Morgunblaðið - 02.11.1976, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. NOVEMBER 1976
Hver var að biðja um samninga?
Greinargerd frá Félagi ísl. síma-
manna um brunasímamál á ísafirði
í TILEFNI af blaðaskrafum og
yfirlýsingu bæjarráðs Isafjarðar
um svokallað brunasímamál á Isa-
firði þykir Félagi ísl. símamanna
rétt að eftirfarandi komi fram:
Brunaútkallskerfi á ísafirði er
staðsett á tveimur stöðum þ.e. á
slökkvistöðinni og á símstöðinni.
Núverandi kerfi var sett upp á
símstöðinni á ísafirði árið 1969 og
var það gert án samráðs við starfs-
fólkið þar, og án þess að samið
væri um vörslu þess.
Kerfið er að áliti starfsfólksins
flókið og mjög óaðgengilegt að
vinna við og algjörlega óskilt því
starfi, sem fólkið er ráðið til.
Síðan það var sett upp hafa síma-
stúlkurnar annast vörslu þess og
séð að lang mestu leyti um boðun
slökkviliðsins, án nokkurrar
þjálfunar eða þóknunar fyrir.
Hafa þær litla þökk fengið fyrir,
en flest það sem aflaga hefur
farið verið skrifað á þeirra reikn-
ing, sem í mörgum tilfellum hefur
verið mjög ósanngjarnt og nánast
út í hött, enda hafa þeir, sem
ábyrgð bera á kerfinu nánast
ekkert sinnt því, hvorki með próf-
unum né æfingum fyrir stúlk-
urnar á neinn hátt. Aðeins ein
stúlka er á vakt frá því kl. 21 að
kvöldi til 10 á morgni, og að aukí
alla helgidaga, og hún því oft önn-
um kafin við mikilvæg afgreiðslu-
störf. Það er því augljóst mál og
þá sérstaklega miðað við það sem
áður er sagt, að mikið álag og
ábyrgð hefur hvílt á stúlkunum
að hafa þetta kerfi yfirvofandi á
vinnustað til viðbótar talstöðvar-
vörslu á nóttunni, sem einnig er
neyðarþjónusta, auk símaaf-
greiðslunnar.
Þann 25. febr. 1974 var ritað
bréf til umdæmisstjóra Pósts og
síma á ísafirði og skorað á hann
að leysa símastúlkurnar undan
störfum brunavarða. Ekkert svar
barst við þessari áskorun.
1. nóv. 1975 var ritað annað bréf
til sama aðila og ítrekað efni fyrra
bréfsins og jafnframt tilkynnt, að
ekki yrði svarað hringingum í
brunasímanum eftir 1. des. 1975.
Engin ákveðin svör bárust við
EKKI held ég, að ég sé farin að
ganga í barndómm, þó að ég sé
rúmlega 82 ára. Hugurinn reikar
oft víða, enda hefi ég víða farið
um lönd í Evrópu, séð og heyrt
margt, lært og starfað eftir megni
á flækingi mínum erlendis í 10 ár.
Stundum lifði ég aðeins á þurru
rúgbrauði og drakk vatn með en
ég sá lönd og lýði og talaði við
fólk. Ég reíf mig upp úr dauða-
mollunni. Ég kærði mig kollótta
þótt ég, vegna peningaleysis,
nagaði hart brauð. Ég held aö
fjöldinn af þeim, sem sátu vid
veisluborð í þá daga og enn í dag,
beri minni gleðisvip, en ég gerði
þá. Oft hefi ég beðið þess að viö
mennirnir reyndum að vaka bet-
ur, hugsa meira og reyna að vera
betri hver við annan. Við horfum
á, heyrum daglega um mikil vand-
ræði. Oft gleymist að stjórna sjálf-
um sér rétt. Okkur láist að muna
eftir kærleikanum og hlýleikan-
um, svo að okkar elskulega jörð
og meira að segja landið okkar sé
ekki eitrað með framkomu okkar.
