— Mér fannst þú nú líkleg
og sú eina skylduga til að
segja mér þetta, sem svo
margir vildu gjarnan segja
mér, fyrst þegar það komst á
kvis. Hins vegar gat eg ekki
fai’ið að gera þeim gömlu það
á móti skapi, að fara að koma
liingað heim, ja, eg er nú ekki
alveg viss um, nema mér og
Levitanum kynni að geta
komið saman, en livað sem
því liður, þá þóttist eg nú
ekki geta beðið lengur.
— Vissi það! Það er ekki
svo bölvað í honum bold-
angið! murraði í þeim gamla.
— Heyrirðu þann gamla?
. .. . En láttu hann vera að
sinni. Já, eg var orðinn leiður
að bíða, og svo áðan, þegar
eg var orðinn ráðinn skip-
stjóri á Sæbjörgina, nýja
bátinn þeirra Bræðranna og
þann slærsta hér, þá tók eg
hug í mig og sama sem gerði
liér innbrot, fannst lneinleg-
ast að fara og spyrja þig
strax, meðan móðurinn er i
mér, hvort þér hefði þótt svo
fjandi leiðinlegt hjá mér
þarna i liaust og eg það and-
styggilegur, að þú værir ekf i
að minnsta kosti tilleiðanleg
til að kenna mér krakkann,
og af því að eg hefi nú alltaf
verið vitlaus í þér minnsta
kosti síðan hérna forðum á
reitunum......
— Jesús minn! Á reitun-
um?
— Já, eg sá þó, að þ.év /YáT
éinhver alvara með aljan
uppásnúninginn og hreinlif-
ið — og að einhverju væri þá
JÖLABLAÐ VÍSIS
eftir að sækjast. ....
— O, þú ættir að vita!
— Vita hvað?
— Ilvað eg var nærri þvi
að verða mér ennþá verr til
skannnar?
-— Til skannnar — segirðu.
— Já, að þjóta ekki alveg
eins upp um liálsinn á þér?
Ileldurðu kannske, að þú
hefðir leitt mig svona inn, ef
eg liefði ekki . .. . ? En eg,
sem gat alltaf, alltaf séð þig
fyrir mér, meðan þú varst
úti í heimi!
Nú sleppti Jóhann snerlin-
um og glápti. Siðan:
— Sjáum mömmu sálugu!
Að við höfum alltaf átt að
lenda í þessu — ja, lenda
saman!
— Sagði hún það virki-
lega? Og nú hló Snjófríður
Marteinsdóttir. — Og eg', sem
einu sinni stalst til hennar i
kolamyrkri, þegar eg vissi,
að þú varst úti á sjó, og bað
hana að leggja fyrir mig
spil...... Og hún sagðist
ekkert geta eða kunna. Svo
lagði liún þó.
— Lukka að lokum, sagði
hún, og svo ruglaði hún spil-
unum, en hún var svo lifand-
is ósköp g'óð við mig.
Nú varð Jóhann fastmælt-
ur:
— Hún vissi sínu viti, sú
kona, þó að eg' tryði ekki á
það -— þelta mcð hana Snjó-
fríði litlu...En nú er bezt
að við komum inn fyrir. Og
hann gekk til Snjófríðar,
greip yfir um axlir Iienni og
leiddi liana inn.
Sá gamli sat með spenntar
greipar. Ilann leit ekki á þau,
en hann sagði:
— Mikið er drottins rétt- (
læti, og mikill er hans kraft-
ur! Svona átti þetta þá að
fara. Nú vildi eg, að frú Anna
Pétursson, sem fúlsaði við
Marteini gamla á miðjum
aldri, varð of fin fyrir hann
og fussaði lians vinnulykt og
pípuþef og brennivinsstækju,
kæmi hingað inn, og það
strax!
Hann leit upp, horfði rök-
um augum á dóttur sina og
Jóliann og sagði síðan:
— Drottinn blessi ykkur!
Rélt í sömu svifum var
fálmað í hurðina, hún siðan
opnuð, og inn staulaðist göm-
ul og tætingsleg kona, frú
Anna Pétursson, næstum því
að svona kona gæti ekki kall-
azt son, enda hitf til, þvi að
Kristjánsdóttir var hún. Hún
vék sér við, að þvj er virtist
með nokkrum erfiðismunum,
og lokaði hurðinni, aflæsli.
