Morgunblaðið - 05.03.1977, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. MARZ 1977
33
Félag islenzkra stórkaupmanna:
Óánægja með lána- og
skattamál verzlunarinnar
Samvinnufélögin njóta
óeðlilegra forréttinda
„Islenzk verzlunarsfett óskar
aðeins eftir jafnrétti og eðlileg-
um starfsskilyrðum f verðlags-
málum um leið og hún krefst
viðukenningar hins opinbera á
mikilvægi starfa sinna I þágu
þjóðarbúsins og hagsmuna hins
almenna neytanda“. Þannig
mælti Jón Magnússon for-
maður Félags fslenzkra stór-
kaupmanna á blaðamanna-
fundi nýlega, er stjórn félags-
ins kynnti fjölmiðlum ýmis
helztu mál sem rædd voru á
aðalfundi samtakanna sem
haldinn var f Reýkjavfk um sl.
helgi.
Sagði Jón að á aðalfundinum
hefðu öll helztu mál sem snerta
stórkaupmenn og verzlunina í
heild verið rædd. Efst á baugi
hefðu þó verið verðlagsákvæð-
in. Hefðu þau verið mikið rædd
og samþykkt ályktun þess efnis
að skorað var á rfkisstjórnina
að hún framfyldi hið fyrsta
hinni yfirlýstu stefnu sinni að
hrinda fram faglegri lausn i
verðlagsmálum íslenzku efna-
hagslífi til framdráttar og
endurreisnar, en léti í stað þess
af hinum pólitfsku hrossakaup-
um um þessi hagamunamál
þjóðarinnar. Kom fram á blm.
fundinum að stjórn F.Í.S. er
almennt sammála verðlags-
stjóra að núverandi verðlags-
ákvæði hvetji ekki til hag-
stæðra innkaupa, og samþykkti
aðalfundirurinn einnig á lykt-
un um að núverandi verðlags-
ákvæði stuðla ekki að lægra
verðlagi heldur þvert á móti
hvetji þau til óhagstæðari inn-
kaupa.
Jón Magnússon sagði að ann-
að aðalmál aðalfundar F.Í.S
hefði verið samvinnan og sam-
starfið við Verzlunarráð
íslands. Væri það vilji samtak-
anna að efla verkaskiptingu og
iiagræðingu milli samtakanna í
þeim málefnum er þau fjalla
um, til að forðast tviverknað. i
þessu sambandi írekaði aðal-
fundur F.Í.S. fyrri ályktanir
þess efnis að félagsleg aðild
stórkaupmanna að V.i. eigi sér
stað i því formi að Félag
islenzkra stórkaupmanna verði
aðili að Verzlunarráði íslands
fyrir hönd félagsmanna sinna
og hin beina aðild þeirra að
ráðinu falli þar með niður.
Skoraði fundurinn á stjórnir
samtakanna að koma þessu
máli í höfn fyrir apríllok nk.
Á blaðamannfundinum kom
fram að talsverð óánægja rfkir
meðal stórkaupmanna með
skattamál fyrirtækja. Felst sú
óánægja aðallega f því að fyrir-
tæki skuli skattlögð misjafnt
eftir rekstursformi. í þessu
sambandi benti aðalfundur
F.Í.S. á þá heimild samvinnu-
félaga til greiðslu % ágóðans í
stofnsjóð, áður en tekjuskattur
er álagður. Segir fundurinn
þessa heimild valda því að sam-
vinnufélögin njóti algjörrar
sérstöðu við álagningu tekju-
skatta. Sé þessi mismunun
ósanngjörn og óviðunandi og
þurfi að hverfa.