Karlar og konur neyta víns. Tala
með fádæmum illa til sinna
vildustu vina, heimta þetta og hitt
án þess að skilja vini sína. Það er
oft svo að þeir sem mest þarf að
hjálpa skara fram úr að leti og
ómennsku. Að finna bót og bæta
úr þessu er mikið erfitt: Fáviska í
starfi og skortur á löngun tii hins
góöa er mesti bölvaldurinn. Við
erum svo mörg, sem gleymist að
aiga yndísstundir í tómstundum
okkar og hlakka til að gera sér og
inum eitthvað gott, er bætt getur
þessu bréfi, en þann 15. mars
1976 voru fulltrúar frá sfmastúlk-
unum boðaðar á fund brunamála-
nefndar Isafjarðar, sem lagði
fram tillögu um að þær símastúlk-
ur er annast hefðu brunakall
fyrir Slökkvilið Isafjarðar gerð-
ust almennir slökkviliðsmenn og
nytu sömu tryggingaréttinda, út-
kalls og vinnulauna, sem aðrir
liðsmenn í liðinu. Jafnframt voru
ákvæði i tillögunni um að
búnaðurinn skyldi vera tæknilega
eins fullkominn og mögulegt væri
á hverjum tima og að slökkviliðs-
stjöri sæi um æfingar stúlknanna
á brunasimann. Á fundi sem
simastúlkurnar héldu 17. mars
var samþykkt einróma að hafna
tillögu brunamálanefndar og
jafnframt að frá og með 1. júni
1976 myndu talsímakonur á ísa-
firði ekki annast brunaútkall
fyrir Slökkvilið ísafjarðar. Þetta
var samdægurs tilkynnt bruna-
málanefnd.
Þann 1. júní hættu svo síma-
stúlkurnar allra þjónustu við
brunasímann, en teknar voru upp
vaktir á slökkvistöðinni. Þann 3.
júni skrifuðu þær framkvæmda-
stjórn F.I.S. og óskuðu eftir að
forráðamenn félagsins svöruðu
fyrir þeirra hönd i málinu og
tækjú það að sér á annan hátt ef
þörf krefði. Fram að þeim tíma
hafði málið algjörlega verið í
höndum stúlknanna sjálfra og
deildarstjórnar félagsins á Isa-
firði. Ástæða fyrir beiðni þeirra
nú var, að yfir þær dundu stöðug-
ar spurningar og miklum þrýst-
ingi af ýmsu tagi' var farið að
beita.
Fyrri hluta júnímánaðar
hringdi Bolli Kjartansson, bæjar-
stjóri ísafj., nokkrum sinnum í
formann F.I.S. og óskaði ein-
dregið eftir að félagið hefði milli-
Arný Filippusdóttir
úr öllu í hugsun og verki, sem
gera þarf.
Ég gleymí því ekki, er ég var að
þvo gólf og fleira yfir mig þreytt
er aðrir gengu til hvílu, að þá kom
oft einn maður, er að vísu var
búinn að vinna sitt starf, allan
daginn, tók af mér skrúbbinn og
þvoði tröppur, ganga og gólf.
Hann sagði: ,,Þú hefur svo/margt
að undirbúa fyrir morgundaginn,
þótt ég þvoi þetta, því að það get
ég vel, einnig gleður það mig að
gera þetta áður en ég fer að sofa.“
Þessi maður var heitbundinn
einni af mínum námsmeyjum,
sem var þá heima hjá foreldrum
sínum. Maður þessi er dáinn.
