Morgunblaðið - 03.12.1976, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. DESEMBER 1976
VIÐSKIPTl
Umsjón: Pétur J. Eiríksson
Endurvinnsluiðnaður:
ENDURVINNSLUIÐNAÐUR er lítil atvinnu-
grein á íslandi og til skamms tíma hefur gildi
hans verió lítt metiö. Þó að þessi iónaður velti
hundruðum milljjóna króna og útflutnings-
verðmæti stærsta fyrirtækisins innan hans,
Sindra stáls h.f., verði um 200 milljónir í ár, þá
hefur mönnum hér á landi ekki verið ljóst sú
verðmætasköpun, sem endurvinnsla hráefna
getur leitt til.
Stafsmenn Sindra stáls vinna við að rffa olfugeyma í Hvalfirði sfðast liðið sumar.
Vanmetin iðngrein sem velt-
ir hundruðum milljóna króna
Erlendis hefur sífellt meira
áherzla verið lögð á endurvinnslu
úrgangsefna eins og málma,
pappírs, glers og plasts. Er verð-
mætasköpun endurvinnsluiðnað-
arins orðin geysimikill eins og sjá
má af skýrslu opinberrar nefndar
í Bretlandi, en sagt var frá efni
hennar í tímaritinu The
Economist í janúar á þessu ári.
Kemur það fram i skýrslunni, að
um 50% stálframleiðslu ir Bret-
landi, 40% koparframleiðslu og
43% pappírsframleiðslu byggist á
brotajáfni og úrgangi. Svipaðar
tölur gilda um heimsframleiðsl-
una. Hér á íslandi hefur brota-
járn einna helzt verið. tekið til
endurvinnslu, aðallega af Sindra
stáli h.f. Hefur fyrirtækið unnið
95% af magni og 98% af verð-
mæti þess járns og málma, sem
hér hafa verið endurunnir. Hefur
útflutningur fyrirtækisins verið
talsverður, eða á sjötta þúsund
tonn árlega á undanförnum árum.
Er áætlað að í ár verði vinnslu-
verðmætið á brotajárni og málm-
um um 200 milljónir króna.
Stjórnendur Sindra stáls segja
það hafa staðið endurvinnsluiðn-
aðinum fyrir þrifum að hann hef-
SAMTÖK súrálsframleiðenda,
The International Bauxite
Association (IBA), hafa haldið
áfram athugunum slnum á þeim
möguleika að koma á lámarks-
verði á súráli, en ráðherrafundur
samtakanna hefur f jallað um súr-
álsverð I þessari viku f Freetown í
Sierra Leone.
Fyrir fundinum liggja margar
tillögur frá stjórn IBA, sem
samþykktar voru á fundi hennar I
ur alls ekki fengizt viðurkenndur
sem vinnsluiðnaður heldur hefði
verið á litið á hann nánast sem
söfnun. Þessi viðhorf væru áber-
andi bæði hjá yfirvöldum og al-
menningi. Vegna þessara við-
horfa þarf fyrirtækið að treysta
eingöngu á viðskipabanka sína
vegna fjárfestinga og fólk með-
höndlar brotajárn nánast sem
verðlaust drasl.
Sem dæmi um viðhorf fólks til
brotajárns nefndu þeir að eftir
snjóflóðið á Neskaupstað hefði
fallið til allmikið úrgangsjárn, lík-
lega 500 til 600 tonn, að verðmæti
um 40—50 þúsund Bandaríkja-
dalir. Hefði Sindri ætlað að kaupa
þetta járn og nýta, en aðeins örfá-
um dögum áður en starfsmenn
september. Samkvæmt áreiðan-
legum heimildum verður erfiðara
fyrir ráðherrana, sem eru frá
ellefu löndum, að koma sér saman
um tillögurnar en fyrir stjórnina.
Fram til þessa hefur IBA ekki
orðið annað ágengt í tilraunum
sínum til að koma á lágmarks-
verði súráls en að ákveða skamm-
tímaverð á útflutningi þessa árs.
Stefna samtökin að því að geta
ákveðið langtímaverð, en það
mun taka langan tíma.
