Morgunblaðið - 01.09.1977, Blaðsíða 21

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1977
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1977
21

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn GuSmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi GarSar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, simi 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. simi 22480.
Áskriftargjald 1300.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 70.00 kr. eintakið.
Iðnþing
Iðnþing var haldið á Ak-
ureyri í lok síðustu viku og
var þar fjallað um málefni iðn-
aðarins frá sjónarhóli Lands-
sambands iðnaðarmanna
Athyglisverður er sá sterki
stuðningur við aðild íslands að
EFTA, sem fram kom í ræðu
Sigurðar Kristinssonar, forseta
Landssambandsins, i setning-
arræðu er hann sagði: ,,Mönn-
um er Ijóst að iðnaðurinn verð-
ur að gegna vaxandi hlutverki í
atvinnuuppbyggingu á Islandi,
því í önnur hús er ekki að
venda. Stærsta skrefið í þá átt
var stigið með inngöngunní í
EFTA og með samningum við
EBE. Með þvi var í verki viður-
kennt að iðnaður ætti miklu
hlutverki að gegna á Islandi
um ókomna tíð. Ég hygg að
yfirgnæfandi fjöldi aðila innan
Landssambands iðnaðarmanna
hafi fagnað þvi að þetta skref
var stigið Ég held líka að flestir
séu enn sama sinnis, þó hætt
sé við að sá árangur, sem náðst
hefur sé mun minni en vænzt
var við byrjun þessa áratugs,
þegar litið var með bjartsýni
fram til 10 ára aðlögunartím-
ans, sem nota átti til að byggja
upp og efla islenzkan iðnað.
Vel má vera að bjartsýnin hafi
verið of mikil en ég vil á engan
hátt telja að hún hafi verið til
skaða, né heldur vil ég gera of
lítið úr þeim árangri, sem náðst
hefur, það hefur óneitanlega
miðað talsvert fram á við
Þessi jákvæða afstaða forseta
Landssambands iðnaðarmanna
til EFTA-aðildar stingur óneit-
anlega dálítið í stúf við sjónar-
míð sumra forystumanna iðn-
aðarins, sem enn hafa allt á
hornum sér í sambandi við
EFTA-aðild okkar.
Gunnar Thoroddsen, íðnað-
arráðherra, flutti ræðu á Iðn-
þingi og gerði grein fyrir stefnu
og störfum ríkisstjórnarinnar á
sviði iðnaðarmála í ræðu ráð-
herrans kom m.a. fram, að á
Alþingi I haust verður lagt fram
nýtt frumvarp til iðnaðarlaga,
sem felur í sér margvíslegar
nýjungar í þágu iðnaðarins.
Lög um Húsnæðismálastofnun
ríkisins eru í endurskoðun og
taldi iðnaðarráðherra nauðsyn-
legt, að laga húsnæðislána-
kerfið að nútímaþörfum iðnað-
arins. Ennfremur upplýsti ráð-
herrann, að frumvarp til bygg-
ingarlaga yrði endurflutt á Al-
þingi í haust.
Gunnar Thoroddsen gerði
málefni skipasmiðaiðnaðarins
sérstaklega að umræðuefni og
vakti athygli á þeim mun á
lánafyrirgreiðslu, sem nú er eft-
ir því hvort menn hyggja á
nýsmíði eða vjðgerðir hérlendis
eða erlendis. Ef fiskiskip er
smíðað hjá íslenzkrí skipa-
smíðastöð lánar Fiskveiðasjóð-
ur til þess 75% af andvirði og
Byggðasjóður 10%. Hins vegar
hefur mjög verið þrengt að
lánsheimildum til skipakaupa
erlendis að sögn ráðherrans. Ef
viðgerðir eða breytingar eru
gerðar hér lánar Fiskveiðasjóð-
ur 75% og Byggðasjóður 10%
en ef þessi verk eru unnin
erlendis lánar Fiskveíðasjóður
67% og Byggðasjóður ekkert.
Þessi lánamunur ætti að stuðla
mjög að því að menn beini
viðskiptum sínum til íslenzkra
skipasmíðastöðva og við-
gerða rstöðva.