Svo snéri hún sér i áttina til
stofudyranna og kveinaði
sáran, stóð þarna með hárið
út í allar áttir og kápuna frá-
hneppta.
Skyndilega kipptisf hún
við og lolcaði augunum. Hún
hafði þau lokuð góða stund,
[en þar kom, að hún opnaði
þaUí.aftur. .
Þá hló hann, gamli maður-
• inn í stólmím.
I Konan gi’f.dp í dyrasiafinn,
sVo sern sér til stuðnings, en
svo reis hún öll, hóf upp báð-
ar hendur, hnefarnir kreppt-
ir — og siðan gnisti hún
tönnum.
Aftur hló gamli maðurinn.
Svo gekk þá Jóhann Sig-
urðsson fram að dyrunum
og mælti:
■—- Eg þaklca fyrir síðast,
frú, eg á við fyrir viðskiptin,
og hvað þér báruð mér góða
sögu í sambandi við þau!
Gamli maðurinn setti hönd
fyrir eyra, og var þó síður en
svo, að Jóhann talaði lágt.
En frú Anna skók báða hnefa
framan við andlitið á Jó-
hanni:
•— Far-farðu undir eins til
.... út úr þessu liúsi, bölvað
holdangið þitt!
Nú kom Snjófríður til
sögunnar:
— Gáðu að, hvað þú segir,
mamma. Þetta er kærastinn
minn, og við gifíum okkur
eins fljótt og við getum, þvi
auðvitað á kærastinn minn
barnið, sem eg geng með.
Nei, nú hrópaði ekki né
kveinaði, frú Anna Péturs-
son. Nú fór hún að verða í
reikningshæfu standi, eins og
Marteinn hafði einu sinni
sagt — undir vafasömum
kringumstæðum......... Og
gamli maðurinn, hann vildi
vist fá þessu sem fyrst aflok-
ið, kannski vegna Fríðu litlu
— eða liver veit, livað hann
hugsaði? Hann sagði:
-. Einu sinni minnir mig
nú, að þú værir að harma
það litillega, að þú hefðir
ekki eignazt kaptein — eins
og þú vildir orða það. Það
hefði verið svo spcnnandi og
vellyktandi að eiga slíkan
mann.
Frú Anna hafði strokið
hárið frá enninu. Nú reis hún
enn og kerti hnakka, ekkert
Þféðliátiðin 1874,
. i
hvæs eð kveinhljóð i henni:
— Kaptein, — fjandinn
átti sér kapteininn, hæsta lagi
ámóta hafskip og einn af
fyrstu mótorkoppunum, sem
hingáð komu, og hér eru
ennþá lil hjá aumingjum!
— Já, satt er það, frú
Anna: Það eru til stærri skip
og slcrautlegri en Sæbjörgin
þeirra Bræðranna hérna.
Frú Anna lirökk aftur á
bak um skref og flökkti aug-
um, en sagði síðan af sama
móði, eins og þegar liennar
mestu fréttastúndir runnu
upp og hún Iiugði sem snar-
ast vinda sér út til sinna
skvldustarfa:
— Sæbjörgin hérná. O.
Guð! Og hann Þórarinn.
tengdasonur liennar Þóru \ f-
irmats, hefir ekki nema
pungapróf! .... Og þessu
; með Sæbjörgina hefir auðvit-
jað verið haldið leyndu fyrir
! mér-— eins og rau'ná'r öðru.
: Og hún Jeit á dóttur siiía: —-
! Og svo er eg, eg, frú Anna
Pétursson, orðiii ómerkileg
út í bæ — o'g þáð fvrir þessari
púiiga'þrófsiengdámóður!
-— En elsku mamma, við.
sém vissum þetta ekki sjálf
':(,(! liug MÍlfMj .'fíóíj 'iyfí je.'aoá’fká/iíí
Meðal útlendinga, er heim-
sóttu ísland á þjóðhátíðina
1<S74 var Gyðingurinn Max
Nordau. Hann var frægur
rithöfundur, en er einkum
kunnur fyrir ádeilur sínar á
rithöfunda samtíðarinnar.
Eru þær skrifaðar af vægðar-
lausu liáði og' fyrirlitningu.
