Morgunblaðið - 28.01.1978, Page 37

Morgunblaðið - 28.01.1978, Page 37
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JANUAR 1978 37 Þjóðarhagur Þjóðhagsleg hagkvæmni fram- leiðslu byggist á því, að á hverju vinnslustigi verði sem mest verð- mætaaukning á unna vinnustund. Raunveruleg lífskjör og margum- rædd greiðslugeta atvinnuveg- anna byggjast á þessari megin- reglu. I henni felst, að ekki er kappsmál í sjálfu sér að fullvinna vöru, ef vinnuframlag til þessarar vinnslu er óvenju mikið í hlutfalli við aukið verðmæti. Við getum tekið óvenjuskýrt dæmi úr ís- lenzka ullarvöruútflutningnum. Meðalútflutningsverð fyrir ullar- band vará fyrstu 11 mánuðum ársins 1977 kr. 1416 á kg. Meðalút- flutningsverð fyrir ullarteppi var á sama tíma kr. 1455 á kg. Vefnað- ur, þvottur, ýfing og annar frágangur ullarteppisins skilar heilum 39.— kr. í þjóðarbúið. Menn þurfa ekki að vera sér- fræðingar í framleiðslu ullar- teppa til að sjá að þjóðarhagurinn vænkast lítið við þessa full- vinnslu! Annað mál er, að með óraunhæfri gengisskráningu, toll- um, álögum og kvöðum, annars- vegar, niðurgreiðslum og uppbót- um hinsvegar, getur sú mynd sem snýr að einstaklingum og fyrir- tækjum verið svo skekkt, að hún eigi ekkert orðið lengur skylt við hvað sé þjóðhagslega hagkvæmt. Þrátt fyrir margvíslegar félags- legar skyldur stjórnvalda, mega þeir ekki bregðast því hlutverki, að skapa þann efnahagslega grundvöll, að hver vinnandi hönd nýtist sem best þjóðhagslega. Á þessi grundvallarsannindi hefur margoft verið bent af íslenzkum iðnrekendum. ÍJtflutningsverd eru hærri en innanlandsjæró. ^^jsienzku spunaverksmiðjunum ber siðferðislega skylda til að sjá íslenzku prjónastofunum fyrir nægilegu ullarbandi til starfsemi sinnar. í reynd hafa þær þó geng- ið mun lengra, því þær hafa bein- línis notað hagstæð útflutnings- verð til að halda niðri verði ullar- bands til prjónastofanna. Meðal- verð á margumtöluðu ullarbandi sem selt var til S.-Kóreu var kr. 1599 á kg. en á sama tíma var íslenzkum prjónastofum selt ullarband fyrir kr. 1215 á kg. Annar markaður og nýir möguleikar. 1 einu dagblaðanna var að því vikið, að umboðsmaður Álafoss h/f í V-Þýzkalandi væri með peys- ur, sem framleiddar væru úr íslenzku bandi í S-Kóreu til sölu. A hinn bóginn gleymdist að greina frá þvi, að um alsendis ólíka vöru væri að ræða en fram- leidd er af islenzku prjónastofun- um, enda bandið sem flutt er út mun gófara en það sem íslenzkar prjónastofur nota almennt. Einnig viil gleymast að eitt land og einn markaður eru alls óskildir hlutir. Einstakt land skiptist yfir- leitt í fjölda markaða, bæði land- fræðilega og ekki síður eftir kaupgetu endanlegra viðskipta- vina. Til þess að taka innlent dæmi, eru það ekki sömu ein- staklingarnir, sem kaupa kjólana sína „hjá Báru“ og í Hagkaup. Islenzki ullarfatnaðurinn er það dýr, að viðskiptavinahópurinn er mjög takmarkaður. Með því að hafa ódýrari vörur á boðstóium, er gerð tilraun til að opna nýjan markað fyrir íslenzkan út- flutningsiðnað, markað, sem er tugum ef ekki hundruðum sinnum stærri, en sá markaður, sem við og aðrir útflytjendur höf- um hingað til selt til. En úr þvi að menn hafa þetta miklar áhyggjur af markaðinum i V-Þýzkalandi er rétt að athuga hverjir eiga mest í húfi. Á fyrstu 11 mánuðum ársins 1977 var fluttur út fatnaður fram- leiddur hérlendis til V- Þýzkalands fyrir 308.7 m. kr. (skv. Hagtiðindum.) Utflutning- ur Alafoss h/f til þessa umboðs- manns í V-Þýzkalandi nam á sama tímabili 251.6 m. kr., eða sem svarar 81.5% af heildarút- flutningnum til