Morgunblaðið - 29.04.1978, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. APRÍL 1978
BLÚM
VIKUNNAR V w t) I
UMSJÓN: ÁB.
Steinselja-
Persille
(Petroselinum sativum)
Steinselja er alþekkt
kryddjurt, sem auðvelt er
að rækta hérlendis. Hún
et raunar tvíær, en lifir
trauðla af íslenskan vetur
úti í garðinum. Seinseljan
eða Pétursseljan eins og
hún stundum er nefnd,
vex villt í Suður-Evrópu
en bæði forn Grikkir og
Rómverjar tóku hana
snemma til ræktunar. A
þeim langa tíma sem
menn hafa ræktað hana
hefur hún tekið miklum
breytingum og eru nú
aðallega ræktaðir tveir
flokkar hennar: steinselja
sem blöðin eru notuð af og
steinselja þar sem rótin er
notahlutinn. Ræktun
blaðseljunnar er þó bæði
eldri, útbreiddari og
þekktari. Eitthvað mun
hafa verið reynt að rækta
nota mikið í matreiðsluna
og mættu not hennar
áreiðanlega aukast til
muna frá því sem nú er.
Auðvelt er að rækta
steinselju. Hún er lágvax-
in og þarf ekki mikið
vaxtarrými og hún er það
falleg að vel má nota hana
sem jarðarplöntu í beð, ef
vill. 5—7 sm á milli
plantna er kappnóg pláss
fyrir hana. Til steinselju
finnst mér best að sá inni
í pott snemma vors (t.d. í
mars) og planta út strax
og frost fer úr jörðu.
Fræið er mjög seint að
spíra, en við því er það ráð
að leggja það í bleyti í
1—2 sólarhringa áður en
sáð er. Steinselju má
einnig sáð beint út, en þá
þarf að gera það eins
fljótt og unnt er og sakar
rótarselju hér, en ekki
veit ég hvort um beint
notagildi af henni hefur
verið að ræða. Rótarselj-
an þarf það langan
vaxtartíma að íslenskt
sumar er full stutt fyrir
hana. Blaðseljan er aftur
á móti ágætlega vel fallin
til ræktunar við okkar
aðstæður.
Steinseljan (blaðseljan)
er smávaxin jurt, nokkuð
seinvaxta en vel harðger.
Blöð hennar eru fagur-
hrokkin og dimmgræn.
Þau eru mikið notuð til
skreytingar einkum með
kjötréttum, þó hún eigi
einnig ágætlega við fisk-
rétti. En hún er ekki
eingöngu við það bundin
að vera borin fram til
skrauts, hún er holl og góð
til matar, mjög járnauðug
og þar af leiðandi blóð-
aukandi. Einnig er hún
talin holl fyrir nýrun. Það
þarf ekki að borða nema
lítið eitt af steinselju til
að fá nægjanlegan dags-
skammt af járnefni í fæði
sitt. Steinselju ætti því að
þá ekki þó frost sé ekki að
fullu farið úr jörð. Stein-
selja þarf frjóan vel á
borinn jarðveg og góðan
raka. Við útisáningu á
henni er hæfilegt að hafa
10—12 sm milli raða og
þynna ef til vill ögn út í
röðunum ef fræin hafa
fallið of þétt. Að hausti
má taka inn í pott eða
smákassa nokkrar plöntur
og fá þannig fersk blöð
fram eftir vetri.
Steinseljublöð geymast
vel í frysti og þarf ekki að
sjóða þau neitt áður en
þau eru fryst, aðeins
útbúa þau í smápakka.
Einnig má þurrka blöðin
til vetrarnota og áður fyrr
voru þau stundum söltuð
til geymslu.
Til gamans má geta
þess að hafi menn borðað
hvítlaukskryddaðan mat,
upphefur steinseljan alla
óþægilega lykt sem stund-
um vill loða við andar-
drátt eftir hvítlauksát. Að
sjúga þá steinselju eða
borða lagar lyktina.
— Segja má að ástandið hafi
breytzt á þann veg að valðhafar
sitja fastar í sessi nú en þegar við
yfirgáfum Eþíópíu fyrir um 11
mánuðum og með 15—20 þúsund
manna erlent herlið eru þeir
nokkuð öruggir um sinn hag, en
samt sem áður eru mjög erfiðir
tímar fyrir fóikið sjálft, sagði
Jónas Þórisson kristniboði, sem nú
á næstunni er á förum til Eþíópíu
ásamt fjölskyldu sinni.
Undanfarna mánuði hafa ekki
verið starfandi íslenzkir kristni-
boðar í Eþíópíu þar sem Jónas
hefur dvalizt hérlendis i leyfi, en
þó fór Jóhannes Ólafsson til
Eþíópíu um áramótin og dvelst þar
eitthvað fram eftir sumri. Um
tíma lék vafi á að kristniboðar
yrðu sendir til Eþíópíu aftur vegna
ástandsins þar í landi og tók
stjórn Norska lútherska kristni-
boðssambandsins sem Samband

Frá Eþiopíu. Nú stjórna innlendir starfsmenn kirkjunnar flestum
krisniboðsstöðvunum og fclst starf krisniboðanna meira í því að vera
ráðgjafar og leita nýrra starfsakra þar sem hægt væri að koma upp
nýjum stöðvum.