Iðnaðarráðherra minnti á, að
í janúar 1 975 hefði söluskattur
af vélum og tækjum til iðnaðar
verið felldur niður að hálfu og
nú hefði skrefið verið stigið til
fulls og þessi söluskattur af-
numinn með öllu. Þá benti ráð-
herrann á, að flestar greinar
hins svonefnda samkeppnis-
iðnaðar búa nú víð tollfrelsi á
flestum aðföngum framleiðsl-
unnar. Verndartollar er hins
vegar enn að meðaltali um
25% á innfluttri samkeppnis-
vöru og er gert ráð fyrir, að þeir
verði horfnir í byrjun árs 1 980
Ýmislegt hefur áunnizt í
lánamálum iðnaðarins. Iðn-
lánasjóður er traustur lánasjóð-
ur og nemur útlánsfé hans nú
um 1200 milljónum króna. í
sumar náðist í fyrsta skípti jafn-
ræði í vaxtakjörum á rekstrar-
lánum til iðnaðar, sjávarútvegs
og landbúnaðar en hingað til til
hefur iðnaðurinn búið við lakari
hlut að þessu leyti. Hins vegar
sagði dr. Gunnar Thoroddsen,
að iðnaðurinn hefði ekki enn
jafn greiðan aðgang að slíkum
lánum og aðrar atvipnugreinar.
Eins og sjá má af þessu hefur
umtalsverð hreyfing verið á
ýmsum hagsmunamálum
iðnaðarins á undanförnum ár-
um og sumt af því, sem for-
ystumenn iðnaðarins hafa bar-
izt fyrir árum saman fyrir dauf-
um eyrum, hefur nú loks náðst
fram. Framfarir i íslenzkum iðn-
aði hafa orðið gifurlegar á ein-
um áratug. Sumar iðngreinar
hafa tekið stakkaskiptum, aðrar
hafa dregizt aftur úr eins og
gengur og gerist. Kjarni máls-
ins er þó sá, að þegar á heild-
ina er litið hefur miðað fram á
við. Útflutningsiðnaður hefur
smátt og smátt verið að ná
fótfestu og við höfum aflað
okkur vaxandi reynslu á því
sviði. Allt stuðlar þetta að því,
að iðnaðurinn geti tekið við því
veigamikla hlutverki, sem hans
bíður á næstu árum, að verða
einn helzti vaxtarbroddurinn í
íslenzku atvinnulífi.
Séð yfir Siglufjarðarba* hjúpaðan loðnubræðslubrælu.
• Stemmning athafna lá í loftinu
þegar við renndum út úr hinum
800 m löngu Strákagöngum. Þá
hallaði snarlega að Siglufirði og
bjarminn af ljósum bæjarins
spratt undan fjallshlfðinni. Það
var komið fram yfir miðnætti og
tunglskinið og birta rafljósanna
léku tvíleik á reykinn frá loðnu-
bræðslunni í Síldarverksmiðjum
ríkisins. Ilminn lagði upp hlíðina
á móti okkur, þetta var ný loðna
sem var í vinnslu, eins og ilmur
úr heyi, skógarlykt þess sem er
alinn upp við sjávarsíðuna. Sumir
í þéttbýlli stöðum kunna þessari
lykt illa, samt er hún aflgjafi sem
táknar betri afkomu fólks og
efnaríkur reykurinn gefur gróðri
sterkari lit, næringu.
1 sjávarþorpum, er
gúanóreykurinn flagg athafna,
sönnun þess að hráefni hefur
borizt á land, menn anda rólegar
og segja: „Þetta er allt saman í
Markús Kristinsson, tæknilegur
framkvæmdastjóri.
gangi, þetta er allt annað líf.“
Allt í einu sté bærinn fram
undan hlíðinni og bíllinn heilsaði
húsum.
Bærinn svaf í rólegheitunum
inni í firðinum, stakur már lét til
sin heyra inni i fjarðarbotni, en
þó voru tvær slagæðar á fullri
ferð í bænum, Sildarverksmiðja
rikisins og dansinn dunaði í Hótel
Höfn.
Við minntumst erindis úr einu
af síldaráraævintýrum Asa í Bæ.
Léleg var hýran þóll lengi við hiðum
lukkunnar stóru Norður þar.
En svellandi er úti á sfldarmiðum.
er sólin hnfgur f mar.
Drekka þar saman rennandi rauðvfn,
ránardætur og himinský,
f bröggunum stelpurnar huðu upp á kaffi
og brjóstin sfn ung og hlý.
Það var vasaútgáfa af sildar-
ævintýri í bænum þessa nótt.
Bærinn var hvorki fullur af sild
eða aðkomufólki í vinnu, en það
voru tilþrif samt. Uppgrip og
aukið atvinnuöryggi.
Gísli EHasson verkstj.
Bæjarlífið fær spark
til aukins fjörs
Hótel Höfn skalf og nötraði a£
átökunum í dansinum, en svo
fjaraði út, þessari danshrotu var
lokið og fólk liðaðist heim á leið
eins og reykurinn úr strompi
Síldarverksmiðjunnar. Við heim-
sóttum þá á næturvaktina, hlust-
uðum á verksmiðjuna mala gull.