V-Þýzkalands. Allir aðrir útflytjendur til samans skipta með sér þessum 18.5%, sem eftir eru. Mætti því spyrja hvort heppilegt sé að að- stoða aðra útflytjendur til sölu- starfs í V-Þýzkalandi, og hvort slíkt valdi ekki óheppilegri sam- keppni? , " Skyldur forstjóra. Sem forstjóri Álafoss h/f ber mér skylda til að reyna að sjá svo um, að fyrirtækið standi við allar skuldbindingar sinar, t.d. að greiða 300 starfsmönnum reglu- lega laun. Ég hlýt því að haga rekstri fyrirtækisins í samræmi við það sjónarmið. Ef salan er ekki nægileg eða framleiðslan ekki nógu hagkvæm, get ég ekki gefið út ávísun á ótakmarkaðan yfirdrátt í Seðlabankanum, né vísað á ríkissjóð eða aðrar peningauppsprettur. Framtíð íslenzks útflutningsiðnaðar byggist ekki á ímyndaðri einokun hráefnis, heldur á þeim starfs- grundvelli sem honum er skapaður af löggjafar- og fram- kvæmdavaldi. Alafossi 25.1. 1978. Pétur Eirfksson, forstjóri. Eirikur Sigfússon, Silastöðum: Greiðsla á land- búnaðarafurðum Sflastöóum 18/1 1978 Mik>ð hefur verið rætt um hin bágu kjör bændastéttarinnar að undanförnu. Eg ætla að taka fyrir einn þátt, sem mér finnst ekki hafa verið skýrður nógu vel, en það er sá þáttur er lýtur að greiðslum á landbúnaðarafurð- um. Þannig er málum háttað, þar sem við framleiðum mjólk, að út- borgun nemur um 81% af grund- vallarverði og afganginn fáum við greiddan í júni ári seinna. Er talið að fastur kostnaður kúabúa sé um 73,5%, en launakostnaður þá 26,5%. Sést á þessu að mjólkur- framleiðendur fá greitt sem svar- ar 33%, af þeim launum sem þeim eru ætluð í verðlagsgrund- vellinum, á því ári sem varan er framleidd. Til að sýna fram á hvernig þetta rýrir laun okkar á verðbólgu- og hávaxtatímum vil ég taka bú okk- ar til viðmiðunar. Af framleiðslu síðasta árs mun- um við eiga vangreiddar eftir- stöðvar að upphæð um 3,5 millj- ónir króna og fáum þær ekki greiddar fyrr en í júni n.k. Á þessu sést að við þurfum að bíða í eitt ár eftir þessum 3,5 milljón- um, sem eru um 67% af þeirri upphæð sem ætluð er til launa í verðlagsgrundvellinum. 'Á þeim tíma rýrriar þetta að kaupmætti um 36% vegna verðbólgunnar og væru greiddar á þetta verðbólgu- bætur næmu þær um 1.260.000 kr., en þar fyrir utan verðum við fyrir vaxtatapi úm 10%, sem nem- ur vöxtum á framleiðsluárinu og er um 350.000 kr. Sést best á Eirfkur Sigfússon þessu hvað verðbólgan og há- vaxtatimar valda okkur miklu launatapi, þegar svona er greitt. Ég tel að allir geti verið sammála um, að svona greiðslufyrirkomu- lag sé fráleitt og ætti bændafor- ustan að vera búin að setja þetta mál á oddinn fyrir löngu, því þetta er svo stórt mál að minum dómi, að kjör bænda væru mun betri í dag væri þetta lagað. Stór hluti bænda skuldar meira og minna í kaupfélögunum, því þau sjá þó bændum fyrir nauð- þurftum. En það er ákaflega nið- urlægjandi að biðja um peninga eins og ölmusumaður, þegar mað- ur þarf að greiða eitthvað eða kaupa, sem ekki fæst í kaupfélag- inu, en á sama tíma eiga bænd- urnir meira og minna ógreitt af sinni framleiðslu, fyrir utan inn- stæður sem þeir hafa þurft að leggja i mjólkursamlagsstofnsjóð, þeir sem mjólk framleiða, en ég kem að því seinna. En hvernig ætti þá að haga greiðslum? Ut á mjólkurframleiðslu teldi ég að mánaðargreiðslur ættu að vera um 80% eins og í dag, en reikna ætti út giundvallarverðið á þringja mánaða fresti, þannig að mán.iiðirnir ian. til marz yrðu greiddir að fullu 1. maí og eftir- stöðvarnar vaxtafærðar tvo og hálfan mánuð aftur og svo koll af kolli, en uppgjör fyrir síðustu 3 mánuði ársins mætti draga til 1. marz og yrðu