Kristniboðið stendur
sterkt að vígi í Eþíópíu
— segir Jónas Þórisson kristniboði sem nú er á förum þangað
ísl. kristniboðsfélaga starfar í
nánum tenglsum við þá ákvörðun
í haust að ekki skyldu konur og
börn kristniboða dveljast í
Eþíópíu. M.a. af þeim orsökum
ákvað þing S.Í.K. s.l. sumar að
Skúii Svavarsson og fjölskylda
færu til starfa í Kenyá, en gert er
ráð fyrir að þau haldi þangað í
sumar. Verður því rekið kristni-
boðsstarf frá íslandi í tveimur
Afríkulöndum.
Jónas Þórisson heldur utan í
næstu viku ásamt konu sinni
Ingibjörgu Ingvarsdóttur og dætr-.
um þeirra. Jónas heldur áfram að
ræða ástandið í landinu:
— Að öðru leyti hefur ástandið
ekki breytzt i suðvesturhluta
landsins, það hefur allt verið
rólegt. Þetta er stórt og mikið iand
og við sem höfum starfað í
suðurhlutanum erum víðs fjarri
vígvöllunum í Ogaden.
Hefur verið amast við starfi
kristniboðanna að undanförnu?
— Nei, kristniboðið stendur
ákaflega sterkt að vígi vegna hins
mikla hjálpar- og líknarstarfs sem
unnið hefur verið á vegum þess í
25 ár og enn hafa valdhafarnir
ekki opinberiega tekið afstöðu
gegn kirkjunni og það á að heita
svo að trúfrelsi sé í landinu. Hinu
er ekki að leyna að gífurlegur
marxistískur áróður kemur fram
bæði í útvarpi og blöðum og
sjálfsagt á hann eftir að móta
stjórnskipulagið meira en verið
hefur.
Hvernig verður þínu starfi
háttað ytra?
— Við reiknum með að búa í
Arba Minch sem er stór stöð og
þar er m.a. iðnskóli, sjúkrahús,
sem Jóhannes Ólafsson átti þátt í
að koma af stað, og starfar nú við,
en þessi staður er um 85 km frá
Konsó, en nú hafa innlendir
starfsmenn tekið við stjórn allra
stöðvanna. Þetta verður þó ekki
ákveðið fyrr en við komum út. En
auk þessa þá mun verða lög
áherzla á að nú til nýrra staða
þengað sem ekki hefur verið farið
með boðun orðsins og ekki er um
A vegum kristniboðsins hefur verið rekið margvíslegt hjálpar- og
kennslustarf og m.a. unnið í áveituframkvæmdum.
Nýr pundsseðill
á Bretlandi

eftir RAGNAR
BORG
Þeir sem farið hafa til
Bretlandseyja á þessu ári hafa
vafalaust tekið eftir því að þar
er í umferð ný gerð af punds-
seðli. Á framhlið seðilsins er að
sjálfsögðu mynd af Elisabetu
annarri Bretadrottningu. Á
bakhlið seðilsins er mynd af Sir
Isaac Newton. Það er sjálfsagt
ekki af tilviljun að þarna er
mynd af Newton því auk þess
að vera þekktur sem vísinda-
og fræðimaður starfaði hann
við konunglegu brezku mynt-
sláttuna frá árinu 1696 til
dauðadags 1727. frá árinu 1699
sem forstöðumaður. Á þessum
árum urðu miklar breytingar á
jnyntsláttu á Bretlandi. Hætt
var að handslá mynt og var
vélslátta tekin upp. Frá því í
febrúar 1697 hætti handslegna
myntin að vera gjaldgeng. Árið
1702 sá Newton um að slegin
var mynt úr gull og silfur-
stöngum sem Rooke aðmíráll
flutti heim til Bretlands eftir
að hafa tekið mikið af þessum
stöngum eftir orrustu við
spánskan gull- og silfurskipa-
flota undan Vigo á Spáni. Var
þarna um að ræða geysilega
verðmætt herfang. Er Georg
fyrsti af Hannover varð kon-
ungur 1714 var alveg skipt um
mynt á Bretlandseyjum og var
það að sjálfsögðu mikið verk.
En Sir Isaac Newton var
fráhærlega iðinn maður. Auk
þess að vera forstöðumaður
myntsláttunnar var hann
prófessor í stærðfra'ð við Iiá-
skólann í Cambridge. félagi f
Konunglega félaginu, þing-
maður og höfundur mikils
verks er fjallaði um stærðfræði.
Hann hélt áfram rannsóknum
si'num á þyngdarlögmálinu.
rannsóknum á eðli ljóssins.
stærðfræði og diffcrential-
reikningi og stóðu margar