Bæjarstjórn Seyðisfjarðar hefur
Sindri kaupir til vinnslu.
fyrirtækisins komu austur hafði
stór hluti þess verðið settur í
gryfjur og mold ýtt yfir.
Á sama hátt fóru mikil verð-
mæti forgörðum við Búrfell.
Vegna framkvæmdanna þar voru
flutt tollfrjálst inn tæki og efni.
Þar tollur hafði ekki verið greidd-
ur mátti ekki selja afgangs- og
úrgangsefni að framkvæmdum
loknum. Var því grípið til þess
ráðs að grafa 100 til 200 tonn af
járni í jörðu.
Sindri reif gamla olíugeyma í
Hvalfirði, sem í voru á 7. hundrað
tonna af járni. Um tíma stóð til að
ýta geymunum burtu og grafa.
Sömu meðferð áttu gömlu olíu-
geymarnir í Öskjuhlíð að fá en
Sindri hefur hafið niðurrif
þeirra.
Þá kváðu forráðamenn Sindra
mikinn gjaldeyri fara forgörðum,
þegar gömlum skipum væri siglt
utan til niðurrifs. Sögðu þeir að
hægt væri að afla meiri verðmæta
úr skipskrokkunum með því að
vinna járnið úr þeim hér heima
og selja það síðan úr landi.
Sindra stál hefur 35 menn í
vinnu við að safna og vinna brota-
járn. Sendir fyrirtækið menn og
tæki víða um landið til að ná efni.
Það hefur aðstöðu til söfnunar og
vinnslu á Akureyri, þar sem einn-
ig er stefnt að því að koma upp
útskipunaraðstöðu, Isafirði,
Reyðarfirði og að einhverju leyti
á Seyðisfirði. Unnið járn er aðal-
lega selt til Spánar, en fyrirtækið
hefur fastan samning við Spán-
safnað saman úrgangsjárni, sem
verja og getur samkvæmt honum
selt 5 — 6000 tonn á þessu ári.
Samkvæmt áætlun sem Sindra
stál hefur gert, getur árleg endur-
vinnsla brotajárns og málma
verið komin upp í 12 þúsund tonn
ALLT bendir til þess, að á þessu
ári verði færri verkföll f Bret-
landi en nokkurt annað ár sfðasta
áratuginn, samkvæmt upplýsing-
um atvinnumálaráðuneytisios.
árið 1980 á ársgrundvelli og er
áætlað söluverð þess um 250
milljónir. Þess ber þó að geta að
miklar verðsveiflur eru á markaði
fyrir brotajárn. Á árinu 1980 er
búizt við að skortur verði orðinn í
heiminum á brotajárni og má þá
búast við því að verð ráðist af
þeim orkusparnaði, sem er af
vinnslu úr endurunnu járni og
málmum í stað járngrýtis. Er
sparnaðurinn við framleiðslu
járns og stáls 2500 kílówattstund-
ir fyrir hvert tonn en við fram-
leiðslu áls 49000 kilóvattsstundir.
Til að þessi framleiðsluaukning
sé möguleg þarf Sindri að leggja
út í töluverðar fjárfestingar, því
með núverandi tækjabúnaði
hefur fyrirtækið ekki getað nýtt
það járnmagn, sem það hefur haft
til umráða. Er því stefnt að því að
kaupa á næsta ári stóra pressu,
sem getur tekið bíla og pressað
saman. Er verðniæti þeirrar fjár-
festingar um 50 — 60 milljónir
króna. Þá vonast forráðamenn
fyrirtækisins til að geta fengið
minni, færanlega pressu, sem
hægt væri að fara með út á land.
Slíkt verkfæri kostar um 20 millj-
ónir króna.
Fyrstu 10 mánuði ársins voru
verkfallsdagar helmingi færri en
á sama tímabili 1975, sem þó var
bezta árið síðan 1969.
Mikrðmæti töpuðust þegar úrgangsjárnið var grafið f haug á Nes-
kaupsstað eftir snjóflóðin.
Súrálsframleiðend-
ur funda um verðlag
Frá athafnasvæði Sindra stáls við Sundahöfn. A miðri myndinni eru
mikilsvirkar járnklippur.

'Rrpzlcum vprlí-
föllum fækkar