Morgunblaðið - 07.11.1967, Blaðsíða 32

32
MOKGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. NÓV. 1967
Stórfelld uppbygging
rússneska verzlunar- og
fiskiflotans s.l. áratug

stóra verksmiðjuskipinu af
Zakharovgerð hleypt af stokk
unum í Leningrad. >að er 530
fet að lengd og 12.600 tonn.
Vorið 1963 höfðu þrjú slík
skip til viðbótar bætzt í flot-
ann.
Rússar létu byggja í Pól-
landi 11 skip af Seveirodvinsk-
gerð, en þau eru 17.140 tonn
að stærð, og ætluð sem móð-
urskip fyrir síldveiðiflotann.
Þá má geta þess, að í árs-
lok 1962 áttu Rússar 3 verk-
smiðjuskip (fyrir niður-
suðu), hvert 12.875 tonn. Þá
hafa þeiir látið smíða 5 risa-
stór hvalmóðurskip, sem
hvert hefur 17 hvalveiðibáta.
Eitt nýjasta þessara skipa er
„Sovetskaia Ukrainia", sem
er 32 þúsund tonn.
Þá eru Rússar að láta smíða
nokkur 44 þúsund tonna verk
smiðjuskip, sem munu hafa
14 veiðibáta hvert.
í skýrslu bandaríska sjó-
Leggur bandaríska sjó-
mannasamibandið til, að
Bandaríkjastjórn grípi til
Alexander Ishkov
RÚSSNESKIR kommúnistar
geta af fáu verið jafn stoltir
á hálfrar aldar afmæli bylt-
ingarinnar og hinni stórstígu
uppbyggingu verzlunar- og
fiskiflotans. Að vísu eru Rúss
ar ekki ennþá sjálfum sér
nógir um fiskmeti, en verði
uppbygging fiskiflotans jafn
hröð og síðastliðinn áratug
munu ekki líða ýkja mörg ár
þar til þeir geta hafið útflutn-
ing sjávarafurða.
Hin mikla uppbygging
rússneska fiskveiðiflotans
hófst á árunuim upp úr 1950
og hefur að mestu farið fram
undir handloiðslu Alexand-
ers Ishkov, sjávarútvegsmála-
ráðherra, sem gegnt hefur því
embætti um langt árabiL
fslendingar hafa fylgzt með
því, hversu öflugur floti sá er
orðinn, sem Rússar gera út til
síldveiða í Norðurhöfum.
Hafa Rússar lært mikið af
Norðmönnum og íslending-
um á sviði síldveiða og taka
nú upp síldveiðar í hringnót
og notkun kraftblakkar í æ
ríkara rmæli. Eru Rússar
ófeimnir við að færa sér í
nyt reynslu annarra og hafa
þeir m. a. sézt kvikmynda
síldveiðar íslenzku og norsku
skipanna.
Sovétrikin hafa varið
óhemju fjárfúlgum síðastlið-
inn áratug til uppbyggingar
fiskiflotans og Rússar stefna
nú að því að ná algerum yfir-
burðum á hafinu fyrir árið
1975. í því skyni er hinu
risavaxna rússneska ríkis-
bákni beitt. Á þetta jafnt við
verzlunarfiotann og fiskveiði
flotann.
Rússum er fullljóst, að haf-
ið býðúr upp á risavaxna
möguleika til fæðuöflunar og
að þar má vinna hvers kyns
málma og önnur efni. Þess
vegna eru flest rússnesk
far- og fiskiskip útbúin til
hafrannsókna. Jafnframt eru
þau útbúin til njósna .
Bandaríska sjómannasam-
bandið hefur miklar áhyggj-
ur af því, að bandarísk yfir-
völd hafa horft framhjá þess-
ari þróun og að Bandaríkin
hafa dregizt langt aftuir úr
Rússum. Hefur sambandið
samið skýrslu um þessi mál
og sent Bandaríkjastjórn og
þingi.
í þessari skýrslu má m.a.
sjá, að Rússar eru taldir verja
yfir 320 milljónum dollara á
ári til uppbyggingar fiskiflot-
ans eins. Hins vegar nýtur
bandaríski fiskiflotinn nær
engrar aðstoðar hins opin-
bera, flest skipin eru gömul
og úr sér gengin og allt of
lítil. Aðeins 1.6% fiskiskip-
anna var yfir 200 tonn árið
1964.
í skýrslu bandaríska sjó-
mannasambandsins er þessar
upplýsingar að finna um
rússneska flotann:
í árslok 1963 var rússneski
flotinn sá þriðji stærsti í
heimi, miðað við fjölda skipa,
næst á eftir flota Norðmanna
og Japana.
Á árunum frá 1955 til 1966
voru yfir 100 stórir, nýtízku-
legir skuttogarar byggðir fyr-
ir rússneska fiskiflotann. Þess
ir stóru togarar eru um 180
fet að lengd og um 3000 tonn.
Sovétstjórnin hefur látið
smíða 65 skip af gerðinni
„Tropik“ í Austur-Þýzkalandi
og eru þau 260 fet að lengd
og 2.400 tonn.
Rússar hafa gert samninga
við Japani um smíði fimm
túnfisksverksmiðjuskipa, —
hvert 5 þúsund tonn að stærð.
Samið var við danska
skipasmíðastöð um smíði fjög
urra 2.600 tonna frystiskipa,
sem eru systurskip tveggja
annarra, sem þessi sama skipa
smíðastöð hleypti af stokkun-
um í maí 1962. Samkvæmt
brezkum blaðafregnum hafa
Rússar einnig samið um smíði
slíkra skipa í Hollandi.
Rússar gerðu samninga við
Vestur-Þjóðverja um smíði
átta 17 þúsund tonna verk-
smiðjuskipa, sem eiga að kosta
250 milljónir dollara. Skip
þessi áttu að byggjast í Kiel
og afhendast árin 1965 og
1966.
Verksmiðjuskipið Vladi-
vostok var einnig smíðað í
Kiel og var því hleypt af
stokkunum í nóvember 1961.
Það kostaði 16 milljónir doll-
ara og má nota jáfnt til hval-
veiða og fiskveiða á djúpmið-
um. Armað slíkt skip átti að
afhendast árið 1962.
Þá hafa Rússar gert samn-
ing við Svía um smíði tiu
stórra frystiskipa, sem eiga
að vera móðurskip fyrir
rússneska togara. Hvert þess-
ara skipa er 8 þúsund tonn.
Árið 1961 var fyrsta risa-