Það kom og fram á blm. fund-
inum með stjórn F.Í.S. að tals-
verð óánægja ríkir meðal stór-
kaupmanna varðandi lánamál
verzlunarinnar, og svo sé einn-
ig um skattamál hennar. Þann-
ig kom fram að verzlunin hefur
að jafnaði ekki fengið nema 2%
af útlánum fjárfestingarsjóða á
undanförnum árum, meðan iðn-
aður og landbúnaður hafa feng-
ið um 20% hvor atvinnuvegur
og sjávarútvegur rúm 50%, að
sögn Júlíusar S. Ólafssonar
framkv.stj. F.I.S. Sagði Júlíus
hér mikið óréttlæti eiga sér
stað, hvort sem litð væri á þá
veltu eða þann mannafla sem
tilheyrir verzluninni. Þá hefði
þróunin verið sú að undan-
förnu að mun meiri aukning
hefði orðið f útlánum til sam-
vinnuverzlunarinnar en til
einkaverzlunarinnar. Sagði
Júlfus stórkaupmenn telja það
óeðlilegt, með tilliti til þess að
af almennri heildverzlun væru
aðeins 20% hennar f höndum
samvinnufélaga (olfuverzlun
undanskilin hér.) Sagði Júlfus
það ósk stórkaupmanna að þeir
sætu við sama borð og sam-
vinnufélögin í lánamálum
vegna heildverzlunar.
Jón Magnússon sagði i lok
máls síns að stórkaupmenn
teldu sig afskipta með hlutverk
sitt f þjóðfélaginu að ýmsu
leyti. Þannig sagði hann að
heildverzlunin hefði mjög litið
með drefingu á innlendum
iðnaði að gera, þó svo að sú
dreifing væri á öðrum Norður-
löndum talin eiga að vera í
höndum þeirra sem hafa dreif-
ngarkerfin i höndum sér, þ.e.
heildverzlunina. Sagði Jón iðn-
aðinn hér inna af hendidreif-
ingar verkefni sem fæli í sér
tvfverknað, þvf stórkaupmenn
gætu innt það verk af hendi og
hefðu til þess aðstöðu, þ.e.
mannafla og þekkingu.
Eins og áður segir var aðal-
fundur Félags íslenzkra stór-
kaupmanna haldinn að Hótel
Loftleiðum, laugardaginn 19.
febrúar s.l.,
Formaður var endurkjörinn
Jón Magnússon. Þá var Ágúst
Ármann endurkjörinn í stjórn,
en Jóhann J. Ólafsson og Gunn-
ar Kvaran gáfu ekki kost á sér
til endurkjörs og voru þeim
þökkuð störf i þágu félagsins á
undanförnum árum. í stað
þeirra voru kjörnir Ólaur Har-
aldsson og Valdemar Baldvins-
son, Akureyri. En hann er
fyrsti stórkaupmaðurinn utan
Reykjavfkursvæðisins sem
kjörinn er í stjórn F.I.S. Fyrir í
stjórn félagsins voru þeir: Árni
Fannberg, Ólafur Kjartansson
og Rafn Johnson.
I upphafi minntist Jón
Magnússon látinna félags-
manna, þeirra Ingimars Bryn-
jólfssonar, Bergþórs Þorvalds-
sonar, Sigurðar F. Ólafssonar
og Jóns S. Helgasonar.
Fundarstjóri var kjörinn
Jón Magnússon, form. F.l.S.
Björgvin Schram og fundarrit-
ari Jónas Þór Steinarsson, við-
skiptafræðingur.
Jón Magnússon formaður
flutti ftarlega skýrslu stjórnar-
innar um störf félagsins á
siðastliðnu ári.
Júlíus S. Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri félagsins, sagði
frá starfsemi skrifstofu þess og
ræddi nokkuð um samstarf inn-
an verzlunarinnar og umsvif
samvinnuhreyfingarinnar og
nauðsyn á aukinni útbreiðslu-
starfsemi verzlunarinnar.
Jóhann J. Ólafsson varafor-
maður félagsins, gerði grein
fyrir reikningum þess.
Jón Jóhannesson flutti
skýrslu um starfsemi Lífeyris-
sjóðs verzlunarmanna.
Endurskoðendur voru kjörn-
ir þeir Andrés Guðnason og
Hilmar Fenger, til vara Otto A.
Michelsen og Einar J. Skúla-
son.
I fastanefndir félagsins voru
kjörnir:
Hagrannsóknar- og hag-
ræðingarnefnd: Ásgeir
Gunnarsson, Helgi Sigurðsson,
Guðmundur Þórðarson og Árni
Gunnarsson.
