Morgunblaðið - 14.07.1974, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. JÚLÍ 1974
19
-
danskra arkitekta hana til
þess að skreyta stórbygging—
ar, með myndvefnaði og
steinlögn, og áttu þeir þó
kost hvers sem vildu.
Þetta ótrúlega langlffi í list-
inni verður einasta skýrt með
skaplyndi hennar, svo dulu
og sjálfráðu, að ekkert gat
verið henni fjaer en sverjast í
hóp lýstrar stefnu, eða hitt,
að láta aðdáendur eða hylli
halda I við sig á þeirri braut,
sem trúnaður hennar við list-
ina bauð henni að ganga.
Sjálfræði hennar nálgaðist
einþykkni, trúnaður hennar
einmanaleik. Og samt er það
svo, að þótt leið Júltönu liggi
frá natúraliskri rómantík mót-
unaráranna, um langt skeið
expressioniskra landslags-
málverka og samstillinga, til
hins gjöreinfalda og oft
óhlutlæga á stðustu áratug-
unum í starfi hennar, verður
hvergi bent á nein skil.
List hennar óx fram og
smábreyttist af hljóðlátum
samskiptum hennar við við-
fangsefnin, einatt hér heima
á sumrum, í stofum hennar I
bláa húsinu við Nýhöfnina á
vetrum, og svo hughverf eru
þessi verk, að nánast var
sama hvort hún veldi sér að
myndefni leirskál við glugga
eða landslagsefni heima i
Eyjum: það er ekki fyrir-
myndin sem talar í verkum
Júlíönu, heldur er það hún
sjálf, hin hljóða, djúpa sam-
vitund áþreifanleika og anda,
sem er efni allra listar.
Eitt af megineinkennunum
í myndlist Júltönu Sveins-
dóttur er einmitt þessi áþreif-
anleiki efnisins: myndin er
ekki aðeins huglæg endur-
ómun hins séða eða lifaða,
heldur býr hún jafnan yfir
ríku snertigildi. Þessi þörf
hennar til efnisbundinnar
tjáningar kom þegar
snemma fram í því, að hún
tók að fást við mósaík og
freskómálun, jafnframt oltu-
myndum sínum. Ef til vill er
það smiðurinn t föður hennar
og ætt, sem þar er að verki.
Og enn sté hún feti framar á
þeirri braút, er hún tók að
helga sig myndvefnaði í st-
vaxandi mæli og fann þar
svo kjörið svið listhæfileika
sinna, að hún var um langa
hrtð, og með réttu, talin í
hópi beztu vefara Norður-
landa. Er þá langt til jafnað.
Þegar prýða skyldi dómssal
hæstaréttar Danmerkur t til-
efni 300 ára starfs hans,
1962, var Júlíana valin til
þess að vefa á stafnvegg
dómssalarins eitthvert
stærsta verk sem þar hefur úr
vefstað komið. Þá var hún
sjöttu og þriggja ára að aldri.
Þegar litið er á síðari mál-
verk Júlíönu, fer það ekki
leynt, að vefnaður hennar
hefur orkað sterklega á þau.
Fyrir þau áhrif hafa málverk-
in orðið einfaldari í formi,
efnismeiri og núttmalegri en
títt er um listamenn henni
jafnaldra. Þvt má með sanni
hafa t frammi þá óvenjulegu
staðhæfingu, þar sem Júlí-
ana Sveinsdóttir á t hlut. að
hún hafi byrjað t verki sínu,
eins og margir aðrir íslenzkir
listamenn, á stfl sem orðin
var talsverð eftirlega t
evrópskri list, en staðið að
ævilokum í fremstu fylkingu,
og það jafnvel meðal hinna
yngstu. í því er ekki sízt
merkileg saga þessararfyrstu
íslenzku konu, sem utan
sigldi til listnáms."