þá greiddir að fullu. Vegna sauðf járframleiðslu yrði að brúa bilið með samsvarandi rekstrarlánum. Varðandi vinnslustöðvarnar, þá á ég við mjólkursamlög og slátur- hús, yrði sú upphæð, sem þeim er ætluð af sexmannanefnd til rekstrar, að vera það há að alls ekki þyrfti að taka af launum bænda til að halda þeim gang- andi, en það hefur oft komið fyr- ir. Um stofnsjóði mjólkursamlaga er það að segja, að i þá höfum við mjólkurframleiðendur verið skyldaðir til að greiða allt að 2% af mjólkurverðinu, sem jafngildir um 8% af launum okkar (425.000 kr. af búi eins og okkar) og þar að auki greiðum við skatta af þessu, sem ætla má að vegi um 3% (150.000 okkar bú) þannig að mjólkursamlagsstofnsjóðurinn rýrir ráðstöfunarlaun okkar um 11% til viðbótar því, sem áður er talið (samtals gerir þetta um Framhald á bls. 31 stæða algjör, að verðbólgan sé þessum hópum að kenna. Ráðherrarnir gætu líka farið að borga innflutningsgjald af sinum bílakaupum, þar sitja þeir til borðs með lömuðum, að viðbætt- um rekstri á bílunum. Það mætti einnig benda á viðskipti ríkisins við aðalverktaka. Við erum að halda að það sé ekki að ástæðu- lausu að stjórnarandstaðan fór fram á að fá yfirlit yfir þau við- skipti og okkur finnst eftir þvi sem við sjáum fyrir okkur í starf- semi með rikisfé, að þar sé nú jafnvel stór pottur brotinn. Við bendum ykkur á í Stéttar- sambandinu, að láta fara fram gagngera athugun á þeirri stöðu samvinnufélags bænda, sem nú þegar hefur hafið göngu sína. Þar er átt við þátttöku Sláturfélags Suðurlands í Vinnuveitendasam- bandi íslands og forstjóri þess félags meira að segja formaður. Þið sjáið það bændur góðir, hví- lík fjarstæða það er ef öll okkar samvinnufélög tækju höndum saman við atvinnurekendasam- tökin og stæðu þar fremst i flokki, að berja niður kaupmátt launa- mannsins. Hvað haldið þið, að alþýðan við sjávarsiðuna gerði þá, ef bændur lentu þannig i algjöru stríði við verkafólk? Hvað væri markaðurinn okkar kominn, hverjum ættum við að selja okkar vöru, hvað haldið„þið að launafólk myndi kaupa mikið af okkur? Nei, þessu félagi okkar þurfið þið, forustu stéttarsambands bænda, að kippa til baka, við telj- um að þetta hafi verið ákveðið án samþykkis félagsmanna og einnig teljum við, að stéttarsambandið sem samanstendur af bændum i heild, eigi að koma í veg fyrir að svona tilfelli eigi sér stað með reglugerð um samvinnufélög bænda, hvernig þau beiti sínum samtakamætti, ef um kjarabar- áttu er að ræða. Við teljum alveg ákveðið að stjórn Stéttarsambandsins þurfi alveg ófeimin og ákveðið að stinga á einhverri af hinum mörgu óheillabólum, sem okkar ráðherrar ganga nú með og gerði ekkert til þó að það væri gert algerlega ódeyft, svo að þeir tækju eftir þegar nálin færi inn úr skinninu. Við bendum þér, Gunnar Guð- bjartsson, á þá staðreynd að þinn flokksbróðir í stjórnmálum, land- búnaðarráðherrann okkar, hefur nú á þessu kjörtímabili algerlega keyrt útaf stefnuskrá flokksinsog liggur nú í járnblendifeninu. Við viljum benda þér á að þú skalt nú bjóðast til við hann að berjast fyrir því í bændasam- tökunum, að hjálpa honum upp úr þessu feni þjóðarspillingar með þvi að fá bændasamtökin til þess að skora á rikisstjórn og Alþingi, að endurskoða afstöðu sína til verksmiðjunnar á Grundartanga með það fyrir aug- um að segja upp samningum við Elkem og skipuleggja nýtingu þeirra framkvæmda sem þar eru komnar til arðbærari starfsemi, en að vinna þar járnblendi með erlendum auðhring með milljarða meðgjöf. Burt með erlenda auðhringa úr islensku efnahags- og atvinnulifi og við vitum