Hann bað mig um að geta ekki um
sína hjálp. Bros hans og þakklæti
mitt gleymist ekki. Mörg dæmi
þessu lík eru til. Að vera barn, fá
göngu um að kanna möguleika á
samkomulaga í málinu. Óskaði
hann ítrekað eftir því að fulltrúar
úr aðalstjórn félagsins kæmu
vestur til Isafjarðar til viðræðu
við bæjaryfirvöld. Bauðst bæjar-
stjóri til að greiða kostnaðinn við
slíka för. Varð félagið við þessari
beiðni og þann 15. júní fóru for-
maður og gjaldkeri félagsins vest-
ur (boð bæjarstjóra um greiðslu
ferðakostnaðar var afþakkað). I
viðræðum vað bæjarstjóra lagði
hann mikla áherslu á að reynt
yrði að fá stúlkurnar til að taka
þessa þjónustu að sér aftur og
kvað sjálfsagt að fyrir það kæmi
greiðsla. Upp á þessu sama hafði
bæjarstjóri bryddað f símtölum
við formann félagsins og einnig í
bréfi til póst- og símamálastjóra
dags. 12. des. 1975, en þar segir
bæjarstjóri: „Greaðsla auk afnota-
gjalds svo sem nú er, er sjálf-
sögð.“
I framhaldi af viðræðum við
bæjarstjóra var haldinn fundur
með símastúlkunum, en ákvörðun
þeirra stóð óhögguð. Þetta var
bæjarstjóra tilkynnt morguninn
eftir. Að kvöldi sama dags, eftir
að fulltrúar félagsins voru komn-
ir til Reykjavíkur barst F.I.S. svo-
hljóðandi skeyti frá bæjarstjóra:
„Óska eftir því að boðun
slökkviliðsins á Isafirði frá sfm-
stöðinni verði til 1. september
næstkomandi svo tfmi gefist til
frambúðarlausnar á boðunarkerf-
inu. Svar óskast.
Bolli Kjartansson, bæjarstjóri”.
Að fengnu samþykki síma-
stúlknanna var bæjarstjóra sent
svohljóðandi svarskeyti 18. júní:
„Félag fslenzkra sfmamanna
samþykkir fyrir hönd síma-
bros, hjálp og þakklæti þeirra er
lfka uppörvun, sem ekki gleymist.
Það eru víst margir sem telja
svona tillitssemi lftils virði, vilja
ekki einu sinni læra starf, sem
blessar og bætir heiminn. Við
gleymum svo oft að tómstundirn-
ar eru margar, og síst má fara illa
með þær. Þeir sem ekki gera sér
grein fyrir þvf, þeir fara fátækir í
gegnum lífið, þótt þeir eigi
peninga, en kunna ekkert til að
fegra lífið með, list sinni eða nær-
gætni. Að skrifa grein, sem gleð-
ur, búa til teikningu, mála,
sauma, prjóna, hekla, eitthvað,
sem getur bætt, stoppa, þvo og
margt fleira til að fá tímann til að
líða, við það, sem fegrar. „Iðnin
gefur yndisstundir nógar.“ Börn
og gamalmenni þurfa oft á
uppörvun að halda. Ekkert getur
verið sælla en veita hlýju, eitt-
hvað til að bæta hag hinna smáu.
Að sjá bros og þakklæti, geta
framleitt það er veitir þeim yndi
er njóta, er ríkulegt þeim er þrá
að láta gott af sér leiða. Ég vona
að allir athugi hvað veitir mest
yndi. Ég bið þess að allir foreldr-
ar og skólar læri að gefa og auka
kærleikann sér til sæmdar og
gleði. Börnum dettur svo margt
yndislegt í hug. Einar Benedikts-
son gefur mörg gullkorn í kvæð-
um sínum, t.d. þetta: „ÖIl viska
barnanna er einfeldnin. Guðdóm-
leg speki.“ Nærgætnin í orði og
verki veldur mestu. Ef við gætum
lært það, sem allir geta, sem vilja,
myndi jarðlíf okkar verða para-
dís.
stúlkna á Isafirði beiðni þína um
að boðun slökkviliðsins á Isafarði
verði frá sfmstöðinni til 1.
september næstkomandi, enda
verði boðun slökkviliðsins eftir
þann tfma stúlkunum óviðkom-
andi.
Ágúst Geirsson formaður F.I.S."
Með þessu taldi félagið að frá 1.
september yrðu stúlkurnar
endanlega lausar við þessa þjón-
ustu og að tíminn yrði notaður til
frambúðarlausnar, samanber
skeyti bæjarstjóra. Einnig með
tilliti til eftirfarandi álits, sem
kemur fram í bréfi póst- og síma-
málastjórnar til bæjarstjóra dags.