Það var þvi ekki líklegt, að
Island mundi finna náð í
augum þessa grimma dóm
ara. Hann kemst svo að orði
í ferðaminningum sínum: J
„Reykjavík séð frá sjónum
er ekki sérlega glæsileg', fjar-
an er þakin dökkum eldfjalla-
sandi og hraungrýti. Þrjár
lélegar trébryggjur teygja sig
langt út í sjóinn, og við þær
liggja nokkurir hálffúnir
bátar. Húsin, sem liggja í röð
eftir ströndinni, eru smá, ó-
hrein og ræfilsleg, en mynd-
in breytist, þegar komið er
inn i bæinn. Reykjavík er ein
af hinum fáu liafnarborgum,
sem vex fremur inn í landið
en meðfram sjónum, falleg-
ustu göturnar og myndarleg-
ustu húsin eru inni í bænum,
spöl frá liöfninni, en með
fram sjónum liggja hinir
sóðalegustu og fátæklegustu
fiskimannakofar. Reykjavík
hlýtur að hafa tekið miklum
framförum og breytzt á síð
ustu tínnim, því að hún er
ólik þvi, sem henni er lýsi i
ferðabókum.“ .... Nordau
þótti bæjarbúar seinlátir og
ógreiðviknir og gekk seint að
fá gistingu, enda munu öil
hús eða flest þá liafa verif
full af gestum. Enginn bátm
kom um borð til þess að flytja
farþegana í land, en i fjör-
unni var talsvert af reykjandi
slæpingjum. Nordau fer
hörðum orðum um deyfð og
fiamtaksleysi Islendinga; J
hann segir meðal annarS:1
„Það er einkennilegt fj’rir
andlega og efnalega vesal-
mennsku, hjálparleysi og
svefn íslendinga, að fiskveið-
ar Frakka við strendurnar
eru þeim þyrnir i augum og
mikið reiðiefni, en þeim dett-
ur aldrei i hug að reyna að
keppa við þá. Frakkar raka.
sama milljónum við Island,
en landsbúar eru örsnauðir
og rétta ekki út hendurnar
eftir hinum ótæmandi auð
sjávarins.....Eftirkomend-
ur liinna djörfustu og þoln-
ustu sjófarenda allra tíma,
liinna fifldjörfu vikinga, eru
íslendingar, þó undarlegt sé,
engir sjómenn. Þeir kunna
hvorki að snvíða báta, stýra
né sigla.“ Nordau segir, að
islenzkir sjómenn týni oft
lifinu, vegna þess hve bátar
þeirra séu slæmir. Danska
stjórnin liafi reynt að fá þá
til Jiess að læra sjóménnsku
á dönskum skipum, en þeir
liafi ekki fengist til þess,
vegna þess að þeir séu of
stoltir lil þess að hlýða skip-
unum danskra sjóforingja!
Islendingar séu mjög stoltir
af ættgöfgi sinni, og þess
vegna hafi koma Kristjáns
konungs IX. vakið litla eftir-
tekt. Hann var sem sé ekki
svo tiginn maður, að íslend-
ingum þætti mikið til koma.
Nordau fer mörgum orð-
um um sóðaskapinn í Reykja-
vik, og um gestrisni bæjar-
húa segir hann: „Við höfðum
nú fullkomlega kynnzt hinni
víðfrægu gestrisni íslendinga,
og eg vil ráða hverjum
manni, sem ætlar að ferðast
eitthvað á íslandi, til að hafa
með sér tjöld, rúmföt og
matvæli, til þess að geta verið
sem óháðastur góðvild
Reyk j avíkurbúa.“
(Þættir úr sögu Reykjavíkur)
fyrr en núna, hann rétt að fá
ráðninguna, SæbjÖrgina,
liérna áðan — og allt óklárt
okkar á milli fyrir svo sem
kortéri, ekki hitzt nema þetta
eina, einasta sinn!
Hún dró höfuðið niður á
milli herðanna, frú Anna
Pétursson. Svo lyfti liún vísi-
fingri liægri handar, skók
hann framan í hjónaefnin:
og sagði i hálfum hljóðum:
— Uss-suss! Þetta megið'
þið ekki fáta nokkura lifandi
manneskju heyra utan okkar
eigin þrönga familíukreds.
Það er það minnsta, sem þið
getið gert í þessu nváli fyrir
móður ykkar og tengdamóð-
ur!
Ganvli maðurinn i stólnum
liló.
CtL Blan4w & Cc.
(m
4Ui

mísI nrnui ibniiin '.imíj A jaiuvr