að Rússar hafa tvöfaldað fisk
aflann á sl. 15 árum og hafi
aflaaukningin verið um 350
þúsund tonn að jafnaði á ári
frá 1959. Það ár hafi Rússar
stefnt að því að ársaflinn
nærni 5.6 milljónum tonna ár-
ið 1965 og hefðu þeir farið
fram úr því marki.
í skýrslunni er þess getið,
að á sama tíma hafi Banda-
rikin orðið að flytja inn um
víðtækra ráðstafana til að efla
bandaríska verzlunar- og fiski
flotann, því að annars muni
Rússar bera þá ofurliði á haf-
inu.
Sjávarútvegsmálaráðherra
Rússa, Alexander Ishkov, kom
til fslands í opmbera heim-
sókn í aprílmánuði síðastliðn-
um, en sem fyrr segir hefur
hann manna mest staðið fyr-
ir hinni stórstígu uppbygg-
50% af þeim sjávarafurðum,
sem landið þarfnaðist, m.a.
frá Sovétríkjunum og öðrum
J árnt j aldslöndum.
I skýrslunni er gerður sam
anbuirður á fiskafla Sovétríkj
anna og Bandaríkjanna um
nokkurt árabil, og er þar
byggt á skýrslum Sameinuðu
þjóðanna. Samanburðurinn er
svohljóðandi:
Ar
1948
1956
1959
1961
1963
1964
Sovétríkin
1.485.000
2.616.000
2.756.000
3.250.000
3.977.000
4.476.000
Bandaríkin
2.416.600
2.989.400
2.890.800
2.931.900
2.776.700
2.638.000
Rússar hafa sett sér það
takmark, að ársaflinn verði
Drðinn 8.5 milljónir tonna ár-
ið 1970, eða þrisvar sinnum
meiri en ársafli Bandaríkja-
manna árið 1964 og meiri en
afli Japana og Perúmanna.
í skýrslu bandaríska sjó-
mannasambandsins er lögð á
það áherzla, að með hinni
miklu fæðuöflun úr sjónum
muni Sovétríkin geta reynzt
Bandaríkjunum hættulegur
keppinautur í hinum vanþró-
uðu löndum,- þar sem hungur
sé ríkjandi. Er bent á að fiski
mjöl verði æ mikilvægara til
manneldis og það megi auð-
veldlega nota í framtíðinni til
að bæta upp aðrar fæðuteg-
undir.
ingu á verzlunar- og fiski-
flota lands síns.
Á blaðamannafundi í
Reykjavík lagði Ishkov
áherzlu á samvinnu þjóða um
verndun fiskstofna. Skýrði
hann frá því, að Rússar væru
nú að brjóta blað í sögu fisk-
veiðanna. Sovétríkin væru nú
að hefja fiskirækt í stórum
stíl og leggðu á hana mikla
áiherzLu.
Hefðu Rússar gert áætlan-
ir um byggingu risastórra
fiskræktarstöðva á rnæstu
fimm árum. Jafnframt hefðu
þeir lagt mikla á'herzlu á
rannsóknir á því, hvernig
nýta megi bezt aðrar auð'Und-
ir hafsins.
mannasamtoandsins er skýrt
frá því, að árið 1940 hafi
Rússar átt 36 þúsund fisk-
veiðiskip af öllum gerðum, en
þau hafi verið orðin 75 þús-
und talsins árið 1962 og búizt
sé við að þeim fjölgi um 15
þúsund ti'l viðbótar fram til
ársins 1970.
Segir í skýrslunni, að hið
efnahagslega umsátur á haf-
inu um Bandaríkin, sem hafi
hafizt með eflingu rússneska
fiskveiðflotans, verði fuy-
komnað þegar Rússar hafi
framkvæmt áætlanir um efl-
ingu verzlunarflotans.
í skýrslunni kemur í Ijós,