harðlega það áhuga- leysi bænda sem hefur verið til þessa á þvi að kveða niður þessa þróun. Við teljum að það sé fullreynt með þessa ríkisstjórn að hún meinar að það verði að ráðast á bændur og láglaunafólk til þess að minnka verðbólguna. Við segj- um láglaunafólk vegna þess að það er aldrei komið við hátekju- menn eins og til dæmis þann hóp sem fyrr er nefndur i þessu bréfi, og þetta stafar af því að þessi ríkisstjórn vill ekki kveða niður verðbólguna. Þeir græða það mik- ið á henni sjálfir og þeirra postul- ar, þeir vilja hafa herinn og þeir vilja koma upp svo og svo mörg- um stóriðjum með erlendum auð- hringum og þessi tvö atriði grafa undan öllu heilbrigði i okkar þjóðfélagi. Samanber það sem Þ.Þ. skrifar í Timann nú nýlega þar segir hann að við þurfum að auka siðgæðið á íslandi og við þurfum að auka aga. Eru þið kannski tilbúnir í það, forusta bændasamlaka, að viðurkenna líka allsherjar siðleysi í bænda- stéttinni eins og þið hafið viður- kennt offramleiðslu og með því viðurkennt að við bændur séum sekir í því ástandi sem nú er. Við förum fram á það við formann Stéttarsambands bænda að hann taki fram opinberlega gagnvart þessum skrifum hjá Þ.Þ. i Timan- um að hann verði að vísa þessum hugmyndum um skaðlegt siðleysi og stjórnleysi á ákveðnum stað í þjóðfélaginu en ekki að setja það svona fram, þannig að það verði allir að liggja undir þessum óheilla ámælum og við þverneit- um því að taka það til okkar. Við erum sammála öllum atrið- um í grein Halldórs Gunnarsson- ar í Morgunblaðinu og hvetjum stjórn Stéttarsambands bænda til þess að taka vel eftir því, sem bændur leggja til í þeirri kjara- baráttu sem nú er staðið í og einnig erum við sammála grein Hafliða í sama blaði nema þvi atriði að viðurkenna offram- leiðslu, það teljum við fjarstæðu, en þar sem hann minnist á bákn Samvinnufélaganna þá viljum við bæta þvi við að beina athygli Stéttarsambands bænda að því atriði hvort það sé ekki athugandi ef um væri að ræða í því bákni ofilagt á einhvern hátt í fjárfest- ingu og einnig hvort á einhvern hátt geti verið um óhagræði að ræða en eins og bæði neytendum og bændum finnst þá er sölu og dreifingarkostnaður á land- búnaðarvörum gifurlega nnkill. Við teljum ekki neina fjarstæðu Framhald á bls. 31 5 ISlSlSjiTSlSlSlSlSMS ALLT MEÐ EIMSKIP Á næstunni ferma skip vor til íslands sem hér segir: ANTWERPEN: Álafoss 30 jan. Úðafoss 6. feb Lagarfoss 13. feb ROTTERDANI. Urriðafoss 30. jan. Álafoss 31. jan. Úðafoss 7. feb. Lagarfoss 14. feb. FELIXSTOWE: Mánafoss 31. jan. Dettifoss 7. feb Mánafoss 1 4. feb. Dettifoss 2 1. feb HAMBORG: Mánafoss 2. feb. Dettifoss 9. feb. Mánafoss 1 6. feb Dettifoss 23. feb. PORTSMOUTH Selfoss 6. feb Bakkafoss 8. feb Hofsjökull 9 feb. Brúarfoss 28 feb Bakkafoss 7. marz GAUTABORG: Laxfoss 30 jan. Háifoss 6. feb. Laxfoss 13. feb. KAUPMANNAHÖFN: Laxfoss 3 1. jan. Háifoss 7. feb Laxfoss 14 feb HELSINGBORG: Urriðafoss 2. feb Tungufoss 13. feb Urriðafoss 20 feb MOSS: Urriðafoss 3. feb Tungufoss 14 feb. Urriðafoss 21. feb. KRISTIANSAND: Urriðafoss 4. feb. Tungufoss 1 5. feb Urriðafoss 22. feb. STAVANGER: Urriðafoss 5. feb Tungufoss 1 6. feb. Urriðafoss 23. feb. GDYNIA/GDANSK: írafoss 13. feb VALKOM: Múlafoss 1. feb Skógafoss 10 feb RIGA: Skógafoss 12. feb WESTON POINT: Kljáfoss 31. jan. I i i fj | m í| ■1 I H I Í P Í m I m I íd Kljáfoss 1 4 feb lr ■ ] ■- 1 j li ri* Reglubundnar ferðir jjj !—l alla mánudaga frá H 'iT Reykjavík til ísafjarð- ÍJ Ijj ar og Akureyrar. UJ Vörumóttaka í A-skála j-51 ALLT MEÐ

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.