13. maí 1976:
„Brunaliðsútkallskerfinu er
stýrt frá tveimur jafngildum út-
kallssfmum og er núna annar á
sfmstöðinni og hinn f slökkvistöð-
inni. AUÐVELT væri fyrir bæjar-
stjórn tsafjarðar að leysa útkalls-
vandann t.d. með þvf að tveir
brunaliðsmenn hafi þessa sfma
heima hjá sér eða þá að samið sé
um að annar sfminn verði á lög-
reglustöðinni en hinn heima hjá
brunaliðsmanni. Með skipturum
mætti dreifa þessu á tvo til þrjá
brunaliðsmenn auk lögreglu-
stöðvarinnar. Mikill kostur við
slíkt fyrirkomulag er að þá yrði
brunaliðið kallað út af fagmönn-
um f bruna- og öryggismálum."
Tíminn virðist þó ekki hafa ver-
ið notaður til að finna frambúðar-
lausn á þessum vanda, því um
mánaðarmótin ágúst-september
leitar ráðuneytisstjói félagsmála-
ráðuneytisins Hallgrímur Dal-
berg til formanns F.I.S. og biður
um framlengingu á frestinum svo
honum gefist tækifæri til að
kanna málið, en hann hafði verið
að fá það í hendur. Samþykktu
símastúlkurnar að framlengja
brunasimaþjónustuna til 15. sep-
tember.
Þann 6. sept. fóru ráðuneytis-
stjórinn og formaður F.I.S., sam-
kvæmt beiðni ráðuneytisstjórans,
til Isafjarðar. Var rætt við bæjar-
stjóra og slökkviliðsstjórann sem
báðir lögðu höfuðáherslu á, að
reynt yrði að fá stúlkurnar til að
taka þessa þjónustu að sér til
frambúðar. Að öðrum kosti þýddi
það útgjaldaaukningu fyrir
bæjarfélagið sem næmi 7—10
millj. kr. á ári, enda hefðu þeir 18
dagar í júnímánuði, þegar vakt
var allan sólarhringinn á slökkvi-
stöðinni, kostað um 700 þús. kr.-
Að þessum viðræðum loknum
héldu ráðuneytisstjórinn og for-
maður F.I.S. fund með símastúlk-
unum, sem féllust á eftir nokkrar
fortölur að ljá máls á áframhald-
andi þjónustu brunasímans, þar
til önnur viðhlítandi lausn feng-
ist. Yrði þá gerður skriflegur
samningur um málið, þar sem
höfuðáhersla skyldi lögó á endur-
bætur á útkallskerfinu, reglulega
þjálfun símastúlknanna og próf-
un búnaðarins. Á fundinum komu
fram tvær hugmyndir um
greiðslu fyrir þessa þjónustu.
önnur, að greitt skyldi sem svar-
aði einni yfirvinnustund á dag
fyrir hverja' stúlku en hin, að
greitt skyldaálag á þann tima sem
varslan stæði og yrði það sam og
vaktaálag. Þegar i ljós kom við
nánari útreikning að sú leið yrði
kostnaðarsamari var strax horfið
frá henni.
Fór nú ráðuneytisstjórinn á
fund bæjarstjóra og bæjarráðs
með þær hugmyndir að samningi,
sem ræddar höfðu verið. Eftir
þann fund tilkynnti hann síma-
stúlkunum og formanni F.I.S. að
bæjarráð hefði samþykkt öll atr-
iðin og að bæjarstjóri myndi gera
uppkast að samnanga Nokkrum
dögum síðar barst félaginu svo
samningur dags. 10. sept. 1976
með gildistíma frá 1. sept. undir-
ritaður af bæjarstjóra með f.vrir-
vara um samþykki bæjarstjórnar.
Var hann í öllum meginatriðum í
samræmi við það, sem um hafði
verið rætt.
Samkvæmt orðum bæjarstjóra
reiknaði hann með að samningur-
inn yrði staðfestur þegar á næsta
bæjarstjórnarfundi, en það fór á
annan veg. Málinu var frestað æ
ofan í æ. Loks var á fundi bæjar-
stjórnar 14. okt. s.l. samþykkt að
vísa samningnum frá. Frá þessu
skýrði bæjarstjóri formanni F.I.S.