Nótt og dag er keyrt á fullu og
bæjarlífið fær spark til aukins
fjörs.
Við komum í kyndistöðina á
jarðhæð þar sem kaltarnir voru
rauðglóandi og elddansinn dunaði
af þrumandi stuði. Þetta var allt í
gangi, það var á hreinu, en uppi á
þriðju hæð verksmiðjunnar
streymdi loðnan úr þrónum inn í
apparatið sem skilaði loðnunni út
um hinn endann sem verðmætu
mjöli. Á milli þessara tveggja
enda eru hinir margslungnu þætt-
ir vinnslunnar sem 50 manns sjá
Frfða Birna Kristinsdóttir við
einn lýsispottinn, en hún hefur
unnið í SR sfðan um áramót og er
að safna peningum til þess að
fara f sjúkraliðanám.
um að gangi eðlilega fyrir sig 24
tíma á sólarhring.
En nóttin hallaði sér enn fastar
að verksmiðjubyggingunni og
Hótel Höfn var fallin í svefn, datt
hreinlega út af eftir allt fjörið.
Dagur datt af degi.
Nokkrir loðnubátar komu inn í
morgunsárið og gerðu klárt fyrir
löndun. Það var smávegis
löndunarstopp, gamla bandið,
sem ber loðnuna, hafði slitnað og
það var verið að bæta stagbætta
reimina. A byggjubakkanum
stóðu ný og fullkomin löndunar-
tæki sem eiga eftir að stórbæta
alla löndunarmöguleika þegar allt
kemst i gagnið.
Þarf aö framkvæma
skynsamlega
I verksmiðjunni hittum við að
máli Markús Kristinsson, tækni-
legan framkvæmdastjóra SR 46,
eins og Síldarverksmiðja ríkisins
Aldursforseti SR 46 er Guðniund-
ur Jóhannsson, 73 ára gamall.
Hann er í lýsinu.
er venjulega kölluð. Hann sagð:
að á þessu ári væri verksmiðjan
búin að taka á móti rúmlega 70
þús. tonnum en s.l. ár var landað
alls 62 þús. tonnum af loðnu í
verksmiðjuna. Meðal þess, sem á
eftir að gera til að auka hag-
kvæmni í verksmiðjunni, er að
koma fyrir sjálfvirkum mjöl-
vogum, nýju flutningskerfi í mjöl-
húsió, en leiðslan þangað er 250 m
löng. Þá þarf að endurbæta skil-
vinduhúsið, en skilvindurnar eru
komnar. Sjálft stjórnhúsið vantar
þó, en talið er að þessi breyting,
sem nú er verið að gera á verk-
smiðjunni, kosti um 200 millj. kr.
„Það þarf að framkvæma skyn-
samlega í þessum málum,“ sagði
Markús, „þótt loðnuskipin séu
stækkuð er farið með það eins og
mannsmorð að lagfæra þær verk-
smiðjur sem eiga að vinna
hráefnið.Ég er ekki að gagnrýna
mína yfirmenn, því þeir hafa
Lagt að bryggju með fullfermi af
loðnu.
sama áhuga og ég fyrir bættri
aðstöðu í þessum efnum, en mér
finnst kerfið virka ótrúlega
sofandi í þessum efnum. Það þarf
að hugsa mun meira um að nýta
aflann, það er ekki nóg að flytja
hann á land“.
„Gosiö í eyjum gjör-
breytti þessum bæ“
Við loðnuþrærnar hittum við
Gísla Eliasson, verkstjóra hjá
Sildarverksmiðjunni, en hann
hefur unnið i verksmiðjunni i 40
sumur, byrjaði 1937.
„Við höfum brætt til jafnaðar
yfir 1000 tonn á sólarhring síðan
29. júlí,“ sagði Gisli, „eða alls um
35 þús. tonn. Við gætum tekið á
móti meiri afla í einu, en við
teljum þetta vera hagkvæmt bæði
fyrir flotann og vinnsluna. Þróin
sem við setjum i er fjórskipt og
tekur alls 4000 tonn, en einnig
höfum við 6000 tonna gímald. Yf-
Framhald á bls. 30
Séð yfir 4000 tonna þróna, en í fjarska eru tveir loðnubátar við
löndunarbryggjuna.
Við þurrkarana. Frá vinstri: Sigurður Magnússon rafvirkjameistari,
Einar Hermansson kyndari og Sigurður Ásgrfmsson rafvirki.