Skatta- og tollanefnd: Gunn-
ar Eggertsson, Einar Kristins-
son, Ólafur Guðnason og Þór-
hallur Þorláksson.
Utbreiðslu- og fræðslunefnd:
Haraldur Haraldsson, Sturla
Eiríksson, Guðmundur Hall-
grfmsson og Ólafur Jensson.
Utflutningsnefnd: Margeir
Sigurjónsson, Guðbjörn Guð-
jónsson, Hörður G. Albertsson
og Richard Hnnesson.
Sem fyrr segir var á aðal-
fundi F.Í.S. rætt um öll helztu
má verzlunarinnar. Voru sam-
þykktar nokkrar ályktanir um
þessi málefni og fara þær hér á
eftir:
1. Afkoma og eiginfjár-
staða heildverzlana.
Aðalfundur F.l.S. vekur
athygli á erfiðri greiðslustöðu
heildverzlunarinnar, versnandi
afkomu og siminnkandi eiginfé
fyrirtækjanna
Eigin féð kemur í fyrirtæki
með tvennum hætti; annað
hvort sem beint framlag eig-
anda t.d., sem hlutafé eða með
þeim hætti að rekstrarágóða er
haldið eftir í fyrirtækinu t.d. f
formi varasjóðs.
Þau lán sem heildverzlunin á
einkum kost á eru dýr skamms-
timalán í vfxilformi og stutt er-
lend vörukaupalán, sem veru-
leg gengisáhætta fylgir. Rýrn-
un eigin fjársins veldur aukinn
lánsfjárþörf, auknum vaxta-
kostnaði, gengistapi og þar með
versnandi afkomu.
Sökum útlánaþaks viðskipta-
bankanna á heildverzlun i veru-
legum erfiðleikum með fjár-
mögnun eðlilegra vörukaupa
sem dregur úr lána- og við-
skiptaþjónustu neytendum til
tjóns og telur fundurinn að nú-
vernandi lánastefna bankanna
sé með öllu óviðunandi fyrir
verzlunina, sérstaklega ef tekið
er tillit til þess að aðrir at-
vinnuvegir en verzlunin njóta
afurðalánafyrirgreiðslu utan
við útlánasamkomulagið.
2. Mismunur f útlánum
eftir atvinnuvegum og
rekstrarformum.
Aðalfundur F.I.S. 1977, ítrek-
ar mikilvægi þess að verzlunin
komi á fót eigin langlánasjóði
og fái sjóðurinn með löggjöf
fastan tekjustofan f formi
gjalds sem innheimt verði af
verzluninni f landinu.
I þessu sambandi vekur
fundurinn athygli á því að
verzlunin öll hefur fengið að-
eins tæp 2% til jafnaðar af út-
lánum fjárfestingarlánasjóða á
undanförnum árum, á meðan
að iðnaður og landbúnaður
hafa fengið um 20% hvor at-
vinnuvegur og sjávarútvegur
rúm 50%.
Þá gagnrýnir fundurinn
harðlega þá mismunun innláns-
stofnana f garð einkaverzlunar
sem felst í því að árinu 1976 var
útlánsaukning til samvinnu-
verzlunar tæp 30% en til einka-
verzlunar aðeins um 19%, þ.e.
þriðjungi hærri aukning til
samvinnuverzlunar en einka-
verzlunar, en auk þess hefur sú
fyrrnefnda óbeinan aðgang að
afurðasölulánum.
Telur fundurinn þennan
mun i fyllsta máta óeðlilegan,
ef haft er i huga að á sfðast-
liðnu ári var 32% verðbólga i
landinu og skorar fundurinn á
bankayfirvöld að beita sér fyrir
sanngjarnri útlánaskiptingu
þar sem jafnræði rfki milli
rekstrarforma.
3. Aðild F.I.S. að V.f.
Aðalfundur F.I.S 1977 ítrek-
ar fyrri ályktanir þess efnis að
félagsleg aðild stórkaupmanna
að Verzlunarráði tslands eigi
sér stað í því formi að Félag
fslenzkra stórkaupmanna verði
aðili að Verzlunarráði tslands
fyrir hönd félagsmanna sinna
og hin beina aðild þeirra að
ráðinu falli þar með niður, um
leið verði gengið frá samningi
um verkefnaskiptingu milli
samtakanna, til að forðast tví-
verknað.