í símtali daginn eftir. Var bæjar-
stjóra tilkynnt samdægurs að
slmastúlkurnar myndu ekki ann-
ast boðun slökkviliðs Isafjarðar
eftir kl. 24.00 þann dag. Síma-
stúlkurnar höfðu fram að því
staðið fullkomlega við sinn hluta
samningsins. Hinsvegar höfðu
bæjaryfirvöld ekki staðið við
neitt atriði hans, hvorki er varðar
endurbætur á búnaðinum, prófun
hans, né þjálfun stúlknanna, að
ekki sé minnst á greiðslu fyrir
þjónustuna. Hafði þó bæjarstjóri
látið í ljós, að sér bæri lagaleg
skylda til að framfylgja samn-
ingnum þar til hann yrði felldur
af bæjarstjórn, ef svo færi.
Eftir að bæjarstjórn felldi
samninginn hafa bæjaryfirvöld
látið þá skoðun í ljós að óeðlilegt
væri að semja við ákveðinn starfs-
hóp eins og hér hafi verið gert. En
hver var að biðja um samninga?
Ekki talsímaverðir á Isafirði.
Ekki Félag ísl. simamanna. Þvert
á móti. Það voru bæjaryfirvöld á
Isafirði sem þrástöguðust á samn-
ingum við símastúlkurnar og að
sjálfsagt væri að greiða fyrir
þjónustu þeirra.
Nú þegar þeir hafa fellt sinn
eigin samning, tala þeir með
vandlætingu um óhóflega kröfu-
gerð og gera tilraun til að sverta
simastúlkurnar og félag þeirra í
augum almennings. Ekki er það
stórmannlegt, svo notuð séu
þeirra eigin orð og sérstaklega
ekki þegar hafður er í huga allur
gangur þessa máls og það ofur-
kapp, sem þeir hafa lagt á það að
koma þessari þjónustu á síma-
stúlkurnar. Ekki lýsir það heldur
miklu þakklæti fyrir sjálfboða-
liðs-starf stúlknanna í 27 ár, sem
fróðlegt er að bera saman við 18
daga vörslu brunasimans á
slökkvistöðinni í sumar, sem kost-
aði um 700 þús. kr. eins og áður
kemur fram.
„Kúgun kvenna
er efnahagslegs
og kynferdis-
legs edlis”
ANNAÐ þing Rauðsokka-
hreyf ingarinnar var haldið
helgina 23.—24. október s.l.
Þar var samþykkt einróma
stefnugrundvöllur hreyfingar-
innar og teknar ákvarðanir
um verkefni, sem framundan
eru.
í hinum nýsamþykkta
stefnugrundvelli segir m.a.:
„Jafnréttisbaráttan er óað-
skiljanlegur þáttur stéttabarátt-
unnar fyrir nýju samfélagi þar
sem arðrán og hverskonar kúg-
un verða afnumin og jöfnuður
ríkir. Fullkomnu jafnrétti verður
ekki komið á í þessu samfélagi.
Kúgun kvenna er efnahagslegs
og kynferðislegs eðlis. Hún er
liður í þvi misrétti, sem þjóð-
félagsskipan okkar byggist á.
Félagslegar og efnahagslegar
aðstæður kvenna gera þeim
ekki kleift að standa jafnfætis
körlum Undirrót þessa er það
hlutverk, sem konur hafa
gegnt og gegna í fjölskyld-
unni."
Einnig kemur fram að Ftauð-
sokkahreyfingin lítúrá þaðsem
hlutverk sitt að berjast fyrir
nýju samfélagi jafnréttis og
frelsis, að berjast gegn kúgun
og hvers konar árásum á
alþýðu, að starfa með verka-
lýðshreyfingunni og öðrum að
sameiginlegum markmiðum,
að berjast gegn því að fólki sé
mismunað vegna kynfeðis síns,
að efla sjálfsvitund, félags-
þroska og baráttuvilja kvenna,
að styðja baráttu kvenna um
allan heim gegn kúgun og
afturhaldi og að berjast fyrir
aukinni samneyzlu.
Árný Filippusdóttir:
Vökum og lærum að
lifa okkur til sóma