Fundurinn skorar á stjórnir
samtakanna að koma þessu
máli í höfn fyrir aprfllok nk.
4. Gjaldeyrismál.
Aðalfundur F.Í.S. 1977 telur
að gjaldeyrisviðskipti séu sjálf-
sögð og eðlileg starfsemi allra
banka og bankaútibúa á land-
inu. Fundurinn álítur að stjórn-
völdum beri að veita öllum, sem
hafa réttindi til bankastarf-
semi, full gjaldeyrisréttindi.
5. Skattamál.
Aðalfundur F.I.S. vill ítreka
fyrri ályktun um nauðs'yn þess
að heimilað sé skattfrjálst
endurmat vörubirgða við
ákvörðun brúttóágóða.
Það er grundvallaratriði, til
þess að rétt mynd fáist af af-
komu fyrirtækjanna, að verð-
breyting vörubirgðanna sé tek-
in í inn dæmið. Vörubirgðir eru
í eðli sínu ekki ósvipaðar vélum
og verkfærum iðnfyrirtækj-
anna. Þær eru eins konar tæki,
sem nauðsynlegt er til þess að
verzlunin geti gengt hlutverki
sínu.
Það sjá allir, hversu fráleitt
það væri, ef iðnaðarfyrirtækinu
væri reiknaður skattur af verð-
hækkun véla sinna, en við slfka
meðferð hefur verzlunin mátt
búa. Árangur þessara skatt-
lagningar er sá, að verzlunin
neyðist til að draga úr birgða-
haldi sínu eða flytja það á
hendur erlendra seljenda var-
anna.
Augljóst er, hvaða áhrif slíkt
hefur á rekstraröryggi atvinnu-
veganna og á verðlag innan-
lands.
Aðalfundurinn vill einnig
hvetja til þess, að tekin sé upp
verðstuðulsfyrning á fyrnan-
legum eignun fyrirtækjanna,
þannig að fullt tillit sé tekið til
áhrifa verðbólgunnar og eignir
fyrndar hverju sinni af endur-
kaupverði eða sem næst þvi.
Það er álit fundarins, að
skattlagning fyrirtækja skulu
fara eftir sömu reglum óháð því
hvert rekstursformið er.
I þessu sambandi vil fundur-
inn benda á heimild samvinnu-
félaganna til greiðslu i stofn-
sjóð %ju ágóðans, áður en
tekjuskattur er álagður.
Þessi heimild veldur þvi, að
samvinnufélögin njóta algjörra
sérstöðu við álagningu tekju-
skatts.
Þessi mismunun er ósann-
gjörn og óviðunandi og þarf að
hverfa.
6. Verðlagsmál.
Aðalfundur F.I.S. 1977 skor-
ar á rikisstjórnina að fram-
fylgja hið fyrsta hinni yfirlýstu
stefnu sinni um að hrinda fram
faglegri lausn í verðlagsmálum
íslenzku efnahagslffi til fram-
dráttar og endurreisnar, en láta
af hinum pólitísku hrossakaup-
um um þessi hagsmunamál
þjóóarinnar.
Aðalfundur minnir á fyrri
ábendingar um að núverandi
verólagsákvæði stuðla ekki að
lægra verðlagi heldur þvert á
móti hvetja þau til óhagstæðari
innkaupa.
Islenzk verzlunarstétt óskar
aðeins eftir jafnrétti og eðlileg-
um starfsskilyrðum í verðlags-
málum um leið og hún krefst
viðurkenningar hins opinbera á
mikilvægi starfa sinna í þágu
þjóðarbúsins og hagsmuna hins
almenna neytenda.
Að lokum vill fundurinn mót-
mæla því harðlega að breyting
á stefnunni f verðlagsmálum sé
nokkur umbun til verzlunar-
innar eða veiti henni nokkur
forréttindi.
...íslenzk verzlunarstétt óskar jafnréttis í verðlagsmálum,
skattamálum og lánamálum, og krefst jafnframt viðurkenn-
ingar hins opinbera á mikilvægi starfa sinna